Theo dõi báo trên:
Và giờ khi kỷ nguyên trí thông minh nhân tạo (AI) đến, đã mang lại cho báo chí một cảm giác tương tự, thậm chí còn lớn hơn bởi đây có vẻ như là một công nghệ phức tạp, bí ẩn và “nguy hiểm” hơn bất kỳ công nghệ nào mà báo chí truyền thông đã từng trải qua trước đây.
Trí tuệ nhân tạo và con người đang đối mặt nhau trong kỷ nguyên mới của báo chí. Ảnh: GI
Thực tế, nhiều người đang có niềm tin rằng về tổng thể, AI sẽ tác động sẽ có lợi nếu các tổ chức tin tức giữ nguyên quan điểm biên tập và đạo đức, đặc biệt đối với các tổ chức tin tức truyền thống và giàu giá trị phục vụ cộng đồng. Tuy nhiên, nếu không giám sát và được tổ chức một cách đúng đắn, những mặt trái của AI với báo chí hoàn toàn có thể trở thành một vấn đề phức tạp trong tương lai không xa.
Trước khi bàn về các hạn chế và vấn đề đạo đức báo chí, chúng ta cần phải bàn về tác động kinh tế của AI với báo chí, khi mà tất cả đều phải thừa nhận “vật chất” sẽ tác động rất mạnh đến “ý thức”. Và câu hỏi đang được đặt ra là nhờ các công cụ tự động và thông minh, liệu AI có thể giúp các tòa soạn giảm bớt chi phí như biên tập, sản xuất nội dung hay quản lý hay không? Và câu hỏi lớn tiếp theo là những khoản tiền tiết kiệm nếu có được nhờ AI đó sẽ được tái đầu tư vào các hoạt động báo chí để nâng cao chất lượng hay không?
Trong một khảo sát của JournalismAI hồi cuối năm 2019, nhiều tòa soạn được hỏi đều tự tin rằng tiền tiết kiệm sẽ được sử dụng để đầu tư vào sự phát triển của công nghệ hoặc để tạo điều kiện cho hoạt động báo chí tốt hơn. Tuy nhiên, vẫn có một mối lo lớn khác là trí tuệ nhân tạo có thể sẽ tiếp tục làm rộng thêm hố sâu khoảng cách giữa các tổ chức tin tức (giống cách mà kỷ nguyên số và MXH đã và đang gây ra).
Ngoài ra, một vấn đề lớn hơn nữa là tác động mạnh mẽ của nó đến tính bền vững của “báo chí chất lượng cao”. Lý do vì khi rất nhiều phần việc của báo chí sẽ được thực hiện bởi AI, thì việc “xao nhãng” và “lệ thuộc” vào nó trong các tòa soạn là khó tránh khỏi. Liệu lúc đó, các nhà báo con người có thực sự trở thành trung tâm của cuộc chơi? Khi đó, giá trị của báo chí nói chung, các nhà báo nói riêng đối với công chúng liệu còn đảm bảo?
Ngay lúc này giá trị của báo chí nói chung đã bị suy giảm một cách đáng lo ngại. Một số khảo sát gần đây cho thấy, chỉ một nửa số người Mỹ nói rằng họ tin tưởng các phương tiện truyền thông đại chúng là công bằng và chính xác, và chỉ 46% người châu Âu nói rằng họ tin tưởng vào báo chí của họ.
Vào năm 2014, Facebook đã tiết lộ kết quả của một thử nghiệm gây sốc. Đó là việc hững người tiếp xúc với “nội dung tích cực” trên Facebook thường tạo nhiều bài đăng tích cực hơn, và ngược lại xảy ra với những người xem nhiều nội dung tiêu cực.
Điều đó có nghĩa rằng nếu một tổ chức tin tức chỉ tập trung làm sao có được nhiều “view” và nhiều tương tác sẽ có khả năng rơi vào “cuộc đua xuống đáy” về chất lượng, dẫn đến sự lên ngôi của các bài báo và tin tức kích động người xem, kích động cảm xúc mạnh mẽ, bao gồm cả sự đau buồn và sự phẫn nộ.
