Chỉ xếp sau Mỹ và Trung Quốc?

Sự trỗi dậy của Trung Quốc là câu chuyện lớn nhất nền kinh tế toàn cầu trong những thập kỷ gần đây. Nhưng trong bối cảnh lo ngại về thị trường bất động sản nước này đang “vấp ngã” và lạm phát toàn cầu, sự xuất hiện của nước láng giềng Ấn Độ, với tư cách là một siêu cường kinh tế mới tiềm năng có thể đang nằm trong tầm ngắm.

Vương quốc Anh vừa bị Ấn Độ vượt qua để trở thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới. Theo các nhà kinh tế, quốc gia 1,4 tỷ dân này đang trên đà tiến lên vị trí thứ ba, chỉ xếp sau Mỹ và Trung Quốc vào năm 2030.

Và trong khi thế giới đã trở nên quen thuộc với những gã khổng lồ kinh doanh Trung Quốc như Jack Ma - người sáng lập Alibaba, thì khối tài sản đáng kinh ngạc tích lũy được trong những năm gần đây của các tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani và Mukesh Ambani ít được công khai hơn.

Đặc biệt, ông Adani đã trở thành đại diện cho sức mạnh kinh tế ngày càng tăng của Ấn Độ nhờ sự mở rộng nhanh chóng của tập đoàn Adani Group của ông, bao gồm mọi thứ từ cảng đến sân bay, điện mặt trời đến truyền hình. Từng lọt vào Top 10 tỷ phú toàn cầu khi trở thành người giàu nhất châu Á vào tháng 2 đầu năm nay, ông hiện xếp thứ 3 với khối tài sản 143 tỷ USD và đang xếp sau tỷ phú Jeff Bezos, người đứng thứ hai danh sách này.

Trong nhiều năm, Ấn Độ được coi là có mối quan hệ kém cỏi với Trung Quốc, bị kìm hãm bởi một khu vực nhà nước chưa linh hoạt, ngổn ngang và bộ máy quan liêu như mê cung. Nước này vẫn còn những vấn đề lớn về nghèo đói và cơ sở hạ tầng kém phát triển, nhưng nó đang bắt đầu nổi lên như một đối thủ của cường quốc láng giềng với những con số tăng trưởng kinh tế từng là niềm tự hào của Bắc Kinh.

Tổng sản phẩm quốc nội tăng 13,8% trong quý 2 năm nay khi các biện pháp kiểm soát đại dịch được dỡ bỏ khiến sản xuất và dịch vụ bùng nổ. Mặc dù tốc độ tăng trưởng hai con số khó có thể lặp lại trong các quý tiếp theo, nhưng Ấn Độ vẫn đang trên đà tăng trưởng 7% trong năm nay vì nước này được hưởng lợi từ tự do hóa kinh tế trong khu vực tư nhân, dân số lao động tăng nhanh và sự sắp xếp lại chuỗi cung ứng toàn cầu bỏ xa Trung Quốc.

Ông Shilan Shah, chuyên gia kinh tế cấp cao về Ấn Độ tại Capital Economics, cho biết: “Ấn Độ đã vượt qua Vương quốc Anh để trở thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới . Trong tương lai, Ấn Độ có vẻ sẽ tiếp tục tiến lên trên bảng xếp hạng toàn cầu. Nhìn chung, chúng tôi nghĩ rằng Ấn Độ sẽ vượt qua Đức và Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ ba trên thế giới trong vòng một thập kỷ tới”.

Một phần quan trọng trong sự trỗi dậy nối tiếp của Ấn Độ sẽ là khả năng phát triển lĩnh vực sản xuất và thách thức Trung Quốc để trở thành nhà xuất khẩu số 1 thế giới. Ấn Độ đã được hưởng lợi từ một tầng lớp trung lưu lớn, có trình độ học vấn tốt, thường nói tiếng Anh, giúp nước này phát triển các lĩnh vực công nghệ thông tin và dược phẩm đẳng cấp thế giới. Nước này cũng có nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ, chiếm khoảng 55% nền kinh tế so với mức dưới 40% ở Trung Quốc.

