Liên hoan Chèo toàn quốc 2022 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp với Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nam và các đơn vị liên quan tổ chức. Tham gia Liên hoan năm nay có sự tham gia của gần 1.500 cán bộ, nghệ sĩ, diễn viên đến từ 16 đơn vị nghệ thuật chèo chuyên nghiệp trên cả nước.

Tại buổi lễ, Ban tổ chức đã trao 1 giải xuất sắc, 6 HCV, 6 HCB, 4 HCĐ cho các vở diễn xuất sắc. Trong đó, vở diễn xuất sắc được trao cho vở Đất liền và biển cả của Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống tỉnh Thanh Hóa. 6 HCV được trao cho các vở Linh từ Quốc mẫu của Nhà hát Chèo Hà Nội; Vang bóng một thời (dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Tuân) của Đoàn Chèo Hải Phòng; Khóc giữa trời xanh của Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hà Nam; Nguyễn Đình Nghị của  Nhà hát Chèo Hưng Yên; Mật chỉ giữa hoàng cung của Nhà hát Chèo Quân đội; Thiên duyên huyền tích của Nhà hát Chèo Thái Bình.

Ngoài ra, Ban tổ chức cũng trao giải thưởng cho thành phần sáng tạo gồm tác giả nhà viết kịch, TS. Nguyễn Đăng Chương với vở Đất liền và biển cả của Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống tỉnh Thanh Hóa; đạo diễn, NSƯT Hoài Thu vở Linh từ Quốc mẫu của Nhà hát Chèo Hà Nội; nhạc sĩ Vũ Thiềng vở Đất liền và biển cả của Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống tỉnh Thanh Hóa; biên đạo múa Hoài Anh trong vở Vang bóng một thời của Đoàn Chèo Hải Phòng.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông khẳng định, trong suốt thời gian diễn ra liên hoan, gần 1.500 nghệ sĩ, diễn viên của 16 đơn vị nghệ thuật Chèo chuyên nghiệp đã phô diễn tài năng của mình qua 27 vở diễn phong phú ở nhiều đề tài lịch sử, dã sử, chiến tranh cách mạng, hiện đại, những buổi diễn thu hút khán giả đến chật kín khán phòng của Nhà văn hóa nghệ thuật tỉnh Hà Nam. Qua đó khẳng định, Chèo luôn là loại hình nghệ thuật sân khấu kịch hát mang đậm tính dân tộc với sự kết hợp nhuần nhuyễn của các yếu tố hát, múa, nhạc, kịch, có sức hấp dẫn và đi sâu vào đời sống văn hóa, tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân.

Liên hoan Chèo toàn quốc - 2022 cũng là minh chứng cụ thể trong việc triển khai, thực hiện các quan điểm, nhiệm vụ Nghị quyết của Đảng về chấn hưng, phát triển văn hóa con người Việt Nam.

Cũng theo Thứ trưởng, Liên hoan lần này có nhiều vở diễn đạt chất lượng về nội dung và nghệ thuật, hấp dẫn công chúng, đặc biệt có nhiều vở sáng tạo, mới mẻ đến từ tác giả, đạo diễn, nghệ sĩ. Sự kết hợp tổng thể các yếu tố này mang lại cảm xúc thẩm mỹ đặc biệt cho khán giả, giúp họ cảm nhận được sự tinh tế của nghệ thuật Chèo.

Thứ trưởng ghi nhận, biểu dương các đơn vị nghệ thuật với ý thức trách nhiệm cao đã có sự quan tâm thỏa đáng về vật chất và đầu tư về chuyên môn cho các vở diễn của mình; biểu dương các tác giả, đạo diễn, nghệ sĩ, diễn viên đã khắc phục mọi khó khăn sau đại dịch Covid-19 để đem đến Liên hoan những vở diễn có chất lượng nghệ thuật cao. “Thông qua Liên hoan lần này, tôi đề nghị lãnh đạo các đơn vị nghệ thuật cần chú trọng hơn nữa, tập trung mọi điều kiện tốt nhất để xây dựng nên những vở diễn đạt chất lượng cao cả về nội dung và nghệ thuật đáp ứng sự trông đợi của bạn nghề và khán giả”, ông Tạ Quang Đông nhấn mạnh.

