Những phát biểu gay gắt của Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana vào ngày Chủ nhật được đưa ra trong bối cảnh một cuộc tranh cãi mới về các phần của tuyến đường thủy đang tranh chấp, cũng đã trở thành trung tâm của sự cạnh tranh Mỹ-Trung trong khu vực.

“Cái gọi là quyền lịch sử của họ đối với một khu vực được bao bọc bởi Đường 9 đoạn không tồn tại ngoại trừ trong trí tưởng tượng của họ”, Lorenzana nói, đề cập đến đường phân giới mà Trung Quốc sử dụng để khẳng định yêu sách rộng lớn của họ về vùng nước, bao gồm cả các vùng nước được tuyên bố chủ quyền của Brunei, Malaysia và Việt Nam.

Lorenzana cho biết bãi cạn Scarborough nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila.

Sau một tháng tranh chấp kéo dài với Philippines vào năm 2012, Bắc Kinh đã tiếp quản bãi cạn Scarborough, cách đảo Luzon của Philippines khoảng 120 hải lý và cách đảo Hải Nam của Trung Quốc khoảng 400 hải lý.

Philippines vào năm 2013 đã đệ đơn kiện Trung Quốc tại The Hague, Hà Lan. Tòa án trọng tài quốc tế đã đứng về phía Manila vào năm 2016, phán quyết rằng các tuyên bố của Trung Quốc không có cơ sở pháp lý.

Về phía mình, Bắc Kinh năm 2016 bác bỏ phán quyết của Tòa án trọng tài quốc tế.

Lorenzana nói: "Họ là những người đã thực hiện các hành động khiêu khích bằng cách chiếm đóng bất hợp pháp một số bộ phận trong vùng đặc quyền kinh tế của chúng tôi. Do đó, họ không có quyền tuyên bố rằng họ đang thực thi luật pháp của mình".

Bộ Ngoại giao Philippines hôm thứ Năm cho biết họ đã đệ đơn phản đối ngoại giao về việc Cảnh sát biển Trung Quốc tịch thu thiết bị của ngư dân Philippines ở bãi cạn Scarborough vào tháng Năm.

Nước này cũng “kiên quyết phản đối” việc Trung Quốc tiếp tục có hành động đe dọa với máy bay Philippines tuần tra trên vùng biển tranh chấp.

Trong khi đó, Triệu Lập Kiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trả lời hôm thứ Sáu, nói rằng Cảnh sát biển Trung Quốc đang tiến hành "các hoạt động thực thi pháp luật" và cáo buộc Philippines vi phạm chủ quyền của mình bằng cách đưa máy bay quân sự vào không gian tiếp giáp với các đảo và bãi đá ngầm mà Trung Quốc đồn trú.

"Trung Quốc kêu gọi phía Philippines dừng ngay các hành động khiêu khích bất hợp pháp", ông Triệu nói trong một cuộc họp báo thường kỳ.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi tháng 7 cho biết các tuyên bố của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông "là hoàn toàn trái pháp luật, cũng như chiến dịch bắt nạt để kiểm soát chúng".

Gần đây, một số quan chức trong chính quyền Tổng thống Duerte đã lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về vấn đề Biển Đông, tuy nhiên phát ngôn viên của Tổng thống Rodrigo Duterte hạ thấp tính nghiêm trọng của vấn đề khi Manila đang tìm cách có được vắc xin COVID-19 từ Trung Quốc.

Vào tháng 7, các ngoại trưởng Philippines và Trung Quốc đã tái khẳng định quan hệ song phương và đồng ý rằng tranh chấp trên biển "không phải là tổng thể" của mối quan hệ của họ, theo một tuyên bố từ Manila.