Giờ đây, cách thức sẽ là hưởng lợi từ dân số lao động trẻ của nước này để tự định vị mình như một cường quốc sản xuất để cạnh tranh với Trung Quốc - nơi lực lượng lao động già hóa và mức trả lương ngày càng cao đang làm giảm lợi thế cạnh tranh của nước này.

Với một khe hở địa chính trị mở ra giữa Trung Quốc và phương Tây, Ấn Độ cũng có cơ hội phát triển trong các chuỗi cung ứng quốc tế đã được định hình lại.

Bà Nguyen Trinh, chuyên gia kinh tế thị trường mới nổi tại ngân hàng Natixis ở Hong Kong, cho biết triển vọng của Ấn Độ rất hứa hẹn nếu nước này có thể tiếp tục đầu tư.

Bà nói: “Nhu cầu của Ấn Độ được dự báo sẽ tăng mạnh do nhân khẩu học của nước này, điều này khá thuận lợi với việc dân số trong độ tuổi lao động gia tăng sẽ thúc đẩy nhu cầu đối với các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và năng lượng cũng như đầu tư cơ sở hạ tầng. Việc bình thường hóa các hoạt động sau Covid cũng như sự gia tăng chi tiêu của chính phủ, đặc biệt là đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đang giúp nước này tăng trưởng. Tiêu dùng tăng ở mức hai con số và đầu tư cũng đang tăng tốc”.

Giải phóng các tỷ phú của đất nước

Giống như nhiều khía cạnh của sự trỗi dậy nền kinh tế của Ấn Độ, câu chuyện của tỷ phú Adani rất có ý nghĩa. Năm nay ông 60 tuổi, tỷ phú đã từng bỏ học Đại học Gujarat, chuyển đến Mumbai và bắt đầu kinh doanh kim cương trước khi mở rộng sang lĩnh vực cảng, xây dựng và - sau này là ngành năng lượng tái tạo rất có lãi.

Những lợi ích công nghiệp phổ biến này đã kết hợp hoàn hảo với sự khát khao tăng trưởng của đất nước và khiến cổ phần Tập đoàn Adani của ông tăng vọt về giá trị trên thị trường chứng khoán Ấn Độ.

Công ty niêm yết chính của ông, Adani Enterprises, đã tăng giá trị gấp 50 lần trong 5 năm qua, trong khi Adani Green Energy, công ty đang theo đuổi việc đẩy mạnh lĩnh vực điện mặt trời, đã tăng gấp đôi giá trị trong năm qua.

Tập đoàn này đang đầu tư 70 tỷ USD vào các dự án năng lượng xanh vào năm 2030 với mục tiêu trở thành nhà sản xuất năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới - thật mỉa mai khi gây tranh cãi về kế hoạch mở rộng khai thác than ở Úc.

Theo The Guardian, một phần sự tôn trọng này đến từ nguồn gốc của ông Adani ở bang Gujarat, miền tây nước này, cũng là quê hương của Thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi.

Các cải cách thị trường của Thủ tướng Modi, bao gồm cắt giảm thuế tập đoàn từ 35% xuống 25% và mở cửa cho Ấn Độ nhận đầu tư nước ngoài nhiều hơn, đã giải phóng các doanh nhân như Adani và người mà ông đã vượt qua để trở thành người giàu nhất đất nước là tỷ phú Mukesh Ambani, người đứng đầu Reliance Industries. Adani thân với Thủ tướng Modi, người được biết là sử dụng máy bay phản lực riêng của tỷ phú này cho các chuyến đi vận động tranh cử.

Không ở đâu tham vọng địa phương và toàn cầu của tỷ phú Adani được minh họa rõ ràng hơn ở Mundra, cảng biển Ả Rập mà ông muốn trở thành cảng lớn nhất thế giới vào cuối thập kỷ này.

Với việc Chính phủ của Thủ tướng Modi triển khai chương trình cơ sở hạ tầng trị giá 100 triệu rupee (tương đương 1,35 tỷ USD) nhằm mục đích xây dựng 25.000 km đường mới chỉ trong năm tài chính hiện tại, tỷ phú Adani có lợi nhuận tốt ở mọi giai đoạn do nguyên liệu thô cần thiết sẽ được vận chuyển đến, biến thành hàng hóa và dịch vụ, sau đó gửi trở lại khắp thế giới thông qua cảng Mundra.

Sơn Tùng (Theo The Guardian)