Từ chính trị sang kinh doanh và quay trở lại

Friedrich Merz, Chủ tịch Đảng CDU, được dự đoán sẽ trở thành Thủ tướng Đức sau khi giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử ngày 23/02/2025. Liên minh CDU/CSU của ông đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò suốt thời gian dài với tỷ lệ ủng hộ khoảng 30%, và ông luôn được xem là đối thủ chính của Thủ tướng đương nhiệm Olaf Scholz thuộc Đảng Dân chủ Xã hội (SPD).

Theo kết quả sơ bộ do cơ quan bầu cử liên bang Đức công bố, liên minh CDU/CSU của ông Merz đã chính thức giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử với 28,6% số phiếu bầu. Đảng cực hữu (AfD) giành được 20,8% số phiếu bầu. Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz chỉ có 16,4% phiếu, tụt xuống vị trí thứ ba.

Chiến thắng này đánh dấu sự trở lại đáng kinh ngạc của ông Merz, người đã rời xa chính trường suốt 12 năm trước khi quay lại Quốc hội Đức (Bundestag) vào năm 2021. Ở tuổi 69, ông sẽ trở thành vị thủ tướng cao tuổi nhất của Đức kể từ thời cựu Thủ tướng Konrad Adenauer – người nhậm chức năm 1949 ở tuổi 73.

Ông Friedrich Merz từng là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong CDU nhưng rút lui khi bà Angela Merkel lên nắm quyền vào năm 2002 và trở thành Thủ tướng vào năm 2005. Ông quay trở lại với công việc kinh doanh và nắm giữ nhiều vị trí cấp cao, trong đó có ghế Chủ tịch Hội đồng giám sát của BlackRock ở Đức (2016-2020), tập đoàn quản lý tài sản lớn nhất thế giới có trụ sở tại New York, Mỹ.

Dù rời xa chính trị, ông vẫn duy trì quan điểm bảo thủ mạnh mẽ. Ông Merz luôn ủng hộ năng lượng hạt nhân, cắt giảm bộ máy quan liêu và đề xuất chính sách nhập cư nghiêm ngặt hơn.

Đáng chú ý, vào tháng 1/2025, ông đã gây ra tranh cãi lớn khi cố gắng thúc đẩy một dự luật nhập cư cứng rắn với sự ủng hộ của đảng cực hữu Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD). Động thái này bị xem là phá vỡ điều cấm kỵ chính trị hậu Thế chiến II về việc hợp tác với phe cực hữu.

Những phát ngôn gây tranh cãi

Friedrich Merz nổi tiếng với những quan điểm bảo thủ cứng rắn. Trong những năm 1990, ông từng phản đối hợp pháp hóa phá thai và bỏ phiếu chống lại việc hình sự hóa hiếp dâm trong hôn nhân. Ông cũng từng chỉ trích chính sách nhập cư của Đức, nhấn mạnh sự cần thiết của một nền "văn hóa thống trị" để duy trì bản sắc quốc gia.

Năm 2023, trên chương trình chính trị "Markus Lanz", ông tuyên bố: "Có những người không nên ở Đức nhưng chúng ta vẫn dung túng họ trong thời gian dài. Sau đó, chúng ta lại ngạc nhiên khi có những hành vi quá khích xảy ra". Phát ngôn này đã vấp phải chỉ trích gay gắt vì mang hàm ý phân biệt chủng tộc.

CDU bảo thủ hơn dưới thời Merz

Từ khi lên lãnh đạo CDU năm 2022, ông Merz đã đưa đảng này theo hướng bảo thủ rõ rệt. Sau khi chính phủ liên minh của thủ tướng Scholz sụp đổ vào tháng 11/2024, Merz tuyên bố liên minh SPD, Đảng Xanh và FDP chỉ là "lịch sử" và CDU sẽ "đưa nước Đức trở lại đúng hướng".

Tuy nhiên, ông cũng đang đối mặt với bài toán nan giải: Hợp tác với ai để thành lập chính phủ? Ông đã nhiều lần khẳng định sẽ không liên minh với AfD, nhưng đồng thời cũng công kích các đảng trung tả. Ngay trước bầu cử, ông Merz tuyên bố: "Phe cánh tả đã kết thúc. Không còn đa số thiên tả, không còn chính trị cánh tả ở Đức".

Tuyên bố này đã khiến SPD phản ứng dữ dội. Lãnh đạo SPD, Lars Klingbeil, cáo buộc ông Merz "làm sâu sắc thêm sự chia rẽ trong xã hội". Tổng thư ký SPD, Matthias Miersch, so sánh ông với Tổng thống Mỹ Donald Trump: "Một người muốn trở thành thủ tướng cho tất cả không thể phát ngôn như vậy. Đây là cách nói của một ông Trump thu nhỏ".

Tương lai chính trị

Chiến thắng của CDU trong cuộc bầu cử có thể mở ra một chương mới cho nước Đức – với chính sách bảo thủ hơn về nhập cư, kinh tế và năng lượng. Tuy nhiên, ông Merz sẽ phải tìm cách xây dựng một liên minh ổn định để thực hiện chương trình nghị sự của mình.

Một số nhà quan sát lo ngại rằng, dù ông tuyên bố không hợp tác với AfD, sự trỗi dậy của phe cực hữu có thể ảnh hưởng đáng kể đến chính sách của CDU trong những năm tới.

Hiện tại, thế giới đang theo dõi sát sao những bước đi tiếp theo của ông – vị thủ tướng tương lai của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Cao Phong (theo DW, CNN, BBC)