Sáng 10/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Dự án luật nhằm thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, trước yêu cầu mới của thực tiễn, hội nhập quốc tế và nhằm khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong quá trình thi hành Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Đồng thời, xây dựng khung pháp lý nhằm triển khai hoạt động quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; hoạt động đánh giá sự phù hợp; giải thưởng chất lượng quốc gia; mã số, mã vạch, truy xuất nguồn gốc... bảo đảm sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, góp phần tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng…

Trình bày dự thảo Luật, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, qua rà soát cho thấy, có 14 trong tổng số 88 luật, pháp lệnh có nội dung vướng mắc, chưa thống nhất với Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, bao gồm: Luật An toàn thực phẩm, Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật Trồng trọt, Luật Chăn nuôi, Luật Thú y, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Dược, Luật An toàn, vệ sinh lao động, Luật Thương mại, Luật Hải quan, Luật Giá, Luật phí và lệ phí, Pháp lệnh Quản lý thị trường.

Nội dung vướng mắc, chưa thống nhất tập trung vào: Khái niệm một số cụm từ như “hàng hóa”, “thử nghiệm”, “kiểm định”, “chứng nhận”, “công nhận”, “truy xuất nguồn gốc”, “đánh giá sự phù hợp”; hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa; hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa; công tác thanh tra, kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa…

Bên cạnh đó, hiện nay, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa chưa đáp ứng đầy đủ các điều ước quốc tế và nghĩa vụ trong các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với phạm vi sửa đổi, bổ sung; tên gọi của Luật là phù hợp. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, cần sửa đổi toàn diện. Theo hướng này, tên gọi của Luật nên là Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi); có ý kiến đề nghị đổi tên thành Luật Chất lượng và an toàn sản phẩm, hàng hóa.

Cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục rà soát các nội dung cần sửa đổi, bổ sung theo 4 nhóm chính đã được Quốc hội thông qua. Đồng thời, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật, nếu phạm vi sửa đổi vượt ra khỏi 4 nhóm chính sách này thì cần bổ sung đánh giá tác động chính sách.

Liên quan đến chính sách của nhà nước về hoạt động liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa (Điều 6 dự thảo Luật hợp nhất), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, các chính sách tại Điều 6 còn chưa rõ nét, chưa cụ thể hóa đầy đủ tại các điều khoản cụ thể, dẫn đến khó áp dụng. Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ nội dung nào ngân sách nhà nước đầu tư, nội dung nào nhà nước hỗ trợ, nội dung nào khuyến khích xã hội hóa; đề nghị bổ sung một số chính sách và luật hóa thành các điều luật trong dự thảo Luật như tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm; quản lý chất lượng đối với sản phẩm hàng hóa trọng điểm, chiến lược quốc gia.

Qua thảo luận, nhiều ý kiến cho rằng, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa hiện nay vẫn còn một số chồng chéo với các luật khác. Do vậy, cần rà soát để bảo đảm phù hợp với các quy định của luật có liên quan; bảo đảm đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật. Theo đó, nội dung sửa đổi, bổ sung trong dự án luật cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và 4 nhóm chính sách đề xuất sửa đổi luật đã được Quốc hội thông qua; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật và tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Góp ý vào vấn đề này,  Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, phạm vi sửa đổi trong dự thảo Luật nên bám vào 4 chính sách được Quốc hội thông qua, vấn đề nào thuộc phạm vi của Quốc hội thì điều chỉnh, sửa đổi; vấn đề nào thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì giao Chính phủ quy định theo tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với cơ chế giám sát, kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; quy định rõ trách nhiệm bộ, ngành, cơ quan quản lý để đảm bảo nguồn lực khi phân cấp.

Về quản lý Nhà nước về chất lượng sản phẩm, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, phải dựa trên nền tảng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, có đánh giá phù hợp, có kiểm tra, kiểm chứng, giám định thực thi, xác định cơ chế giải quyết tranh chấp, bồi thường thiệt hại, cơ chế đảm bảo quyền lợi các bên.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, không để chồng lấn với quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa tại các luật chuyên ngành như: Luật An toàn thực phẩm, Luật Viễn thông, Luật Công nghiệp công nghệ số. Nội dung này cần làm rõ để đảm bảo điểm mới trong xây dựng pháp luật hiện nay: một việc chỉ giao cho một cơ quan chịu trách nhiệm.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nền tảng quản lý chất lượng phải tạo thuận lợi cho ứng dụng khoa học công nghệ, trong đó có việc công nhận, thừa nhận lẫn nhau, giảm chi phí xét nghiệm, thủ tục quản lý. "Ngoài kiểm soát về chất lượng sản phẩm hàng hóa trong nước, thì phải kiểm soát cả hàng hóa từ nước ngoài vào. Vì nhiều mặt hàng sản xuất ở nước ngoài, nhập vào Việt Nam lấy nhãn mác Việt Nam để đưa đi nước khác. Đây là vấn đề đáng lo ngại ở nước ta", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng nếu bảo vệ tốt chất lượng sản phẩm hàng hóa sẽ đẩy mạnh sản xuất trong nước, giúp người dân tin tưởng, tiêu dùng sản phẩm trong nước. Đồng thời, các quy định này sẽ bảo vệ các nhà sản xuất, tránh sự cạnh tranh không lành mạnh từ các hàng hóa nhập lậu.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đẩy mạnh ứng dụng mạnh mẽ, khai thác triệt để thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư như: công nghệ chuỗi khối, internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo trong quá trình truy xuất nguồn gốc sản phẩm, theo hướng giảm chi phí quản lý và thủ tục hành chính…