Theo dõi báo trên:
Kho di sản văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam khá đa dạng và độc đáo, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa Việt Nam. Bên cạnh tiếng nói, chữ viết, lễ hội văn hóa, phong tục tập quán, các loại hình nghệ thuật truyền thống, trang phục là một tài sản vô giá, là dấu hiệu nhận diện, phân biệt các dân tộc và nhóm địa phương.
Trang phục của đồng bào có thể coi là tác phẩm nghệ thuật tổng hòa các yếu tố tạo hình, kỹ thuật thủ công, màu sắc và tri thức dân gian, chứa đựng nhiều câu chuyện về văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, là biểu đạt, kết tinh tinh hoa văn hóa tộc người.
Tuy nhiên, những nét đẹp độc đáo, bản sắc trên trang phục truyền thống các dân tộc nói chung đều đang biến đổi, cải biên. Phần lớn trang phục truyền thống không còn được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng ngày, nhiều y phục không còn nguyên gốc, thậm chí đã biến mất khỏi cộng đồng đối với những nhóm dân tộc ít người.
Vẻ đẹp trang phục đồng bào dân tộc thiểu số Việt Nam
Nguyên nhân này xuất phát từ nhận thức của chính chủ thể văn hóa và sự phát triển của xã hội, trong đó có sự tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đến các cộng đồng dân cư. Sự giao lưu và ảnh hưởng văn hóa làm thay đổi lối sống và trang phục của đồng bào. Nhiều người ngại mặc trang phục truyền thống dân tộc mình do vướng víu, bất tiện, không phù hợp sinh hoạt đời thường. Giới trẻ thì sợ bị coi là lạc hậu khi mặc trang phục truyền thống.
Vì vậy, thời trang công nghiệp dần chiếm ưu thế bởi tính tiện dụng và kinh tế, hợp xu hướng, thẩm mỹ. Sự tham gia trong các công tác xã hội và học tập cũng khiến nhiều người dân tộc thiểu số chủ động thay đổi trang phục cho phù hợp môi trường sống. Từ đó, nhu cầu tự túc đồ mặc giảm, vùng nguyên liệu trồng bông, đay bị thu hẹp nhanh chóng.
Nhiều nơi, đồng bào không còn trồng bông, dệt vải, tước đay, kỹ thuật dệt, thêu truyền thống dần không còn dùng đến, trang phục truyền thống trở thành lễ phục, chỉ còn được sử dụng trong những dịp lễ trọng. Các nghệ nhân, người lành nghề, thợ giỏi biết nghề dệt và may trang phục truyền thống cũng dần ra đi. Việc trao truyền nghề truyền thống trong cộng đồng cũng giảm do lớp trẻ không mặn mà học nghề.
Nghiên cứu biến đổi trong trang phục cổ truyền của người Dao, Trưởng khoa Văn hóa dân tộc thiểu số, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội Nguyễn Anh Cường chia sẻ: Công nghệ 4.0 tác động mạnh mẽ, rõ nét đến văn hóa và trang phục truyền thống của người Dao. Rất ít nhóm Dao còn trồng bông, dệt vải, tự túc đồ mặc. Một số nhóm Dao không còn khung dệt, thay vào đó là máy khâu hiện đại. Kỹ thuật chế biến thuốc nhuộm theo phương pháp cổ truyền dần dần mất đi.
Người dân không còn trồng chàm mà mua cao chàm bán sẵn hoặc mua vải nhuộm sẵn màu chàm. Nhiều cô gái Dao trong độ tuổi 18 đến 20 không tự cắt may được quần áo, phải nhờ người lớn tuổi cắt hộ.
Trước đây, các em gái người Dao ở độ tuổi lên sáu, bảy đều tự thêu được đồ. Bây giờ các thiếu nữ Dao thay thêu thùa họa tiết bằng vải in hoa sẵn. Trang phục đồng bào được thay bằng trang phục người Việt hoặc âu phục, hoặc kết hợp giữa trang phục hiện đại và trang phục truyền thống, chất liệu và kiểu dáng bị pha tạp. Sự mai một đã thể hiện rõ kiểu như quần truyền thống, nhưng áo lại là sơ-mi hoặc áo sơ-mi bên trong áo truyền thống, rồi trang sức mới, giày dép hiện đại...