Ngay trong thời đại báo chí điện tử, truyền thông xã hội thì điều này đã rất đáng báo động. Vậy khi kỷ nguyên AI bùng nổ tới đây, thì điều được gọi là “báo chí nhân văn” hay “báo chí tử tế” từng được trân trọng liệu có thể còn được duy trì?
Do đó, việc sử dụng AI để tạo nội dung và việc sử dụng AI cho các công việc khác trong hoạt động báo chí như sắp xếp và hiển thị nội dung cho độc giả ngay từ lúc này và trong cả tương lai đều cần được xử lý cẩn thận.
Khi AI đang ngày càng xâm nhập vào đời sống xã hội, đặc biệt lĩnh vực truyền thông, một vấn đề lớn mà ai cũng nhận ra là thông tin sai lệch. Người ta đã lường trước được việc khi AI phát triển và tác động trên quy mô rộng, cùng với sự sẵn có của MXH, thì mức độ thông tin sai lệch sẽ còn là một vấn nạn lớn.
Lý do vì AI và các công nghệ học máy là công cụ hoàn hảo để tạo nội dung giả mạo, đồng thời nó sẽ là một vấn đề lớn đối với chính các hãng tin tức và phương tiện truyền thông uy tín. Bởi vậy, trong cuộc chiến chống lại thông tin sai lệch, các nhà báo cần kiểm soát các công cụ của họ do các lỗi trong ứng dụng AI có thể gây rủi ro cho chính các tòa soạn.
Ngoài ra, một trong những mối quan tâm chính về đạo đức và biên tập trong các tòa soạn thời trí tuệ nhân tạo là mối nguy đánh mất yếu tố "con người". Đó là việc tự động hóa có thể dẫn đến ít "trí thông minh của con người" hơn trong các bài báo, điều này có thể gây ra những hậu quả không lường trước được.
Bởi vậy, “giá trị con người” thậm chí còn cần được đề cao hơn nữa trong báo chí AI. Nếu các phương tiện truyền thông bị chi phối quá nhiều bởi các số liệu, họ có thể khuyến khích các nhà báo cố gắng cạnh tranh với robot. Khi đó, sự kiên nhẫn, bền bỉ và ham học hỏi là những phẩm chất quý giá của con người nói chung, các nhà báo nói riêng sẽ bị ảnh hưởng, sẽ dẫn tới nhiều thông tin sai lệch hơn ngay cả trong các tòa soạn.
Để giải quyết những vấn đề trên, ngoài sự tự thân của các tổ chức tin tức, thì các công ty công nghệ cũng cần phải đóng góp một vai trò quan trọng, nếu không muốn xã hội tràn lan thông tin kích động, “câu view” và thậm chí sai lệch.
Những gã khổng lồ công nghệ như Google, Apple, Facebook, Microsoft và mới đây là sự nổi lên của OpenAI - công ty tạo ra ChatGPT - chính là những người đang dẫn dắt cuộc chơi trong kỷ nguyên AI. Họ cần tài trợ cho việc sản xuất báo chí và hỗ trợ các tòa soạn, hoặc trực tiếp đào tạo và đổi mới báo chí.
Yếu tố con người vẫn sẽ đóng vai trò "uốn nắn" trong báo chí thời đại trí tuệ nhân tạo. Ảnh minh họa: GI
Nhưng cho đến nay, các gã khổng lồ công nghệ phần nào vẫn xem báo chí là đối thủ, cũng như lập luận rằng mình đang cung cấp các thiết bị, nền tảng phân phối và nhiều công cụ quan trọng khác cho báo chí.
Đúng là dữ liệu của họ rất lớn và chi tiêu của họ cho các công nghệ cũng rất lớn. Nhưng rõ ràng, nếu không có nội dung của báo chí, hầu hết các sản phẩm của họ hoàn toàn là “ảo”, hoàn toàn do người dùng (thậm chí do máy móc - bot) đưa ra, không hề có kiểm duyệt, không có giá trị báo chí. Khi đó, MXH thực sự là sẽ nơi vô cùng nguy hiểm, với tràn ngập thông tin sai lệch và tin giả.
