Khi xã hội phát triển, nhu cầu sử dụng sản phẩm của con người cũng thay đổi. Các khách hàng giờ đây không chỉ muốn biết nguồn gốc các sản phẩm mình mua, mà còn muốn nắm rõ cách thức chăm sóc và tiến trình hình thành nên sản phẩm ấy.

Như tại Việt Nam vài năm gần đây nổi lên phong trào “sạch”: trồng rau sạch, chăn nuôi sạch… Đó là việc những nhà sản xuất ngoài việc tuân thủ các quy trình chăn nuôi, còn sử dụng các thức ăn, phụ gia, phân bón… đều bằng hữu cơ hoặc thân thiện mới môi trường.

Nhưng chỉ như thế chưa đủ. Đó mới chỉ là một nửa trong quá trình sản xuất và tiêu dùng. Để những sản phẩm sạch ấy đến tay người tiêu dùng, phải cần một công đoạn mà giờ đây đã trở nên nổi tiếng và thuận tiện được nhiều nhà sản xuất nhỏ lẻ hoặc những người nông dân châu Á sử dụng để cạnh tranh với những công ty hay tập đoàn lớn là: Tham gia chuỗi cung ứng - Blockchain.

Blockchain - Chuỗi giá trị niềm tin

Sau khi quét mã vạch tại chuỗi cà phê Blue Blue Korintji, người mua có thể xác định rõ người nông dân trồng cà phê của họ, công ty đã rang hạt cà phê và thậm chí dịch vụ logistic liên quan.

Điều này có được là bởi công nghệ Blockchain, sản phẩm trí tuệ của công ty khởi nghiệp Emurgo Singapore và công ty Blue Korintji, giúp tạo niềm tin giữa một nhóm không liên kết.

Việc sử dụng công nghệ blockchain giúp Blue Korintji tạo sự khác biệt cho sản phẩm của mình trong một thị trường cạnh tranh ngày càng tăng, nơi mức tiêu thụ đã tăng gần gấp bốn lần kể từ năm 1990, người sáng lập công ty, Budi Isman nói với Nikkei Asian Review.

“Biết được nông dân nào đã pha một tách cà phê, "về mặt câu chuyện và với người tiêu dùng, rất có lợi", Isman nói.

Với những người sẵn sàng trả giá cao hơn cho các sản phẩm mà họ có thể tin tưởng, Budi cho biết Blue Korintji cũng sẽ trả giá cao nếu anh ta có thể chắc chắn những người nông dân nào sản xuất hạt cà phê.

Khi thị hiếu châu Á ngày càng tinh vi hơn và người tiêu dùng tỏ ra lo lắng hơn về cách thức sản xuất thức ăn của họ, bao gồm cả tác động đến môi trường và điều kiện làm việc của những người liên quan đến việc đưa nó lên bàn, nông dân trong khu vực đang nắm lấy blockchain để giúp cải thiện nguồn cung minh bạch và thêm giá trị cho sản phẩm của họ.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) đang hợp tác với các nhà sản xuất thịt lợn Papua New Guinea để sử dụng blockchain để chứng minh rằng, vật nuôi của họ đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và giúp họ giành quyền tiếp cận thị trường quốc tế.

Tổ chức từ thiện quốc tế Oxfam cũng đang làm việc với những người trồng lúa Campuchia để giúp họ sử dụng công nghệ blockchain, để thúc đẩy thương mại công bằng bằng cách đảm bảo rằng nông dân được trả lương thỏa đáng và người tiêu dùng có thể đưa ra quyết định mua hàng sáng suốt hơn.

Mặc dù tỷ lệ khởi động của các công ty khởi nghiệp blockchain có xu hướng cao, theo giám đốc đầu tư của FAO Gerard Sylvester, "phát triển chuyên môn trong một lĩnh vực cụ thể (như nông nghiệp) sẽ hữu ích và ngay cả trong lĩnh vực đó, tập trung vào một chuỗi giá trị quan trọng sẽ giúp ích giải pháp bền vững”.

