Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7/2023 diễn ra chiều ngày 5/8 do Văn phòng Chính phủ tổ chức, báo chí có đặt câu hỏi về tình trạng chậm hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT), tại đây một trong những lý do doanh nghiệp phản ánh là khó khăn trong chứng minh được nguồn gốc hàng hóa.

“Hiện số tiền mà doanh nghiệp chưa được hoàn thuế là bao nhiêu? trách nhiệm chậm hoàn thuế thuộc về cơ quan nào”, phóng viên báo chí đặt câu hỏi”.

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, trong hoàn thuế VAT hiện có cách làm kiểm tra trước hoàn thuế sau và hoàn trước, kiểm tra sau. Trong hai trường hợp này đều có quy định ngày hoàn thành, tính từ thời điểm doanh nghiệp trình đầy đủ hồ sơ theo quy định của pháp luật. 

“Đối với hoàn trước kiểm sau, thời điểm hoàn thuế là sau 6 ngày, đối với kiểm tra trước, hoàn sau là 40 ngày. Đây là quy định của pháp luật, để hoàn thành thuế”, ông Chi cho biết.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, năm 2022, cơ quan thuế đã hoàn trên 150.000 tỷ đồng với trên 20.774 quyết định hoàn thuế. 7 tháng đầu năm 2023, cơ quan thuế cả nước hoàn hơn 70.356 tỷ đồng, với 9.800 quyết định hoàn thuế. Trong các trường hợp hoàn thuế, theo phân loại có đến gần 80% thuộc về nhóm hoàn trước, kiểm tra sau, còn lại 20% thuộc kiểm trước, hoàn sau.

“Việc chậm hoàn thuế, trách nhiệm thuộc về ai? Việc xác định trách nhiệm chậm về cơ quan thuế, hay người dân, doanh nghiệp, phải xem xét trường hợp và hồ sơ cụ thể, từ đó mới xác định được do đâu. Nhưng đứng về cơ quan quản lý thì phải xem xét, giám sát và có cải tiến để không ai có thể nói chậm nữa”, ông Chi cho biết.

Theo ông Chi, trước hết cần rà soát quy định pháp luật, quy trình cách thức triển khai, xem có gì để cải tiến, rút ngắn được lại, vừa đảm bảo yêu cầu nhanh, chính xác, phòng ngừa rủi ro, chống gian lận.

Về giải pháp cụ thể, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, ngành thuế sẽ ưu tiên ứng dụng AI vào quản lý thuế, đang xây dựng dữ liệu lớn về doanh nghiệp, chủ động sàng lọc các doanh nghiệp rủi ro trước, tức là các doanh nghiệp phải kiểm trước hoàn sau.

“Có doanh nghiệp chỉ kinh doanh yến sào, nhưng xuất hóa đơn với doanh thu trên 30.000 tỷ đồng. Chúng tôi phải kiểm tra vì có phân tích, dữ liệu rồi. Rõ ràng hợp pháp, hợp lý thì họ được hoàn thuế rất nhanh”, ông Chi nêu ví dụ.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng khẳng định sẽ nâng cao kỷ cương, xử nghiêm các trường hợp gây khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời cũng kiên quyết xử nghiêm các gian lận hoàn thuế.

Mới đây, Bộ Tài chính đã chỉ đạo quyết liệt Cơ quan thuế các cấp trong việc giải quyết hoàn thuế VAT. Trong đó, yêu cầu các đồng chí Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về công tác quản lý hoàn thuế VAT trên địa bàn, không để tồn đọng kéo dài, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp. Đối với số thuế đã có kết quả kiểm tra, xác minh thì khẩn trương giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế.

Bên cạnh đó là tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra sau hoàn đối với quyết định hoàn thuế thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau nhằm kịp thời phát hiện việc sử dụng hóa đơn không hợp pháp hoặc sử dụng không hợp pháp hóa đơn, trục lợi trong hoàn thuế nhằm chiếm đoạt ngân sách nhà nước, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Về phía doanh nghiệp, Bộ Tài chính yêu cầu doanh nghiệp cần chủ động trong việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị hoàn thuế, rà soát, tập hợp các hóa đơn đầu vào, chứng từ thanh toán, các tờ khai hải quan, hợp đồng xuất khẩu trước khi nộp hồ sơ đề nghị hoàn thuế đến cơ quan thuế. Tránh hồ sơ chưa đáp ứng thủ tục gây ảnh hưởng đến tiến độ tiếp nhận, giải quyết của cơ quan thuế.