Gần đây, các gã khổng lồ công nghệ đang lắng nghe báo chí nhiều hơn. Google đã và đang dần thay đổi các thuật toán để quảng bá nội dung báo chí “chính thống” trong các kết quả tìm kiếm. Facebook, Google và Twitter gần đây cũng chấp nhận ký vào hợp đồng trả tiền cho các cơ quan tin tức ở Úc hay Pháp. Sáng kiến Google News Initiative cũng đã có những sự hỗ trợ nhất định cho báo chí. Song tất cả những gì họ đã làm cho báo chí vẫn còn quá ít ỏi.
Bởi vậy, đã có lời kêu gọi các công ty công nghệ tham gia hoặc song hành với các tổ chức tin tức để giải quyết các vấn đề về đạo đức cũng như kỹ thuật trong kỷ nguyên AI. Những công ty dẫn đầu AI này đang rất quan trọng cho quá trình chuyển đổi thành công của báo chí sang kỷ nguyên mới. Họ phải có trách nhiệm to lớn trong việc tạo ra một hệ sinh thái, một xã hội và một thế giới thông tin lành mạnh.
Tuy nhiên, trước khi nghĩ tới sự hỗ trợ, các tổ chức tin tức cần tự đề cao giá trị “con người” trong tòa soạn để tránh số phận báo chí sẽ bị lu mờ hoặc bị thao túng bởi AI. Rõ ràng, dù máy móc có thể tạo ra hàng trăm tin bài theo kiểu tổng hợp và cắt dán mỗi ngày, nhưng các bài báo này vẫn cần có sự giám sát của con người và kiểm tra tính xác thực trước khi xuất bản. Đặc biệt, “yếu tố con người” rất cần được khích lệ để duy trì “báo chí chất lượng cao” trong kỷ nguyên AI.
Hải Anh
Đón đọc bài 4 (cuối): Tương lai của báo chí AI sẽ như thế nào?
Thích
(CLO) Tối ngày 21/11, đội tuyển futsal nữ Việt Nam đánh bại tuyển futsal nữ Thái Lan với tỉ số 2-1 để lên ngôi vô địch giải futsal nữ Đông Nam Á 2024.
(CLO) Chiều 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia ở thủ đô Phnom Penh, ngay sau lễ đón, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao hai nước tiến hành hội đàm.
(CLO) Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia, chiều 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia ở thủ đô Phnom Penh, thay mặt Nhà nước Campuchia, Chủ tịch Quốc hội Samdech Khuon Sudary đã trao tặng Huân chương Công trạng hạng Đại Thập tự của Nhà nước Campuchia cho Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
(CLO) Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển được xác lập phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
(CLO) Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hàn Quốc coi Việt Nam là điểm đến chiến lược cho xây dựng các trung tâm nghiên cứu và phát triển, ứng dụng công nghệ cao.
(CLO) Công an TX Việt Yên (Bắc Giang) đã điều tra làm rõ, khởi tố 01 bị can về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.
(CLO) Theo PGS.TS.BS Trịnh Thị Diệu Thường, trong bối cảnh y học hiện đại phát triển vượt bậc, xu hướng kết hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại ngày càng được quan tâm, mở ra hướng đi mới trong việc nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ.
(CLO) Ngày 21/11, Tổ Công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ và Ban Chỉ đạo cải cách hành chính, chuyển đổi số, thực hiện Đề án 06 thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị Giao ban thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm Đề án 06 của Chính phủ trên địa bàn Thành phố.
(CLO) Chiều 21/11, tại trụ sở Nghị viện Malaysia, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội kiến với Chủ tịch Hạ viện Malaysia Tan Sri Dato’ Johari Bin Abdul.
(CLO) Hồi 00h15' ngày 21/11/2024, tại vũ trường New MDM ở địa chỉ Lô 26D, phường Đông Khê, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Công an thành phố chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng Công an thành phố tiến hành kiểm tra vũ trường New MDM.
