Cần phải có những sự điều chỉnh thật sự phù hợp trong việc bình ổn giá

Tại phiên thảo luận về dự án Luật Giá (sửa đổi) chiều nay (11/11) trước Quốc hội, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An - Đoàn Đồng Nai đã góp ý liên quan đến vấn đề bình ổn giá và đặc biệt là bình ổn giá đối với mặt hàng xăng, dầu.

Theo đại biểu Trịnh Xuân An, việc bình ổn giá là can thiệp vào hoạt động của thị trường, tuy nhiên chỉ ở một vài thời điểm nhất định và trong một vài trường hợp nhất định mới thực hiện quyền năng này. Đặc biệt là đối với mặt hàng xăng, dầu, những gì đang diễn ra cho thấy cần phải có những sự điều chỉnh thật sự phù hợp trong việc bình ổn giá, xác định mục tiêu để cho thị trường được ổn định, nhưng cũng cần phải bảo đảm lợi ích, quyền của doanh nghiệp.

"Trong trường hợp đối với xăng, dầu, tại sao doanh nghiệp nói rằng càng nhập, càng bán thì càng lỗ? Chúng ta xác định mối quan hệ này thế nào để chúng ta thực hiện thật sự hài hòa, đặc biệt là liên quan tới Quỹ bình ổn giá xăng, dầu, nhiều đại biểu Quốc hội đã phát biểu, cá nhân tôi không đồng tình với việc tiếp tục duy trì quỹ này", ông An nói.

Ông Trịnh Xuân An cũng cho biết, theo quy định của dự thảo luật này, không có một từ nào quy định về Quỹ bình ổn giá xăng, dầu, chỉ dùng Điều 22 quy định về Quỹ bình ổn giá. 

Liên quan đến quỹ này, đại biểu đoàn Đồng Nai cho rằng phải làm rõ thêm nội dung theo báo cáo giải trình, đó là sử dụng từ "Quỹ bình ổn giá xăng, dầu là bước đệm để chúng ta quản lý, sử dụng giá xăng, dầu". "Tôi không hiểu bước đệm này là bước đệm gì và đặc biệt là với 5 lý do mà các đại biểu phát biểu để không tồn tại Quỹ bình ổn giá xăng, dầu nữa thì tôi cho rằng là điều rất có lý", ông An thắc mắc và đề nghị Ban soạn thảo hết sức nghiên cứu vấn đề này. 

Chỉ lập đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Đại biểu Quốc hội Vũ Tuấn Anh - Đoàn Phú Thọ thì cho biết, trong thực tiễn thời gian vừa qua, đã hình thành Quỹ bình ổn giá xăng dầu và cho thấy Quỹ bình ổn giá xăng, dầu đã góp phần làm giảm sốc về giá khi giá xăng dầu thế giới tăng cao hoặc giảm quá mạnh. Việc sử dụng Quỹ bình ổn giá đã hạn chế tác động xấu đến nền kinh tế và đời sống của nhân dân.

Ông Vũ Tuấn Anh cho biết, xét về bản chất thì giá cả hàng hóa, dịch vụ thực hiện trích Quỹ bình ổn giá vẫn vận hành theo cơ chế thị trường, vẫn tăng, vẫn giảm phụ thuộc vào thị trường, nhưng khi sử dụng công cụ Quỹ bình ổn giá sẽ có tác động làm cho giá cả tăng chậm hơn hoặc giảm chậm hơn. Do đó, nếu sử dụng được các biện pháp bình ổn giá khác như thông qua điều hòa, kiểm soát cung, cầu, quy định tại khoản 3 Điều 20 của dự thảo luật thì không cần thiết phải sử dụng công cụ Quỹ bình ổn giá.

Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay và một số năm tới thì việc bình ổn giá xăng dầu thông qua điều hòa, kiểm soát cung, cầu còn khó khăn nên trước mắt, đại biểu đoàn Phú Thọ thống nhất giữ Quỹ bình ổn giá như dự thảo, song cần quy định rõ là chỉ là lập đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu, còn không lập Quỹ bình ổn giá đối với các hàng hóa, dịch vụ khác. Đồng thời, cần có quy định cụ thể về việc công khai, minh bạch việc trích và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng, dầu để đảm bảo việc thực thi trong luật này.

Cũng góp ý liên quan về Quỹ bình ổn giá được quy định tại Điều 22, đại biểu Đinh Thị Phương Lan - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi đề nghị cần tiếp tục đánh giá tính phù hợp của quỹ nhằm giảm thiểu tác động không mong muốn khi thực hiện bình ổn giá.

Theo bà Lan, quy định cụ thể việc sử dụng Quỹ bình ổn giá đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu không thể thiếu nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người, nhu cầu đảm bảo an ninh, quốc phòng theo danh mục đã được ban hành.

"Đối với hàng hóa, dịch vụ là nguyên, nhiên vật liệu, dịch vụ chính phục vụ cho sản xuất lưu thông, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội cần được tiếp tục rà soát, thu hẹp phạm vi áp dụng, chỉ nên bình ổn giá trong tình trạng khẩn cấp, công bố dịch, thiệt hại do thiên tai có tác động ảnh hưởng toàn diện, quá lớn đến mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời hạn nhất định nhằm giảm thiểu can thiệp sâu, ảnh hưởng đến quá trình vận hành, làm sai lệch thông tin thị trường có thể gây lãng phí nguồn lực", đại biểu đoàn Quảng Ngãi nhấn mạnh.

Phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, ông Hồ Đức Phớc - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, về Quỹ bình ổn giá xăng, dầu, Bộ Tài chính cũng lấy ý kiến của Bộ Công Thương và các bộ, ngành là giữ Quỹ bình ổn giá xăng, dầu, bởi vì giá xăng, dầu tăng lên thì ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô. Vì vậy, giữ Quỹ bình ổn giá xăng, dầu thì giảm sốc từ từ.

Theo ông Hồ Đức Phớc, hiện nay Nhà nước chỉ quản lý hay nói cách khác, công cụ để điều chỉnh giá xăng, dầu: thứ nhất là, gói thuế; thứ hai là, chi phí định mức; thứ ba là, nguồn cung; thứ tư là, thông qua cấp phép để xây dựng bộ máy; thứ năm là, Quỹ bình ổn giá xăng, dầu.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ: Càng nhiều công cụ để đảm bảo điều chỉnh và giảm sốc giá xăng, dầu phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất kinh doanh và cuộc sống của người dân là một điều rất cần thiết. "Nếu chúng ta buông ra cho thị trường thì các hình thái kinh tế đã trải qua nhiều giai đoạn, từ giai đoạn lý thuyết bàn tay vô hình “đến lý thuyết bàn tay hữu hình”, “lý thuyết kết hợp giữa bàn tay vô hình và bàn tay hữu hình”. Người ta nói nếu kinh tế thị trường không có “bàn tay” của Nhà nước thì giống như “vỗ tay bằng một bàn tay”, ông Phớc nói.