Đông Timor sẽ được cấp tư cách quan sát viên tại các cuộc họp của ASEAN, bao gồm cả tại các hội nghị cấp cao. Tuyên bố nói rằng sẽ có một "lộ trình dựa trên tiêu chí khách quan" cho việc trở thành thành viên đầy đủ của Đông Timor.

“Chấp thuận về nguyên tắc Đông Timor là thành viên thứ 11 của ASEAN. Trao quy chế quan sát viên cho Đông Timor và cho phép nước này tham gia tất cả các hội nghị của ASEAN, bao gồm phiên toàn thể của các Hội nghị Cấp cao”, tuyên bố chung của ASEAN cho biết.

Tuyên bố chung của ASEAN cũng nói rằng: "Tất cả các Quốc gia thành viên ASEAN và các đối tác sẽ hỗ trợ Đông Timor tối đa để đạt được các mốc quan trọng trên thông qua hỗ trợ nâng cao năng lực cũng như sự ủng hộ cần thiết và phù hợp nhằm đáp ứng tư cách thành viên đầy đủ của nước này".

Đông Timor, quốc gia có 1,37 triệu dân, giành độc lập từ Indonesia vào năm 2002 và chính thức xin gia nhập ASEAN vào năm 2011. Lộ trình do Hội đồng Điều phối ASEAN xây dựng sẽ được báo cáo lên Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 để thông qua.

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á được thành lập bởi 5 quốc gia thành viên vào năm 1967, gồm Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Philippines. Brunei được thêm vào nhóm vào năm 1984.

Vào năm 1995, Việt Nam gia nhập ASEAN, tiếp theo là Myanmar và Lào vào năm 1997. Campuchia, nước chủ trì Hội nghị cấp cao ASEAN năm nay, là quốc gia gần nhất chính thức gia nhập ASEAN vào năm 1999.

Đông Timor là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á vẫn nằm ngoài khối ASEAN. Từng là thuộc địa cũ của Bồ Đào Nha, Đông Timor có tỷ lệ thất nghiệp cao và đã phải hứng chịu nhiều bất ổn chính trị kể từ khi giành được độc lập.

GDP bình quân đầu người của Đông Timor vào khoảng 1.400 USD vào năm 2021, cao hơn một chút so với Myanmar, quốc gia có nền kinh tế bị đình trệ sau cuộc đảo chính năm 2021.

Tổng thống Đông Timor Jose Ramos-Horta, người từng đoạt giải Nobel, đã tái đắc cử vào tháng 4 năm 2022. Ông đã vận động tranh cử để Đông Timor trở thành thành viên ASEAN kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông từ năm 2007 đến năm 2012.

Mặc dù đã được một số quốc gia ASEAN ủng hộ tư cách thành viên, nhưng Đông Timor cần sự đồng ý của tất cả 10 quốc gia thành viên hiện tại và phải đáp ứng các tiêu chí mà ASEAN vạch ra để trở thành thành viên chính thức.

Hoàng Hải (theo TTXVN, CNA)