Tuy nhiên, với nhiều dự án nông nghiệp blockchain vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, những thách thức vẫn còn.

Theo Giám đốc điều hành Emurgo Indonesia, Shunsuke Murasaki, một trong những lý do chính gây trở ngại lớn cho việc giới thiệu blockchain là làm sao để giúp nông dân hiểu được tận cùng một công cụ rất phức tạp.

"Phải mất thời gian để giải thích cho họ những lợi ích và khái niệm của công nghệ blockchain", Murasaki nói.

Blockchain là xu thế thời đại 4.0

Khim Sok, một người quản lý tại Oxfam ở Campuchia nói rằng một thách thức khác là "phần lớn nông dân không sử dụng điện thoại thông minh" và nhiều dự án blockchain vẫn chưa thiết lập được mô hình kinh doanh chi tiết.

Tuy nhiên, Sok nói thêm, những người nông dân không thiếu sự nhiệt tình.

"Tất cả các thành viên trong chuỗi cung ứng gạo hữu cơ này đều quan tâm đến công nghệ blockchain và cam kết thực hiện dự án này cùng nhau", ông nói.

Đầu năm nay, gã khổng lồ công nghệ của Hoa Kỳ là IBM cũng đã ra mắt một ứng dụng cho phép người tiêu dùng theo dõi chuỗi cung ứng cà phê trong quan hệ đối tác với những đối thủ hàng đầu trên toàn cầu như Beyers Koffie, Liên đoàn người trồng cà phê Colombia và Tập đoàn Itochu.

Đối với Blue Korintji Coffee, quyết định sử dụng công nghệ blockchain bắt đầu từ một dự án xã hội nhằm tăng thu nhập cho 500 nông dân mà họ làm việc gần Công viên quốc gia Kerinci Seblat trên đảo Sumatra.

Nông dân và các công ty ghi lại các giao dịch trên điện thoại thông minh của họ dựa trên mỗi hóa đơn, sau đó được lưu trữ vào cơ sở dữ liệu được cung cấp bởi blockchain.

Công ty mẹ của Blue Korintji, Lembah Kerinci Developindo hiện đang sở hữu sáu cửa hàng cà phê ở Indonesia đã kiếm được 117.000 USD vào năm 2019, đang tìm cách tăng gấp ba doanh thu trong ba năm tới và tận dụng công ty nghiên cứu Statista gọi là "sự đánh giá cao mới của thế hệ trẻ đối với cà phê sản xuất tại địa phương”.

Với dự án Blue Korintji Coffee vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, giám đốc Murasaki của Emurgo cho biết, công ty của ông đã đàm phán để bán khái niệm này cho các nhà cung cấp các mặt hàng có nhu cầu khác như dầu cọ và hạt cacao.

Được thành lập vào năm 2017, Emurgo là một phần của dự án Cardano, tập trung vào một nền tảng blockchain được phát triển bởi Công ty khởi nghiệp đầu vào Hồng Kông có trụ sở tại Hoa Kỳ và được liên kết với công nghệ đằng sau tiền điện tử Ada.

Theo Murasaki, cơ sở dữ liệu blockchain của Emurgo cũng có thể được sử dụng cho các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác bằng cách cung cấp dữ liệu như năng suất cây trồng và doanh số cần thiết để xác định giá trị tín dụng của nông dân.

Hiện tại không có quyền truy cập vào dữ liệu như vậy, Murasaki cho biết kết quả cuối cùng là lãi suất cao hơn cho nông dân.

"Mọi giao dịch trước đây là trên giấy tờ, nhưng với blockchain này, họ không thể có đủ niềm tin", Murasaki nói. Với cơ sở dữ liệu mới, ông nói thêm, sẽ cung cấp cho họ những cách để "chứng tỏ bản thân".

Hoài Đức