Trước thực trạng biến đổi nhanh chóng của các yếu tố văn hóa đặc trưng, những bộ quần áo lễ hội, cưới hỏi, lao động… dần dần chỉ còn được lưu giữ trong ký ức của những người cao tuổi, việc bảo tồn trang phục càng trở nên gấp gáp. Chuyển đổi số đang phủ sóng mọi lĩnh vực của đời sống, làm thay đổi các thói quen tiêu dùng, làm việc, vui chơi, giải trí.
Cùng với những thách thức, xâm lấn văn hóa của thời đại công nghệ số, áp dụng thành tựu kỹ thuật số 4.0 được coi là giải pháp và cơ hội trước làn sóng mạnh mẽ của cách mạng số hóa, giải quyết trước mắt câu chuyện “loay hoay” bảo tồn lâu nay.
Thực tế, cần nhìn nhận sự phát triển của công nghệ thông tin là cơ hội và phương tiện để bảo tồn và lưu giữ di sản văn hóa hiệu quả, dùng làm tư liệu phục chế và phổ biến, quảng bá giá trị di sản khi cần đến. Tốc độ biến đổi đang đi nhanh hơn rất nhiều so với câu chuyện tổ chức lớp truyền nghề dệt, nhuộm, thêu, mở rộng vùng nguyên liệu, phục dựng, đề xuất mô hình bảo tồn...
Vì vậy, cần nhanh chóng kiểm kê, sưu tập, lập danh mục trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số, tiến hành số hóa các tri thức dân gian, hình ảnh, âm thanh, kỹ thuật, nghề dệt, kỹ thuật thêu, những câu chuyện liên quan đến trang phục. Sưu tập và số hóa những bộ trang phục nguyên gốc khi chưa bị lai căng, biến đổi về họa tiết, hoa văn, kỹ thuật may mặc... tránh thực trạng rất khó tìm lại được trang phục gốc như của đồng bào Rơ măm, Ơ đu, Brâu.
Dễ dàng nhận thấy, khách du lịch hoặc những người bên ngoài nhóm dân tộc thường có cảm hứng, thậm chí trầm trồ, thán phục trước kỹ thuật dệt vải, kỹ năng thêu thùa điêu luyện, hoạ tiết, hoa văn trang trí tinh xảo, đặc trưng trên trang phục hoặc các sản phẩm thủ công của người bản địa. Họ hào hứng khi được trải nghiệm các công đoạn thủ công như dệt, nhuộm, thêu thùa, vẽ sáp ong… tạo nên những sản phẩm mộc mạc như khăn đội đầu, dây lưng, túi.
Các nhà thiết kế như Minh Hạnh, Chu La đã ứng dụng các nguyên liệu bản địa hay họa tiết, hoa văn tạo nguồn cảm hứng sáng tạo, thiết kế nên những bộ sưu tập thời trang ấn tượng, phù hợp thị hiếu tiêu dùng. Trong khi đó đồng bào dân tộc thiểu số lại mang tâm lý e ngại khi mặc trang phục dân tộc mình.
Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu những giá trị bản sắc văn hóa, yếu tố văn hóa đặc trưng cơ bản, cốt lõi trên trang phục các dân tộc, Tiến sĩ Nguyễn Thị Song Hà, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh vai trò chủ thể văn hóa và cộng đồng: Trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số chứa đựng nhiều giá trị về mặt xã hội tộc người. Vì vậy cần khích lệ, động viên đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là thế hệ trẻ phải tự hào về giá trị đặc sắc của bộ trang phục truyền thống dân tộc mình, có ý thức sử dụng trang phục truyền thống trong sinh hoạt cộng đồng và cuộc sống hằng ngày.
Một thực tế khác phổ biến về nhận thức bảo tồn trang phục hiện nay, phần đông đồng bào dân tộc thiểu số cũng như cộng đồng dân cư đang coi bảo tồn trang phục truyền thống là trách nhiệm của chính quyền. Họ không ý thức rõ vai trò của mình trong bảo tồn, cho nên việc vận động nhân dân thấy được giá trị văn hóa đặc sắc và bảo vệ trang phục truyền thống chưa hiệu quả.
