Ukraine đang thúc giục Mỹ và Liên minh châu Âu áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với một trong những ngân hàng lớn nhất của Nga, Gazprombank, ngân hàng vẫn có thể hoạt động tự do trên khắp thế giới vì vai trò trung tâm trong thương mại khí đốt của Moscow.

Chính phủ Ukraine cho biết ngân hàng, được thành lập để phục vụ công ty khí đốt nhà nước Gazprom của Nga, đang giúp kiểm soát cuộc chiến của Điện Kremlin ở Ukraine.

Andriy Yermak, chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, nói với NBC News: “Mỹ và châu Âu nên trừng phạt Gazprombank, không chỉ vì vai trò của nó trong việc giúp Nga tích lũy doanh thu từ việc bán năng lượng của mình, mà vì Gazprombank trực tiếp tham gia hỗ trợ quân đội Nga, các công ty nhà nước và các tổ chức khác đang duy trì cuộc xâm lược Ukraine ”.

Gazprombank, ngân hàng lớn thứ ba của Nga, đã được loại trừ được các hạn chế nghiêm trọng mà nhiều ngân hàng khác của Nga phải đối mặt. Nó tiếp tục giám sát các giao dịch bằng đồng USD và EUR, và vẫn là một phần trong hệ thống nhắn tin ngân hàng SWIFT quốc tế.

Câu hỏi liệu có nên thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng Gazprombank cho thấy tình thế tiến thoái lưỡng nan mà các chính phủ phương Tây phải đối mặt khi họ cố gắng siết chặt nền kinh tế Nga sau cuộc xâm lược Ukraine. Châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên của Nga và sử dụng ngân hàng Gazprombank như một tổ chức trung gian để xử lý các khoản thanh toán cho việc nhập khẩu khí đốt của mình.

Các quan chức và chuyên gia phương Tây cho biết, hầu hết các chính phủ châu Âu vẫn miễn cưỡng trừng phạt ngân hàng và có khả năng sẽ cắt đứt hoàn toàn dòng chảy của khí đốt tự nhiên từ Nga.

Một quan chức Bộ Ngân khố cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden đang theo dõi các hoạt động của Gazprombank và không loại trừ bất kỳ hành động nào trong tương lai nhằm trừng phạt ngân hàng này.

Quan chức này cho biết: “Chúng tôi tiếp tục theo dõi Gazprombank để xem liệu họ có kinh doanh với các tổ chức bị trừng phạt hay không.”

Quan chức này cho biết thêm: “Cho đến nay, tôi nghĩ rằng chúng tôi vẫn chưa đưa ra quyết định áp dụng các biện pháp trừng phạt ngăn chặn hoàn toàn đối với Gazprombank.”

Quan chức Bộ Tài chính Mỹ cho biết: Mục đích của các biện pháp trừng phạt tài chính của Mỹ là “ngăn chặn Nga tiếp cận nguồn thu mà họ cần để thúc đẩy nền kinh tế và xây dựng khu liên hợp công nghiệp quân sự của họ” và phá vỡ chuỗi cung ứng cho ngành công nghiệp quốc phòng của đất nước nhằm khiến họ khó lập dự án hơn.

Agathe Demarais, một cựu quan chức ngân khố Pháp, cho biết châu Âu sẽ rơi vào “một vị trí khó khăn” nếu Gazprombank bị loại khỏi hệ thống tài chính quốc tế.

Demarais, hiện là giám đốc dự báo toàn cầu tại Economist Intelligence Unit, cho biết : “Mỹ biết nếu đặt Gazprombank dưới các lệnh trừng phạt của Mỹ, nó sẽ gây ra các vấn đề lớn ở EU, nó sẽ đưa khu vực đồng EUR vào một cuộc suy thoái sâu và tạo ra một sự rạn nứt lớn giữa EU và Mỹ trong mối liên kết cùng chống lại cuộc chiến tại Ukraine. Và chính quyền Biden muốn tránh đụng độ với các đồng minh châu Âu.”

Theo một số chuyên gia nghiên cứu về lệnh trừng phạt, Gazprombank có thể cố gắng tránh các giao dịch rủi ro có thể thu hút sự chú ý của các nhà chức trách Mỹ hoặc châu Âu và gây nguy hiểm cho mối liên kết quan trọng của ngân hàng này trong việc chuyển nguồn thu từ khí đốt tự nhiên đến Moscow.

Mặc dù Washington đã không đóng băng tài sản của ngân hàng hoặc chặn các giao dịch bằng đồng USd, nhưng Bộ Tài chính Mỹ vào tháng trước đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với 27 giám đốc điều hành của ngân hàng này.

Vào tháng 2, Mỹ đã đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với một thành viên hội đồng quản trị của Gazprombank, Sergei Sergeevich Ivanov, người đứng đầu một công ty khai thác kim cương thuộc sở hữu nhà nước của Nga. Ông cũng là con trai của một đồng minh thân cận của Putin và quan chức cấp cao của chính phủ Nga.

Vào năm 2014, sau khi Nga chiếm Bán đảo Crimea của Ukraine, Mỹ đã đặt ra các hạn chế hạn chế đối với ngân hàng Gazprombank, cấm các ngân hàng Mỹ cung cấp tài chính trung hoặc dài hạn cho người cho Gazprombank.

Tại Thụy Sĩ, các cơ quan tài chính vào năm 2018 đã cấm chi nhánh Thụy Sĩ của Gazprombank chấp nhận các khách hàng tư nhân mới, với lý do ngân hàng vi phạm các quy tắc chống rửa tiền và không kiểm tra các giao dịch.

FINMA, cơ quan quản lý tài chính Thụy Sĩ, cho biết họ sẽ tiếp tục theo dõi chi nhánh của Gazprombank tại Thụy Sĩ nhưng từ chối đưa ra thêm bình luận liên quan đến vấn đề này.

Năm ngoái, châu Âu phụ thuộc vào Nga với khoảng 45% lượng khí đốt tự nhiên. Châu Âu đã giảm nhập khẩu khí đốt của Nga trong năm nay và EU đã đặt mục tiêu cắt giảm 2/3 lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga vào cuối năm nay.

Nhưng châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào khí đốt của Nga và trong tuần này, Mátxcơva đã cắt giảm việc cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu, điều này đã khiến EU phải tăng cường các biện pháp dự trữ khí đốt khi các chính phủ EU phải chuẩn bị năng lượng cho mùa đông tới – đây là thời điểm mà châu Âu sử dụng rất nhiều khí đốt để sưởi ấm.

Các quan chức Nga cho biết việc cắt giảm nguồn cung là do vấn đề bảo trì, nhưng Đức cáo buộc Điện Kremlin sử dụng năng lượng như một vũ khí chính trị.

Simone Tagliapietra, thành viên cấp cao tại Bruegel, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Bỉ, tập trung vào nền kinh tế châu Âu, cho biết: “Các biện pháp trừng phạt đối với ngân hàng Gazprombank sẽ tương đương với lệnh cấm vận đối với khí đốt của Nga. Liên minh châu Âu, trước tiên cần thực hiện lệnh cấm vận đối với dầu mỏ của Nga, sẽ bắt đầu vào cuối năm nay ”.

Liên minh châu Âu đã có kế hoạch cắt 90% lượng dầu nhập khẩu của Nga vào cuối năm 2022.

Huy Hoàng (Theo CNBC)