Đây là sự kiện nhiều ý nghĩa do Bảo tàng Báo chí Việt Nam tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” (12/1972 – 12/2022). Tham dự sự kiện có lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, nguyên lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam qua các thời kỳ, lãnh đạo một số ban, đơn vị, các cấp hội nhà báo, các nhà báo lão thành, nhân chứng, lãnh đạo một số bảo tàng, đại diện Đại sứ quán Nga tại Việt Nam…

Phát biểu tại sự kiện, nhà báo Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, không quân Mỹ bắt đầu cuộc tập kích vào ngày 18/12/1972, thì ngay chiều hôm sau, 19/12/1972, tại câu lạc bộ quốc tế trên đường Lê Hồng Phong (nay là Trung tâm Hội nghị quốc tế), Tổng cục Chính trị - Bộ Quốc phòng đã có cuộc họp báo tố cáo tội ác của Mỹ dùng B52 đánh vào thủ đô Hà Nội với sự trình diện của nhiều phi công Mỹ vừa bị ta bắt làm tù binh đêm 18/12. Những hình ảnh từ cuộc họp báo này được phát đi gây chấn động toàn thế giới.

12 ngày đêm khói lửa (18 – 29/12/1972), giữa lúc các tên lửa phòng không và pháo cao xạ của ta nối đuôi nhau bay lên không trung, làm rực sáng bầu trời đêm Hà Nội và một số địa phương khác, đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của đế quốc Mỹ thì những mũi tiến công của báo chí như Báo Nhân Dân – nơi có căn hầm vẫn xuất bản báo hàng ngày suốt 12 ngày đêm khói lửa; lực lượng báo chí từ Quân đội nhân dân, Phòng không – không quân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam… đã thông tin chính xác, kịp thời, tích cực động viên, cổ vũ quân và dân ta chiến đấu và chiến thắng.

Báo chí đồng thời góp phần to lớn trong công tác thông tin đối ngoại, tác động trực tiếp vào việc giành thắng lợi trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, buộc Mỹ phải ký kết Hiệp định Paris và rút khỏi Việt Nam, đồng thời là cơ sở đặt dấu chấm hết cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa vào ngày 30/4/1975.

Theo nhà báo Nguyễn Đức Lợi, báo chí, với hệ thống hùng hậu, rộng khắp, đã trở thành lực lượng hiệp đồng thống nhất hoạt động theo sự chỉ đạo của Đảng, đạt hiệu lực tuyên truyền mạnh mẽ, trực tiếp góp phần đắc lực xây đắp niềm tin vào thắng lợi cuối cùng. Đến nay, Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” tuy đã được các chuyên gia, nhà nghiên cứu tiếp cận từ nhiều hướng khác nhau nhưng vẫn tiếp tục là đề tài thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học, của công chúng trong và ngoài nước.

Đồng chí Nguyễn Đức Lợi cũng bày tỏ tin tưởng, qua các tư liệu, hiện vật, hình ảnh được trưng bày và qua các phát biểu sâu sắc, tâm huyết tại tọa đàm, các nhân chứng, các nhà báo, chuyên gia, sau năm 50, chúng ta lại có cơ hội tiếp cận rõ hơn, thấy được chính xác hơn những giá trị lớn lao của câu chuyện kỳ tích lịch sử này, từ đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự sáng tạo, độc đáo đến những đóng góp của các nhà báo, sự xông pha quyết liệt của những cơ quan báo chí, của các nhà báo với vũ khí thông tin sắc bén trong tay đã khiến 12 ngày đêm khói lửa 50 năm trước thực sự trở thành một bài ca chiến thắng về nghề báo, một cống hiến lớn cho sự nghiệp báo chí nước nhà…

Tại tọa đàm, nhà báo Hà Đăng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương đã có những chia sẻ cụ thể, sinh động về vai trò của báo chí trước, trong và sau sự kiện chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, góp phần to lớn trong công tác thông tin, đối ngoại, tác động vào việc giành chiến thắng trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao.

Các câu chuyện của nhiều nhà báo lão thành như Đại tá Nguyễn Xuân Mai, nguyên Tổng biên tập Báo Phòng không – Không quân, nhà báo Chu Chí Thành, nghệ sĩ nhiếp ảnh Minh Lộc và các nhân chứng như ông Vũ Đình Rạng, phi công lái máy bay Mig-21 tiếp cận và bắn rơi B52, đã nêu bật chiến thắng vẻ vang, nghệ thuật quân sự sáng tạo, độc đáo của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Các ý kiến đồng thời làm rõ, tôn vinh những đóng góp quả cảm của các nhà báo trong chiến dịch “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, góp phần to lớn cổ vũ toàn quân, toàn dân chiến đấu đi đến thắng lợi cuối cùng. Báo chí đã tác động trực tiếp vào việc giành thắng lợi trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, buộc Mỹ phải quay lại bàn đàm phán và ký kết Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam…

Dịp này, chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” còn được giới thiệu rộng rãi đến công chúng qua vách trưng bày. Nhiều tác phẩm đã thể hiện sự xung trận xông xáo, quả cảm của các nhà báo, phóng viên tác nghiệp tại Hà Nội trong 12 ngày đêm lịch sử như phóng viên Vũ Ba (Báo Quân đội nhân dân), Trịnh Hải, Đỗ Quảng, Phạm Thanh (Báo Nhân Dân), Chu Chí Thành, Minh Lộc (TTXVN)...  

Nhiều hình ảnh nổi bật được phóng lên vách: Trận địa phòng không Báo Nhân Dân; các nhà báo, văn nghệ sĩ tác nghiệp tại Bệnh viện Bạch Mai sau trận ném bom của Mỹ; những số báo ra trong 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không: Quân đội nhân dân, Nhân Dân; thắng lợi của Hiệp định Paris 1973…. Sự kiện có phần chiếu phim tư liệu về chiến thắng B52, trong đó có cảnh nhà báo Phạm Việt Tùng quay B52 bốc cháy và rơi trên bầu trời Hà Nội…

Tủ trưng bày gồm 50 tài liệu, hiện vật về sự kiện “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” như: Các số báo tiêu biểu của các tờ báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Thống Nhất, Hà Nội Mới, Giải phóng, Sud Vietnam En lute, South Vietnam in Struggle, Tổ quốc…

Trưng bày diễn ra từ ngày 15/12/2022 đến hết tháng 1/2023.