Vì vậy, cần tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đồng bào dân tộc thiểu số tự hào về bản sắc và đặc trưng riêng của dân tộc mình, có ý thức bảo tồn trang phục truyền thống cũng như nét đặc trưng riêng có của dân tộc mình. Những người có uy tín, nghệ nhân, người cao tuổi cần thể hiện vai trò cũng như tham gia mạnh mẽ vào công tác giáo dục, nhắc nhở để thế hệ trẻ, con em đồng bào hiểu, ý thức trách nhiệm rõ ràng, sâu sắc hơn khi mặc hay nhắc đến trang phục truyền thống.
Duy trì, phát triển các làng nghề thủ công và mời nghệ nhân, thợ giỏi trong cộng đồng trao truyền nghề dệt, nghề may trang phục truyền thống cho lớp trẻ. Tổ chức lễ hội, không gian văn hóa để đồng bào thường xuyên có cơ hội được mặc trang phục dân tộc mình, quảng bá hình ảnh về bản sắc trang phục qua các kênh du lịch, điện ảnh...
Cùng với công tác điền dã, sưu tầm và lưu giữ trang phục của đồng bào 54 dân tộc của cộng đồng các dân tộc Việt Nam tại các bảo tàng, việc số hóa sẽ góp phần giúp người dân tiếp cận với bản sắc văn hóa các tộc người nhanh chóng và thuận lợi, góp phần thực hiện một trong những mục tiêu của Đề án “Bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát động, đưa trang phục truyền thống phổ biến hơn trong cuộc sống của đồng bào các dân tộc thiểu số, nâng cao lòng tự hào, ý thức bảo tồn và phát huy trang phục truyền thống các dân tộc Việt Nam
Thích
(CLO) Ngày 22/11, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có Quyết định xử phạt Công ty cổ phần chứng khoán SmartInvest gần 1,4 tỷ đồng vì hàng loạt vi phạm.
(CLO) Bất chấp những thách thức từ cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, kinh tế Ukraine đã tăng trưởng 4.2% trong 10 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm ngoái, theo thông báo của Bộ Kinh tế Ukraine vào ngày 18 tháng 11.
(CLO) Triều Tiên và Nga vừa ký kết một thỏa thuận mới nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế sau các cuộc hội đàm tại Bình Nhưỡng trong tuần này, theo Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên (KCNA).
(CLO) Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai vừa phối hợp với Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 thực hiện điều tra, phỏng vấn sâu người dân vùng lũ lịch sử gây chết và mất tích nhiều người ở xã Phúc Khánh.
(CLO) Trong những tuần gần đây, các hãng sản xuất ô tô lớn trên thế giới đã liên tiếp công bố kế hoạch cắt giảm nhân sự và đóng cửa nhà máy khi họ chật vật tìm kiếm lợi nhuận từ các dòng xe điện (EV) và đối mặt với làn sóng cạnh tranh từ những sản phẩm giá rẻ hơn.
(CLO) Chính quyền Tổng thống Joe Biden vừa thông báo với Quốc hội kế hoạch xóa 4,65 tỷ USD khoản nợ mà Ukraine đang gánh chịu, theo một bức thư do Bloomberg News thu thập được.
(CLO) Hai anh em họ từ Nghệ An ra Hà Nội học nghề cắt tóc. Tuy nhiên, cả hai lại rủ nhau buôn ma túy và bị Công an bắt giữ.
(CLO) Ngày 22/11, Toà án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh mở phiên toà sơ thẩm xét xử các bị cáo: Xeng và Sisavanh Yongyaerlor (cùng SN 1988, trú huyện Khăm Cợt, tỉnh Bolikhămxay, Lào) về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”.
(CLO) Ngày 22/11, tại Nhà Thái Học thuộc Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) đã diễn ra Vòng Chung kết Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2024 với chủ đề “Cộng đồng kiến tạo”.
(CLO) Ngày 22/11, Hội môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) đã công bố Bộ Quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp mới nhằm nâng cao uy tín, chất lượng và trách nhiệm của môi giới.