Ông Trần Trí Trắc, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Liên hoan Chèo toàn quốc 2022 đánh giá tổng thể rằng, trải qua 14 ngày thi tài với 27 vở diễn của 16 đơn vị cho thấy Liên hoan là những công trình mỹ học, đạo đức học đầy nghiêm túc công phu đậm chất Chèo truyền thống với tinh thần cách tân mới mẻ, đa dạng, phong phú hấp dẫn. Nội dung các vở diễn ca ngợi tình đời, tình người, tình nghề nghiệp sâu sắc làm người xem được vươn cao hơn trong đời sống. Do đó có thể khẳng định 27 vở diễn là 27 bài ca về chân – thiện – mỹ của làng Chèo Việt Nam.

Liên hoàn lần này ghi nhận tài năng của các tác giả, đạo diễn như: Lê Chí Trung, Tạ Minh Tuấn, Hoàng Luyện, Lê Thế Song, Trịnh Thuỷ Mùi, Nguyễn Quang Lập, Vũ Tự Long, Đỗ Duy Thông, Doãn Hoàng Giang… cùng với đó là những lời ca tiếng hát, diễn xuất của các nghệ sỹ: Ngô Thị Hồ, Thuý Hà, Bùi Văn Dũng, Lê Thị Hồng Vân, Nguyễn Ngọc Cao, Phạm Thị Hồng Tươi, Thu Hài… Đây là những nghệ sỹ vừa có tài năng bẩm sinh vừa được đào tạo bài bản chuyên nghiệp nên họ đã hát đúng hơi, đúng nhịp, đúng tình-cảnh-sự của nhân vật, lôi cuốn khán giả.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, Liên hoan cũng bộc lộ rất nhiều yếu điểm của sân khấu Chèo lâu nay như thiếu những kịch bản hay để tạo sự bứt phá cho tác phẩm; một số vở diễn thể hiện sự thiếu rạch ròi trong tư duy dàn dựng; một số soạn giả, đạo diễn không bắt kịp được nhịp sống hiện đại, không đáp ứng được nhu cầu thưởng thức của khán giả đương đại. Tại Liên hoan rất ít tác phẩm có câu chuyện hay, mới mẻ, phần lớn chỉ là những câu chuyện quen thuộc đã nghe, đã biết, đã thấy ở lịch sử.

Trao đổi với báo chí, Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, NSƯT Trần Ly Ly, thành viên Ban chỉ đạo Liên hoan chia sẻ, trong bối cảnh hiện nay, với một bộ phận không nhỏ công chúng chưa mặn mà với nghệ thuật sân khấu truyền thống, trong đó có sân khấu Chèo, thì những cuộc thi như thế này luôn là một cầu nối hiệu quả, gắn kết giữa những người làm nghệ thuật với khán giả yêu thích sân khấu Chèo. Dù cuộc sống và nghệ thuật truyền thống có khó khăn, nhọc nhằn nhưng khi lên sân khấu, các nghệ sĩ, diễn viên đã tạm quên đi những vất vả để say sưa với vai diễn, cống hiến hết mình cho khán giả.

Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn khẳng định: "Ban tổ chức đánh giá cao vai trò của Hội đồng nghệ thuật tại Liên hoan lần này. Với bề dày kinh nghiệm cũng như uy tín và tâm huyết với nghề, tin chắc rằng Hội đồng nghệ thuật đã lựa chọn được những vở diễn xứng đáng, những nghệ sĩ tài năng xuất nhất tại Liên hoan để trao giải. Với vai trò cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, chúng tôi luôn chú trọng đề cao giữ gìn nghệ thuật truyền thống của dân tộc như loại hình nghệ thuật chèo".

Quyền Cục trưởng cho rằng, Liên hoan là dịp để cơ quan quản lý nhà nước có được một bức tranh toàn cảnh của nghệ thuật chèo truyền thống, đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của đội ngũ những người làm nghệ thuật Chèo, đồng thời cũng tìm những giải pháp và chính sách phù hợp để tạo điều kiện cho nghệ sĩ và các đơn vị nghệ thuật gìn giữ và phát triển tốt.

Nguyễn Hoàng