Chính phủ mới ban hành Nghị định 104/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công.

Theo Nghị định này, quy định được sửa đổi, bổ sung phần lớn liên quan đến các chính sách về nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khi thực hiện các thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công. Từ 1/1/2023, khi thực hiện các thủ tục liên quan thuế, đất đai, nhà ở, giáo dục... người dân không phải nộp hay xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Trong khi đó, tại phiên giải trình do Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức vào cuối tháng 12/2022 vừa qua, liên quan đến Luật Cư trú, đại diện Bộ Công an cho hay: Để triển khai có hiệu quả các quy định, trong đó có quy định từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú (giấy) không còn giá trị, Bộ Công an đã tổ chức triển khai đồng bộ nhiều nội dung.

Một trong số đó là việc tổ chức thu thập, cập nhật hơn 100 triệu dữ liệu dân cư (dữ liệu đã được “làm sạch” hơn 96%); thực hiện cấp hơn 70,2 triệu căn cước công dân gắn chip.

Bộ Công an cũng đã chính thức đưa vào vận hành khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư từ 1/7/2021 và sẵn sàng kết nối, chia sẻ thông tin với cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến thông tin công dân...

Theo Ủy ban Pháp luật của Quốc hội: Thời gian qua, các bộ, ngành, địa phương đã đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu chuyên ngành, hệ thống hạ tầng đảm bảo an ninh, an toàn về thông tin để phối hợp với Bộ Công an triển khai thực hiện các giải pháp kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm ứng dụng vào công tác chuyên môn, sử dụng thông tin về cư trú của công dân đã có trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thay cho yêu cầu công dân phải xuất trình giấy tờ chứng minh về cư trú trong giải quyết các thủ tục hành chính.

Kết quả bước đầu khi kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu chuyên ngành cho thấy đã phục vụ tương đối hiệu quả công tác tra cứu, xác thực thông tin công dân; hỗ trợ cập nhật, điều chỉnh, bổ sung thông tin giữa các cơ sở dữ liệu, phục vụ hiệu quả việc giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ công trực tuyến.

Quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cho rằng: Luật Cư trú quy định Chính phủ, bộ, ngành rà soát các quy định pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của cơ quan liên quan đến hộ khẩu, sổ tạm trú. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều văn bản liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hoặc có yêu cầu về xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận cư trú vẫn còn trong quá trình rà soát, bổ sung, sửa đổi chưa ban hành. Đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị các cơ quan có giải trình về vấn đề này và cho biết thời điểm hoàn thành nhiệm vụ yêu cầu.

Về thực tiễn triển khai, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa đặt ra một số vấn đề phát sinh từ thực tiễn như việc người dân chưa có căn cước công dân gắn chíp đi làm thủ tục hành chính từ sau ngày 31/12/2022 khi không còn sử dụng sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy hay việc có sai sót trong quá trình cập nhật thông tin cơ sở dữ liệu hoặc có sự không khớp nối dữ liệu chuyên ngành với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì sẽ giải quyết như thế nào? Đại biểu cho rằng điều cốt lõi của những vướng mắc hiện nay là việc chưa kết nối, đồng bộ hết các hệ thống cơ sở dữ liệu, từ đó ảnh hưởng đến việc giải quyết các thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, một số ý kiến cũng bày tỏ băn khoăn khi còn nhiều địa phương khó khăn trong trang bị thiết bị, cơ sở vật chất như máy quét QRcode và đọc chip để có thể khai thác sử dụng thông tin công dân từ căn cước công dân gắn chíp thay cho việc xuất trình sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự; bảo đảm sự đồng bộ, bảo mật, an toàn cơ sở dữ liệu thông tin…

Liên quan đến vấn đề này, đại diện Bộ Công an giải thích, từ ngày 1/1/2023 không còn sử dụng sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy nữa thì không có nghĩa là người dân không có hộ khẩu, mà chuyển từ hộ khẩu giấy sang môi trường điện tử và xác nhận trên môi trường điện tử. Trong xác nhận này, nếu dữ liệu đồng bộ, dữ liệu kết nối đầy đủ thì người dân không cần phải xác nhận ở bên ngoài bằng giấy tờ hoặc các công cụ khác.

Đồng thời, trong thời gian “quá độ”, Bộ Công an triển khai các phương thức gồm: sử dụng Căn cước công dân, thiết bị đọc QR code, thiết bị đọc chip, tra cứu, khai thác thông tin trên Cổng dịch vụ công, thông tin trên VNeID, rà soát thông tin về cư trú, thông báo số định danh cá nhân để người dân có thể dùng khi thực hiện các thủ tục hành chính.