Theo các nhà khoa học, nhiệt độ không khí trên bề mặt trái đất đã tăng khoảng 1,5 độ C trong 150 năm qua. Sự ấm lên hơn nữa sẽ làm gia tăng những rủi ro về sức khỏe và cuộc sống của con người. Những tác động nhiều hay ít từ môi trường, tùy thuộc vào mức độ giảm phát thải và đầu tư xây dựng hệ thống y tế thích ứng với khí hậu.

Sự biến đổi cực đoan của khí hậu ở châu Á

Châu Á đặc biệt dễ bị tổn thương do hậu quả của biến đổi khí hậu diễn ra với tốc độ cao. Khu vực này được dự báo sẽ trải qua sự gia tăng nhiệt độ, các sự kiện mưa cực lớn và mực nước biển dâng. Những điều này sẽ gây ra những hậu quả về sức khỏe, bao gồm bệnh tật và tử vong liên quan đến nhiệt độ, chấn thương và tử vong do hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, các bệnh truyền nhiễm và tình trạng thiếu dinh dưỡng.

Gần đây, châu Á đã trải qua sự gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan như xoáy thuận nhiệt đới, mưa lũ, hạn hán và sóng nhiệt, khiến số người bị thương và tử vong khá lớn.

Khu vực này đặc biệt chịu rủi ro vì dân số đông và đang gia tăng, đường bờ biển dài, vùng trũng dồi dào, phụ thuộc vào ngành nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên. Sự gia tăng tính khó lường của gió mùa hàng năm là mối quan tâm đặc biệt ở Đông Nam Á. Những lỗ hổng này làm tăng nguy cơ liên quan đến khí hậu ở nhiều quốc gia.

Sự kết hợp của các hiện tượng thời tiết cực đoan, chẳng hạn như nhiệt độ cao trùng với các cơn lốc xoáy hoặc sóng nóng ngược chiều đang xảy ra với tần suất ngày càng tăng, là những hiện tượng nguy hiểm và sự là cảnh báo đối với các quốc gia châu Á.

Trong hầu hết các kịch bản, nhiệt độ tăng cao sẽ khiến người dân phải hứng chịu những đợt nắng nóng gây hại cho sức khỏe người dân. Rủi ro sẽ đặc biệt nghiêm trọng ở các thành phố đông dân cư và các khu vực nông nghiệp ở Nam Á và miền đông Trung Quốc. Nhiệt độ trung bình cao hơn làm giảm năng suất của những người làm việc ngoài trời, và cũng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe bà mẹ và trẻ em.

Các kế hoạch hành động chống nóng thành công đã được thực hiện ở Ấn Độ, Trung Quốc và các nước khác. Những điều này cần phải được xem xét thường xuyên vì thời gian bắt đầu, mức độ nghiêm trọng và thời gian thay đổi nhiệt độ cao một cách nguy hiểm. Cải thiện khả năng tiếp cận điều hòa không khí là một phần của việc thích ứng với nhiệt ở nhiều nơi, nhưng không khả thi ở quy mô cần thiết để bảo vệ toàn bộ quần thể.

Các bệnh do lây truyền, đặc biệt là các bệnh do muỗi truyền, là một vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn ở châu Á, với sốt rét, sốt xuất huyết và virus chikungunya (virus muỗi vằn) thường xuyên hoành hành trong khu vực.

Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến nhiệt độ môi trường xung quanh và lượng mưa theo những cách thường có lợi cho quần thể muỗi, làm tăng phạm vi địa lý của chúng và kéo dài mùa truyền bệnh của những bệnh này. Các đợt bùng phát, tái phát đe dọa sức khỏe đáng kể, bằng chứng là trong những năm đầu của thế kỷ 21.

Hậu quả và hệ lụy của biến đổi khí hậu

Nhiệt độ ấm lên, lượng mưa thay đổi và tần suất hạn hán và sa mạc hóa nhiều hơn đã làm tổn hại đến an ninh lương thực ở các khu vực châu Á. Mặc dù biến đổi khí hậu đã làm tăng năng suất cây trồng ở một số vùng núi cao, nhưng sản lượng ở các vùng có vĩ độ thấp hơn lại bị ảnh hưởng tiêu cực.

Nồng độ carbon dioxide trong khí quyển tăng lên có thể làm giảm chất lượng dinh dưỡng của cây trồng. Các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt thường xuyên hơn cũng sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng.

Với giá ngũ cốc dự kiến ​​sẽ tăng vào năm 2050, những người dễ bị tổn thương nhất trong khu vực phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực và nạn đói. Đông Nam Á đã chứng kiến ​​sự gia tăng tình trạng thấp còi ở trẻ em.

Mặc dù thường xuyên bị bỏ qua, các vấn đề về sức khỏe tâm thần vẫn phổ biến khắp châu Á và được khuếch đại bởi những căng thẳng liên quan đến biến đổi khí hậu. Các sự kiện cấp tính liên quan đến khí hậu có thể dẫn đến đau khổ về tinh thần, có thể biểu hiện như lo lắng, rối loạn tâm trạng và tự kỷ, hay thu mình lại với xã hội, và có thể làm tăng nguy cơ tự tử.

Hạn hán kéo dài và lặp đi lặp lại có liên quan đến sự chán nản và tự làm hại bản thân, đặc biệt là ở những người nông dân. Biến đổi khí hậu trong thời gian dài cũng làm xói mòn cảm giác về vị trí nền tảng đối với sức khỏe tinh thần ở mọi người dân, và đặc biệt là trong các nền văn hóa bản địa; mực nước biển dâng ở Thái Bình Dương là một ví dụ được ghi nhận đầy đủ.

Việc rút ngắn chu kỳ của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đe dọa khả năng phục hồi sự tự tin và thúc đẩy chữa bệnh tinh thần của các xã hội và cá nhân. Các tác động kép và ngày càng tiêu cực của việc phong tỏa do COVID-19 lặp đi lặp lại đối với tinh thần và sức khỏe đã minh họa cho hiện tượng này.

Mô hình cho thấy cách hiệu quả nhất để giảm số người dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu là thông qua phát triển bền vững, tích cực làm giảm bất bình đẳng kinh tế xã hội và nghèo đói ở châu Phi và châu Á.

Cần có một cách tiếp cận toàn diện để quản lý những rủi ro này, đòi hỏi các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý nguồn kinh phí và công chúng cùng làm việc, để giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu và xây dựng các cộng đồng có khả năng chống chịu.

Điều này đòi hỏi các hành động phối hợp nhịp nhàng, đa ngành với sự tham gia tích cực của các cá nhân và cộng đồng có nguy cơ. Các chính sách đổi mới dựa trên khoa học đúng đắn, ý chí chính trị và nguồn tài chính bền vững, được hỗ trợ và điều phối bởi các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới, là điều cần thiết để chuẩn bị và quản lý các rủi ro sức khỏe của một hành tinh đang nóng lên.