Chính phủ Ấn Độ đã quyết định nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng không thuộc giống basmati, sau khi dự trữ gạo trong nước tăng cao và nông dân chuẩn bị thu hoạch vụ mùa mới. Động thái này được kỳ vọng sẽ giúp tăng cường nguồn cung gạo toàn cầu và góp phần hạ nhiệt giá gạo quốc tế, buộc các nhà xuất khẩu lớn khác như Pakistan, Thái Lan và Việt Nam phải giảm giá để cạnh tranh.

Theo thông báo mới nhất, chính phủ Ấn Độ đã đưa ra mức giá sàn cho xuất khẩu gạo trắng thường là 490 USD mỗi tấn, một ngày sau khi chính quyền hủy bỏ thuế xuất khẩu đối với mặt hàng này. Quyết định này là một phần trong chuỗi các biện pháp của New Delhi nhằm nới lỏng hạn chế xuất khẩu, trước đó bao gồm cả việc giảm thuế xuất khẩu đối với gạo đồ từ 20% xuống còn 10%.

Động thái giảm thuế và dỡ bỏ giá sàn đối với gạo basmati được đưa ra sau nhiều phản ánh từ phía nông dân. Họ cho rằng các biện pháp hạn chế xuất khẩu đã làm giảm cơ hội tiếp cận thị trường nước ngoài tiềm năng như châu Âu, Trung Đông và Hoa Kỳ. Chính sách mới nhằm giúp họ tiếp cận lại các thị trường này, đồng thời thúc đẩy xuất khẩu để cải thiện thu nhập cho người nông dân ở các vùng nông thôn.

Trong năm 2023, chính phủ Ấn Độ đã áp dụng nhiều biện pháp kiểm soát xuất khẩu gạo nhằm bình ổn giá trong nước, do lo ngại về tình trạng thiếu mưa do hiện tượng El Nino gây ra. Lệnh cấm xuất khẩu này kéo dài đến năm 2024, với mục tiêu giữ giá gạo trong nước ổn định trước thềm cuộc tổng tuyển cử vào tháng 4-6 năm sau. Tuy nhiên, tình hình cung ứng nội địa đã có nhiều cải thiện kể từ đó.

Tính đến ngày 1 tháng 9, lượng gạo dự trữ tại Tổng công ty Lương thực Ấn Độ (FCI) đã đạt 32,3 triệu tấn, tăng 38,6% so với cùng kỳ năm ngoái, tạo điều kiện cho chính phủ có thể nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu. Đồng thời, nhờ lượng mưa mùa lớn, diện tích trồng lúa của nông dân năm nay đã đạt 41,35 triệu hecta, cao hơn so với mức 40,45 triệu hecta năm trước và trung bình 40,1 triệu hecta trong vòng 5 năm qua.

Theo ông Rajesh Paharia Jain, một thương gia ở New Delhi, quyết định cho phép xuất khẩu gạo trắng không basmati sẽ giúp gia tăng thu nhập cho nông dân và đưa Ấn Độ lấy lại vị thế của mình trên thị trường gạo quốc tế. Trong khi đó, ông B.V. Krishna Rao, Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Ấn Độ, cho rằng dù vẫn áp dụng thuế xuất khẩu 10% và mức giá sàn 490 USD/tấn, gạo trắng Ấn Độ vẫn có tính cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Những diễn biến mới này sẽ có tác động lớn đến tình hình cung cầu và giá cả gạo trên thế giới, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều nước xuất khẩu lớn khác cũng đang phải điều chỉnh chiến lược để duy trì tính cạnh tranh. Trong khi đó, Ấn Độ - nhà cung cấp gạo lớn nhất thế giới - sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung lương thực toàn cầu.

Dũng Phan (Theo myNEWS)