(CLO) Bộ GTVT vừa ra văn bản yêu cầu Tổng Cty Đường sắt Việt Nam xử lý nghiêm những đơn vị, cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm đã nêu trong Kết luận thanh tra số 2222/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ (TTCP).

Trước đó, ngày 26/8/2016, TTCP đã có Kết luận về việc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tổng Cty Đường sắt Việt Nam và một số đơn vị thành viên. Tại kết luận này, TTCP đã chỉ ra những vi phạm của Tổng Cty Đường sắt Việt Nam và các đơn vị thành viên thời gian qua.

Cụ thể, VNR đã thiếu trách nhiệm trong việc quyết định và quản lý thực hiện các dự án đầu tư máy móc, thiết bị và dự án kết cấu hạ tầng đường sắt gây lãng phí.

Từ năm 2003-2009, VNR đã thực hiện 3 dự án mua sắm máy móc, thiết bị với tổng giá trị đầu tư gần 408 tỷ đồng. Việc đầu tư không theo phương thức kinh doanh mà mua tài sản giao cho các Công ty TNHH MTV bằng hình thức ghi công nợ nội bộ, thu hồi nợ bằng mức khấu hao, không có hiệu quả đầu tư cụ thể. Quy mô đầu tư một số loại tài sản vượt nhu cầu sử dụng, tính năng tài sản chưa phù hợp với điều kiện khai thác thực tế, hạch toán quản lý tài sản sai chế độ. Đặc biệt, VNR đã phê duyệt chi phí lãi vay nằm trong đơn giá ca máy sai quy định 66,807 tỷ đồng.

Mặt khác, phương thức đầu tư và giao tài sản như trên đã đẩy khó khăn, áp lực tăng chi phí khấu hao bất hợp lý cho các công ty quản lý hạ tầng, làm giảm hiệu quả kinh doanh, ảnh hưởng đến đời sống người lao động. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện về tiền công, tiền lương quá thấp của người lao động ở một số công ty quản lý hạ tầng đường sắt thời gian qua.

VNR đã đầu tư mua sắm thiết bị duy tu bảo trì cầu đường sắt “gói thầu EP thuộc Dự án nâng cao an toàn cầu đường sắt (44 cầu) từ năm 2010”, trị giá 119,395 tỷ đồng khi chưa có nhu cầu sử dụng, để lưu giữ trong kho thời gian dài gây lãng phí; tiến độ thực hiện các dự án đầu tư quá chậm, một số dự án chậm từ 7-10 năm làm phát sinh chi phí lớn; quyết định đầu tư dự án hệ thống thông tin tín hiệu đường sắt với dung lượng tổng đài điện thoại lắp đặt dư thừa quá nhiều, gấp 7 lần so với nhu cầu sử dụng thực tế.

Chưa hết, VNR đã đầu tư dự án mua ray Áo với giá cao bất thường so với giá ray có tính năng tương tự trên thị trường cùng thời điểm; đồng thời phê duyệt giá đưa vào công tác duy tu, bảo trì đường sắt, gây lãng phí vốn ngân sách so với giá bình quân thị trường khoảng 8,426 triệu đồng/tấn; phê duyệt vào giá vốn hàng tồn kho ray Áo các khoản chi phí không thuộc giá vốn 44,997 tỷ đồng; phê duyệt vào giá ray sử dụng nguồn vốn Chính phủ cấp mua ray dự phòng các khoản chi phí không đúng quy định 11,099 tỷ đồng…

VNR còn phê duyệt và ký bổ sung hợp đồng sai căn cứ, trùng lắp tại Dự án nâng cao năng lực Trung tâm điều hành (OCC) số tiền 303.920 EUR; phê duyệt sai định mức, sai chế độ về chi phí quản lý các dự án 11,638,67 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng khẳng định, VNR góp vốn kinh doanh ngoài ngành bằng quyền thuê đất và tài sản gắn liền với đất tại 80 Lý Thường Kiệt và 22 Phan Bội Châu là trái quy định. Thời điểm năm 2003, VNR đang quản lý sử dụng cơ sở kinh doanh khách sạn trên 2 thửa đất liền kề diện tích 978,48 m2 ở 80 Lý Thường Kiệt và 22 Phan Bội Châu - là vị trí thuận lợi hàng đầu ở Thủ đô Hà Nội.

Không đấu thầu, đấu giá để tránh thất thoát tài sản và lựa chọn được nhà đầu tư tốt nhất, VNR đã thực hiện theo thủ tục góp vốn thành lập doanh nghiệp mới để thực hiện thỏa thuận đầu tư kinh doanh khách sạn 4 sao. VNR đã lựa chọn đối tác chưa có khả năng, kinh nghiệm đáp ứng trong lĩnh vực kinh doanh khách sạn.

