Một cuộc khảo sát về báo cáo thường niên và báo cáo tài chính năm 2023 của 600 tập đoàn châu Âu cho thấy 176 công ty đã ghi nhận sự suy giảm tài sản, các khoản phí liên quan đến ngoại hối và các chi phí phát sinh khác do việc bán, đóng cửa hoặc cắt giảm các doanh nghiệp Nga.

Con số tổng hợp không bao gồm các tác động kinh tế vĩ mô gián tiếp của chiến tranh như chi phí năng lượng và hàng hóa cao hơn. Tuy vậy, chiến sự cũng mang lại lợi nhuận cho các tập đoàn dầu khí và công ty quốc phòng.

Theo các nhà phân tích, quyết định của Nga khi giành quyền kiểm soát các doanh nghiệp nhập khẩu khí đốt như Fortum và Uniper vào tháng 4, sau đó là việc tịch thu Danone và Carlsberg vào tháng trước, cho thấy nhiều nỗi đau đang ở phía trước.

Theo số liệu của Trường Kinh tế Kiev, hơn 50% trong số 1.871 công ty thuộc sở hữu của châu Âu ở Nga trước chiến tranh vẫn đang hoạt động ở nước này. Các công ty châu Âu vẫn hiện diện ở Nga bao gồm UniCredit (Italy), Raiffeisen (Áo), Nestlé (Thụy Sĩ) và Unilever (Anh).

Nabi Abdullaev, đối tác tại công ty tư vấn chiến lược Control Risks, cho biết: “Ngay cả khi một công ty mất rất nhiều tiền khi rời khỏi Nga, những người ở lại có nguy cơ tổn thất lớn hơn nhiều. “Hóa ra cắt giảm là chiến lược tốt nhất cho các công ty quyết định phải làm gì khi bắt đầu chiến tranh. Bạn rời đi càng nhanh, tổn thất của bạn càng thấp”.

Trên thực tế, những công ty bị ghi giảm và tính phí nhiều nhất là các tập đoàn dầu khí, nơi chỉ riêng ba công ty - BP, Shell và TotalEnergies - đã báo cáo các khoản phí kết hợp là 40,6 tỷ euro.

Các khoản lỗ lớn hơn nhiều so với giá dầu và khí đốt đắt đỏ, điều này đã giúp các tập đoàn này báo cáo tổng lợi nhuận bội thu khoảng 95 tỷ euro (104 tỷ USD) vào năm ngoái.

Trong khi đó, cổ phiếu của các công ty quốc phòng đã bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột.

Bên cạnh đó, các công ty công nghiệp, bao gồm cả các nhà sản xuất ô tô, đã phải chịu một cú đánh 13,6 tỷ euro. Các công ty tài chính bao gồm ngân hàng, công ty bảo hiểm và công ty đầu tư, đã ghi nhận 17,5 tỷ euro tiền giảm giá và các khoản phí khác.

Chỉ sau 3 ngày chiến sự nổ ra, BP ra thông báo bán 19,75% cổ phần của mình trong tập đoàn dầu khí nhà nước Rosneft.

TotalEnergies mất nhiều thời gian hơn để báo cáo tổng chi phí là 14,8 tỷ đô la. Tập đoàn năng lượng của Pháp vẫn chưa ghi giảm 20% cổ phần của mình trong dự án Yamal LNG. Shell chịu khoản phí 4,1 tỷ đô la, trong khi tập đoàn dầu khí Na Uy Equinor và OMV của Áo lần lượt báo cáo 1 tỷ euro và 2,5 tỷ euro.

Tập đoàn Wintershall Dea của Đức hồi tháng 1 cho biết việc Điện Kremlin tịch thu hoạt động kinh doanh ở Nga đã xóa sạch 2 tỷ euro tiền mặt khỏi tài khoản ngân hàng của họ. Đổi lại, chủ sở hữu của Wintershall, BASF đã ghi giảm cổ phần của mình trong nhà thám hiểm năng lượng là 6,5 tỷ euro.

Uniper, được nhà nước Đức cứu trợ vào năm ngoái, đã ghi nhận khoản lỗ 5,7 tỷ euro, trong khi Fortum của Phần Lan chịu thiệt hại 5,3 tỷ euro.

Ngoài ra, 11 nhà sản xuất ô tô đã phải trả tổng cộng 6,4 tỷ euro phí. Renault đã xóa 2,3 tỷ euro sau khi bán nhà máy ở Moscow và cổ phần tại Avtovaz của Nga vào tháng 5 năm 2022. Volkswagen đã báo cáo khoản xóa 2 tỷ euro và vào tháng 5, Moscow đã phê duyệt việc bán tài sản địa phương của VW, bao gồm một nhà máy sử dụng 4.000 công nhân, vẫn được định giá ở mức 111,3 tỷ Rbs (1,5 tỷ euro) vào năm ngoái, theo tiết lộ của công ty.

Trong lĩnh vực tài chính, Société Générale của Pháp đã ra đi vào tháng 4 năm 2022, bán Rosbank và các hoạt động bảo hiểm của ngân hàng này cho Vladimir Potanin, thu về 3,1 tỷ euro trong quá trình này.

Nhưng chỉ một số ít trong số 45 ngân hàng phương Tây có công ty con ở Nga đã rời khỏi đất nước này, một phần là do những hạn chế do Moscow áp đặt.

Khánh Vy (Theo FT)