(CLO) Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành Quyết định số 6068/QĐ-UBND ngày 22/11/2024 về việc công bố tình huống khẩn cấp các sạt lở trên các tuyến đê hữu Bùi, Bùi 2, Gò Khoăm, sạt lở bờ sông Bùi trên địa bàn huyện Chương Mỹ.
(CLO) Tỉnh Lai Châu cam kết tạo mọi thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác du lịch với mục tiêu "doanh nghiệp phát tài - Lai Châu phát triển''.
(CLO) Lần đầu tiên, Liên hoan phim hoạt hình “Dòng khát vọng” được tổ chức nhân kỷ niệm 65 năm ngành Hoạt hình Việt Nam ra đời (9/11/1959).
(CLO) Ngày 22/11, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông và lãnh đạo các sở, ngành thành phố đi kiểm tra tiến độ thi công và thực hiện Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá.
(CLO) UBND TP Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6015/QĐ-UBND về việc phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông khu vực tiếp cận Bệnh viện Phụ sản Trung ương cơ sở 2, Bệnh viện Nhi Trung ương cơ sở 2, huyện Quốc Oai.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn, ngày 23/11, Bắc Bộ có mưa vài nơi, trưa chiều trời nắng. Khu vực Trung Bộ có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to và dông. Các khu vực khác có mưa rào và dông vài nơi; riêng khu vực Tây Nguyên ngày 23/11 có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có dông.
(CLO) Tỉnh Lai Châu cam kết tạo mọi thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác du lịch với mục tiêu "doanh nghiệp phát tài - Lai Châu phát triển''.
(CLO) Sáng 22/11, tại khu nghỉ dưỡng Hoiana (huyện Duy Xuyên), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức họp báo công bố việc đăng cai Hội nghị Quốc tế về Du lịch Nông thôn lần đầu tiên của UN Tourism (tổ chức du lịch thế giới), diễn ra vào năm 2024 tại Quảng Nam.
(CLO) Theo Condé Nast Traveller, TP.HCM là điểm đến tuyệt vời nhất để ghé thăm trong năm 2025.
(CLO) Ngày 21/11, tại Hà Nội, Cục Phục vụ Ngoại giao đoàn (Bộ Ngoại giao) tổ chức họp báo thông tin về Liên hoan Ẩm thực Quốc tế 2024. Dự kiến, sự kiện sẽ chính thức diễn ra từ 7 đến ngày 8/12/2024 tại Khu Ngoại giao Đoàn (Vạn Phúc, Ba Đình, Hà Nội).
(CLO) UBND huyện Cát Hải (TP Hải Phòng) đã ra quyết định đình chỉ hoạt động chèo thuyền kayak trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà.
(CLO) Món phở bò của Việt Nam tiếp tục ghi danh trong danh sách 20 món súp ngon nhất thế giới do CNN bình chọn, khẳng định vị thế không thể thiếu của phở trong nền ẩm thực toàn cầu.
(CLO) UBND tỉnh Ninh Thuận vừa ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án phát triển kinh tế ban đêm với mục tiêu đến năm 2030, đón 6 triệu lượt khách, trong đó 70% sử dụng dịch vụ kinh tế ban đêm. Doanh thu từ du lịch dự kiến đạt 5.900 tỷ đồng, đóng góp 15% GRDP toàn tỉnh, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
(CLO) Ngày 20/11, Sở Du lịch Quảng Ninh, Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh và Tập đoàn Sun Group tổ chức chương trình lễ công bố hợp tác kích cầu du lịch "Quảng Ninh - Điểm đến bốn mùa".
(CLO) Nền tảng du lịch Agoda vừa công bố danh sách các điểm đến du lịch cuối năm tiết kiệm nhất, mang đến nhiều lựa chọn cho những ai đang tìm kiếm phòng lưu trú giá rẻ trong dịp Giáng Sinh và Tết Dương lịch 2025.
(CLO) Trước thềm Festival Hoa Đà Lạt lần thứ 10, UBND TP.Đà Lạt cảnh báo du khách về tình trạng lừa đảo qua các trang mạng giả mạo khách sạn, nhà nghỉ trên địa bàn. Đây là thủ đoạn nhắm vào những người đang tìm kiếm chỗ lưu trú dịp lễ hội lớn nhất của thành phố này.