Ngay sau khi có thỏa thuận góp vốn, VNR đã gấp rút đứng tên thực hiện thủ tục thuê đất rồi thanh lý ngay hợp đồng thuê đất để chuyển quyền thuê cho doanh nghiệp góp vốn thuê với lý do là tài sản trên đất đã mang đi góp vốn. Đến nay, dự án đầu tư kinh doanh khách sạn 4 sao chưa triển khai được thì VNR lại có chủ trương thoái vốn tại doanh nghiệp này để nhượng toàn quyền khai thác cơ sở kinh doanh cho đối tác.

VNR đã xem thường lợi ích của Nhà nước, lợi dụng thủ tục góp vốn và thực hiện việc góp vốn trái quy định để hợp thức hóa việc chuyển nhượng tài sản, cơ sở kinh doanh có giá trị lớn ra ngoài doanh nghiệp không qua đấu giá, đấu thầu, Thanh tra Chính phủ kết luận. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra, mặc dù kết quả kinh doanh trì trệ nhưng cán bộ VNR đi công tác, học tập nước ngoài liên tục...

Để thực hiện nghiêm túc Kết luận của TTCP, Bộ GTVT đã yêu cầu Tổng Cty Đường sắt Việt Nam và các đơn vị thành viên rà soát, điều chỉnh, hạch toán đúng quy định đối với 11 nội dung được nêu tại mục II của Phụ lục kèm theo Kết luận Thanh tra. Tự rà soát, hạch toán điều chỉnh các nội dung nêu tại Kết luận, kiến nghị xử lý đảm bảo đúng chế độ tài chính kế toán. Theo đó, xác định các chỉ tiêu tài chính, kết quả kinh doanh sau điều chỉnh, trường hợp phát sinh nghĩa vụ với Nhà nước về thuế, phí… phải kê khai nộp đầy đủ và đúng quy định.

“Về quản lý và xử lý trách nhiệm, Tổng Cty Đường sắt Việt Nam phải kiện toàn hệ thống quản trị doanh nghiệp…, phân định rõ giữa quản lý Nhà nước và quản lý kinh doanh của doanh nghiệp, giữa kinh doanh kết cấu hạ tầng và kinh doanh vận tải trên đường sắt do Nhà nước đầu tư… Tổng công ty phải rà soát bổ sung điều lệ, quy chế; Xây dựng đủ các định mức, đơn giá về nguyên vật liệu, tiền lương, các chi phí quản lý doanh nghiệp…; Rà soát toàn bộ các dự án đầu tư để điều chỉnh và kiến nghị điều chỉnh các chi phí bất hợp lý…, thanh quyết toán các dự án đầu tư đã quá hạn”, Văn bản nêu rõ.

Tổng công ty phải rà soát lại việc quản lý sử dụng đất đai để thanh lý hợp đồng và xử lý những trường hợp sử dụng sai mục đích, lấn chiếm; Phối hợp với các địa phương có hệ thống đường sắt đi qua thực hiện cắm mốc giới, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…, báo cáo Bộ GTVT cùng các địa phương xử lý và quản lý sử dụng hiệu quả.

Bộ GTVT cũng yêu cầu các Vụ và Cục Đường sắt Việt Nam tham mưu xử lý các nội dung theo Kết luận thanh tra, trong đó có liên quan đến tài chính một số dự án đầu tư máy móc, thiết bị…; Việc quản lý, sử dụng đất đai… Đồng thời tham mưu cho Bộ phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan hữu quan kiểm tra, đánh giá toàn diện việc thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp; Rà soát hoạt động kinh doanh, quản lý khai thác kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt, đặc biệt là hoạt động đầu tư, bảo trì, sửa chữa để xử lý theo thẩm quyền và sớm chỉ đạo Tổng Cty Đường sắt Việt Nam khắc phục; Kiểm tra, xử lý đảm bảo quản lý chặt chẽ nguồn lực Nhà nước giao, tách bạch rõ kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt với kinh doanh vận tải, xóa bỏ độc quyền…

Lãnh đạo Bộ GTVT cũng giao Thanh tra Bộ đôn đốc, theo dõi các đơn vị thực hiện các kết luận, kiến nghị của Thanh tra Chính phủ; Tổng hợp báo cáo Thanh tra Chính phủ kết quả thực hiện Kết luận Thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại Tổng Cty Đường sắt Việt Nam.

Trước ngày 5/10/2016, các đơn vị phải báo cáo kết quả thực hiện với Bộ GTVT.

Thành Vinh