Ngày 19/2, tại Chùa Bà, thuộc thôn An Hòa, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định đã diễn ra lễ đón bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia với Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn.

Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1839/QĐ-BVHTTDL ngày 4/8/2022. Đây là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ tư của tỉnh Bình Định được ghi danh, tiếp sau Võ cổ truyền Bình Định, Hát bội Bình Định và Nghệ thuật Bài chòi Bình Định.

Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn là một trong những lễ hội truyền thống có quy mô lớn và ra đời sớm ở Bình Định. Hằng năm, lễ hội được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày cuối cùng của tháng Giêng đến ngày 2 tháng Hai âm lịch.

Sử sách còn ghi lại, thế kỷ 16-17, nhiều người Hoa di cư đến Nước Mặn – một địa danh thuộc huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Những người này không chỉ lập nên phố xá buôn bán sầm uất mà còn mang theo tín ngưỡng thờ Quan Thánh và Thiên Hậu.

Chùa Bà cũng được dựng lên vào giai đoạn này. Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ 18, biển lùi ra xa, tàu thuyền lớn không vào Nước Mặn, cảng thị này suy tàn…

Cư dân vùng đô thị Nước Mặn trước đây thường đến chùa Bà để đi lễ để tỏ lòng cảm ơn Thiên Hậu Thánh Mẫu đã phù hộ cho họ di cư an toàn đến vùng đất mới, đồng thời cầu mong một cuộc sống sung túc, đủ đầy.

Dần dần, chùa Bà đã trở thành tín ngưỡng chung cho cả người Việt lẫn các sắc tộc đã định cư ở đây. Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn dần hình thành và được duy trì, lưu truyền cho đến ngày nay.

Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn năm nay diễn ra với nhiều nghi lễ, tín ngưỡng mang tính đặc trưng của vùng cảng thị xưa: Lễ tế các vị thần linh; lễ rước các biểu trưng ngư, tiều, canh, mục với những hình tượng người đốn cây, khai phá rừng ngập mặn...

Ngoài phần lễ, phần hội với nhiều trò chơi dân gian, nghệ thuật hát bội, hội bài chòi cổ, biểu diễn võ cổ truyền thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Thế Vũ