(CLO) Việt Nam và Mông Cổ cam kết đẩy mạnh hợp tác kinh tế, đặc biệt trong nông nghiệp với mục tiêu nâng kim ngạch song phương lên 500 triệu USD.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn, ngày 22/11, Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An đêm có mưa vài nơi, ngày nắng. Khu vực từ Hà Tĩnh và Quảng Bình mưa rào, cục bộ có nơi mưa to. Khu vực từ Quảng Trị đến Bình Định có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to và dông. Các khu vực khác có mưa rào và dông.
(CLO) Ngày 21/11, Hội Nông dân tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức hội nghị Chủ tịch UBND tỉnh đối thoại với nông dân năm 2024 với chủ đề “Khơi dậy khát vọng làm giàu để phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”.
(CLO) Nhân dịp kỷ niệm 20 năm khu Phố cổ Hà Nội đón nhận Bằng Di tích lịch sử Quốc gia, Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội tổ chức 20 hoạt động trưng bày, triển lãm và biểu diễn nghệ thuật đặc sắc để tôn vinh những giá trị di sản của mảnh đất Thăng Long xưa.
(CLO) Honda Vision, mẫu xe tay ga bán chạy nhất Việt Nam được làm mới ở thiết kế, gia tăng tiện ích trong khi giá bán giữ nguyên như phiên bản tiền nhiệm.
(CLO) Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký ban hành Chỉ thị số 12 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường cuối năm 2024 và dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
(CLO) Ở Trung Quốc, giới trẻ ngày càng sử dụng mạng xã hội không chỉ để kết nối với bạn bè mà còn để thuê người lạ để trò chuyện.
(CLO) Meta đã bị EU phạt gần 800 triệu euro với cáo buộc cạnh tranh không lành mạnh bằng cách liên kết dịch vụ 'rao vặt' Marketplace với mạng xã hội Facebook.
(CLO) TikTok hôm thứ Năm công bố rằng nền tảng tạo video AI mang tên Symphony Creative Studios đã có sẵn trên toàn cầu cho tất cả các nhà quảng cáo.
(CLO) Việc tỷ phú Elon Musk ủng hộ ông Donald Trump dự kiến sẽ giúp mạng xã hội X (trước đây là Twitter) khôi phục kinh doanh, khi một số thương hiệu bắt đầu quay lại quảng cáo trên nền tảng này để tranh thủ sự ủng hộ từ chính quyền mới.
(CLO) Ngày 12/11, các tờ báo lớn của Pháp, bao gồm Le Monde, Le Figaro và Le Parisien, cho biết họ đang có hành động pháp lý chống lại mạng hội X, cáo buộc nền tảng này sử dụng nội dung của họ mà không trả tiền.
(CLO) Các nhà quảng cáo dự kiến sẽ chi số tiền kỷ lục là 10,5 tỷ bảng cho quảng cáo Giáng sinh tại Vương quốc Anh trong mùa này, song không ưu tiên cho truyền hình truyền thông.
(CLO) Vào đầu thế kỷ 19, thủ đô London của Vương quốc Anh có hàng chục tờ báo in hàng ngày. Nhưng ngày nay, việc các tờ báo thay đổi định dạng đã đánh dấu sự kết thúc của tin tức địa phương hàng ngày trên báo in.
(CLO) Espresso, ứng dụng tin tức ngắn gọn của The Economist, sử dụng AI để dịch nội dung video sang nhiều ngôn ngữ nhằm tiếp cận đối tượng độc giả trẻ trên toàn cầu.
(CLO) Một phụ nữ tại Texas, Mỹ đã bị bắt sau khi các nhà chức trách cho biết cô cố gắng bán đứa con chưa sinh của mình qua Facebook.
(CLO) Bốn tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) gồm Microsoft, Meta, Amazon và Alphabet tiếp tục tăng mạnh chi tiêu vào trí tuệ nhân tạo (AI) với dự báo tổng mức đầu tư sẽ vượt 200 tỷ đô la trong năm nay và còn tăng thêm trong năm 2025.
