Theo yêu cầu của các cơ quan công nghiệp, trong sáu tháng qua, cơ quan này đã mở không ít các cuộc điều tra đối với các sản phẩm từ tấm kim loại, thép sơn sẵn đến hóa chất và lốp xe của Bắc Kinh.

Các biện pháp của Brazil được đưa ra vào thời điểm thế giới đang chuẩn bị đón làn sóng xuất khẩu từ Trung Quốc khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phải vật lộn với tình trạng dư thừa công suất trong bối cảnh lĩnh vực bất động sản suy thoái và nhu cầu trong nước yếu.

Để kích thích nền kinh tế, Trung Quốc đang đầu tư vào sản xuất tiên tiến, đặc biệt là năng lượng mặt trời, xe điện và pin.

Ngoài Brazil, xuất khẩu thép của Trung Quốc sang Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia đều tăng mạnh trong những tháng gần đây.

Các thị trường phát triển đã bắt đầu thực hiện các biện pháp sâu rộng chống lại hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Nổi bật, EU tiến hành cuộc điều tra chống trợ cấp đối với xe điện Bắc Kinh và chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden gần đây đã làm dấy lên lo ngại về an ninh đối với xe của quốc gia châu Á này.

Trong hai tháng đầu năm 2024, xuất khẩu của Trung Quốc tăng 7,1, vượt xa tốc độ tăng trưởng của nhập khẩu.

Các nhà phân tích tại Nomura cho biết trong một báo cáo nghiên cứu cuối tuần qua: “Giá xuất khẩu của Trung Quốc giảm, kéo dài có thể khiến căng thẳng thương mại leo thang giữa nước này và một số cường quốc kinh tế lớn”.

Theo dữ liệu hải quan Trung Quốc, xuất khẩu và nhập khẩu của quốc gia này từ Brazil đều tăng hơn 1/3 trong hai tháng đầu năm.

André Passos Cordeiro, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hóa chất Brazil cho biết: “Năm ngoái đã chứng kiến một trong những tình huống nghiêm trọng nhất trong toàn bộ lịch sử của ngành hóa chất quốc gia. Chúng tôi coi việc tăng thuế nhập khẩu tạm thời là một công cụ quản lý không thể thiếu để chống lại các hoạt động “săn mồi” và bảo vệ thị trường nội địa”.

Một trong những cuộc điều tra gần đây nhất đã được tiến hành vào đầu tháng này theo yêu cầu của CSN, một nhà sản xuất thép lớn của Brazil, cáo buộc rằng từ tháng 7/2022 đến tháng 6/2023, lượng nhập khẩu các loại thép tấm carbon đặc biệt từ Trung Quốc đã tăng gần 85%.

Khi mở cuộc điều tra dự kiến kéo dài 18 tháng, Bộ Công nghiệp Brazil cho biết “có đủ yếu tố cho thấy hành vi bán phá giá trong hàng xuất khẩu từ Trung Quốc sang quốc gia này, thậm chí cả thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước do hành vi đó gây ra”.

Các nhà sản xuất thép Brazil đã yêu cầu chính phủ áp dụng mức thuế từ 9,6% đến 25% đối với các sản phẩm thép nhập khẩu. Tổng lượng nhập khẩu thép và sắt từ Trung Quốc đã tăng từ 1,6 tỷ USD năm 2014 lên 2,7 tỷ USD vào năm ngoái.

Vào tháng 8 năm ngoái, Mexico đã áp đặt mức thuế 5-25% đối với hàng trăm mặt hàng nhập khẩu từ các quốc gia không có hiệp định thương mại tự do, trong đó Trung Quốc là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Thuế quan được đưa ra trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ các quan chức Mỹ, những người cho rằng Mexico chưa làm đủ để làm rõ nguồn gốc nhập khẩu thép từ các nước thứ ba, điều mà các chuyên gia thương mại cho là ám chỉ Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận. Nước này đã liên tục lên án các hành động được cho là “chủ nghĩa bảo hộ”, đặc biệt là của Mỹ và EU.

Trong khi đó, căng thẳng thương mại tạo ra tình thế tiến thoái lưỡng nan đối với Tổng thống cánh tả Luiz Inácio Lula da Silva, người vừa tìm cách nuôi dưỡng quan hệ với Bắc Kinh vừa bảo vệ và phát triển các ngành công nghiệp quốc gia của Brazil.

Kể từ khi trở lại vị trí tổng thống nhiệm kỳ thứ ba không liên tiếp vào năm ngoái, ông Lula đã đặt chính sách công nghiệp làm trọng tâm trong chiến lược kinh tế của mình.

Nhưng vị Tổng thống cũng có thể sẽ cố gắng tránh đối đầu với Bắc Kinh, đối tác thương mại lớn nhất và là người mua quan trọng các mặt hàng như đậu nành và quặng sắt. Năm ngoái, Brazil đã xuất khẩu hơn 104 tỷ USD hàng hóa sang Trung Quốc, trong khi nhập khẩu 53 tỷ USD. Trong số 101 triệu tấn đậu nành được vận chuyển từ Brazil năm ngoái, 70%, trị giá khoảng 39 tỷ USD, đến Trung Quốc.

Điệp Nguyễn (Theo FT)