Financial Times dẫn nguồn thạo tin hôm 26/7 cho biết, chính quyền Anh đang cân nhắc các cách để loại China General Nuclear (CGN) - tập đoàn điện hạt nhân thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc - ra khỏi các dự án điện hạt nhân của nước này, bao gồm dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân Sizewell C trị giá 27 tỷ USD tại Suffolk, thuộc miền Đông nước Anh.

Sự thay đổi thái độ ở cấp cao nhất của chính quyền Anh cũng ảnh hưởng tới đề xuất của tập đoàn CGN về dùng công nghệ lò phản ứng của Trung Quốc để xây dựng một nhà máy điện hạt nhân mới Bradwell tại Essex, thuộc miền đông nam nước này. Động thái này của chính quyền Anh cũng đặt ra nhiều câu hỏi về chương trình điện hạt nhân của nước này trong tương lai.

Theo nguồn tin của Financial Times, quan hệ giữa London và Bắc Kinh trở nên căng thẳng vì cách Trung Quốc xử lý vấn đề Hồng Kông, đối xử với cộng đồng thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cũng như vấn đề nguồn gốc đại dịch Covid-19.

Vào năm ngoái, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab từng nói rằng Anh không thể “hợp tác như bình thường” với Bắc Kinh nữa. Hành động gây chú ý nhất đến nay của London là quyết định loại bỏ thiết bị của nhà sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc Huawei ra khỏi mạng 5G của Anh.

Tự rút lui

Theo thỏa thuận được ký vào năm 2015 giữa Anh và Trung Quốc, CGN sẽ trở thành đối tác sở hữu 20% cổ phần dự án phát triển nhà máy điện hạt nhân Sizewell C bên bờ biển Suffolk và có quyền lựa chọn tham gia vào quá trình xây dựng.

Thỏa thuận này cũng giúp cho CGN trở thành nhà phát triển chính trong nhà máy Bradwell B, nơi CGN dự định lắp đặt hệ thống lò phản ứng HPR1000 của chính hãng này. Nhà máy điện hạt nhân Đài Sơn của CGN ở miền nam Trung Quốc là nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ lò phản ứng EPR.

Thiết kế này đang được nhà chức trách Anh thẩm định và xem xét phê duyệt. Tuy nhiên, theo một nguồn thạo tin cho biết, việc Trung Quốc lên kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân cách thủ đô London của Anh khoảng 50 km sẽ không thể được chấp nhận.

“Sẽ không có cơ hội để CGN xây dựng Bradwell. Tương tự với cách đã làm với Huawei, chính phủ Anh sẽ không để một công ty Trung Quốc xây dựng một nhà máy điện hạt nhân mới”, nguồn tin của Financial Times nhận định.

Trong khuôn khổ hợp tác về lĩnh vực điện hạt nhân, hai bên cũng ký thỏa thuận cho phép Trung Quốc đầu tư vào nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point C công suất 3,2 gigawatt, đang được xây dựng ở Somerset. Hơn 100 kỹ sư của CGN đang tham gia dự án tại Hinkley Point C và khoảng 50 kỹ sư khác đang làm việc ở Somerset.

Các bộ trưởng Anh cũng bày tỏ quan ngại về sự tham gia của CGN vào những công trình hạ tầng thiết yếu của Anh và tin rằng dự án Sizewell sẽ khả thi nếu không có sự tham gia của công ty Trung Quốc.

Theo nguồn thạo tin, Anh cũng đang đi tìm các đối tác mới để thay thế cho CGN trong dự án Sizewll C. Chính phủ Anh hy vọng CGN sẽ tự rút lui để tránh xung đột xảy ra cũng như công ty Trung Quốc này không tham gia vào dự án nào của Anh nữa, theo nguồn tin. Việc loại CGN khỏi Sizewell sẽ mở đường thu hút các nhà đầu tư hạ tầng Bắc Mỹ tham gia dự án của Anh.

Theo Financial Times, chính phủ Anh từ chối xác nhận hay bác bỏ thông tin London không cho phép CGN tham gia các dự án hạt nhân.

“Mọi dự án hạt nhân tại Anh đều được thực hiện theo quy định độc lập và linh hoạt để đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về pháp lý, quy định và an ninh quốc gia”, một phát ngôn viên cho biết.

Mỹ từng đưa CGN vào danh sách đen cấm xuất khẩu từ năm 2019 với cáo buộc tập đoàn này đánh cắp công nghệ Mỹ để dùng vào mục đích quân sự. Chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump cũng cảnh báo Anh về sự góp mặt của Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Trong những năm qua, Mỹ cùng các đồng minh ở châu Âu và châu Á cũng đang tích cực thảo luận về cách ngăn chặn Trung Quốc chiếm đoạt những công nghệ nhạy cảm và tránh tình trạng quá phụ thuộc vào Trung Quốc trong nguồn cung về lĩnh vực công nghệ hay hạ tầng thiết yếu.