Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ: Qua gần một buổi thảo luận tại hội trường về các báo cáo tổng kết công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhiệm kỳ 2016 - 2021, đã có 18 vị đại biểu Quốc hội đăng ký và phát biểu ý kiến, có 2 vị đại biểu Quốc hội tranh luận.

"Nhìn chung phiên thảo luận diễn ra sôi nổi, thẳng thắn và trách nhiệm", Phó Chủ tịch Quốc hội đánh giá.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đã nêu rõ một số vấn đề chính đã được các vị đại biểu Quốc hội quan tâm, thảo luận.

Cụ thể, một là, đánh giá chung, các vị đại biểu Quốc hội đều ghi nhận và đánh giá các báo cáo được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, chất lượng, cơ bản phản ánh đầy đủ, toàn diện kết quả các mặt công tác của Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân các cấp trong nhiệm kỳ 2016-2021, tán thành với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp.

Các ý kiến đều đánh giá trong nhiệm kỳ với nhiều thuận lợi nhưng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức như tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật tiếp tục diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm, vi phạm pháp luật, tranh chấp và khiếu kiện tăng nhanh. Tình hình thiên tai, bão lũ, đặc biệt cuối nhiệm kỳ là đại dịch COVID-19 rất phức tạp, đã ảnh hưởng nặng nề đến tình hình kinh tế - xã hội nói chung và hoạt động của các cơ quan tư pháp nói riêng.

Các vị đại biểu Quốc hội cũng chia sẻ với những khó khăn, áp lực của công tác tư pháp trong thời gian qua. Trước yêu cầu cải cách tư pháp, triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, nhất là các luật, bộ luật mới về tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp, các Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân đã nỗ lực, cố gắng đề ra nhiều giải pháp tích cực, đồng bộ, đã hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Công tác xét xử, thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp đạt và vượt nhiều chỉ tiêu của Quốc hội giao, góp phần quan trọng giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của nước ta.

Hai là, về công tác của ngành Tòa án nhân dân. Các vị đại biểu Quốc hội nhất trí với nhiều kết quả quan trọng đã đạt được trong nhiệm kỳ 2016-2021 của các Tòa án.

Các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc xét xử là nghiêm minh, đúng pháp luật, bảo đảm các nguyên tắc tư pháp dân chủ, tiến bộ, như: Nguyên tắc độc lập, nguyên tắc tranh tụng trong xét xử, quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ lợi ích của đương sự được bảo đảm.

Tuy nhiên, các ý kiến phát biểu cũng đã phân tích, đánh giá một cách khách quan về một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục trong nhiệm kỳ tới, như: Vẫn còn một số trường hợp án phải hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan; một số vụ án hình sự áp dụng sai tội danh, hình phạt, cho hưởng án treo chưa chính xác; một số vụ án kinh doanh thương mại giải quyết yêu cầu phá sản doanh nghiệp, thời gian giải quyết còn dài; một số vụ án hành chính xét xử chưa kịp thời, dư luận chưa đồng tình, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các loại án có nhiều chuyển biến tích cực so với đầu nhiệm kỳ nhưng vẫn chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Ba là, về kết quả công tác của ngành Kiểm sát nhân dân. Các ý kiến phát biểu đánh giá cao những kết quả quan trọng của Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã đạt được công tác thực hành quyền công tố, kiểm soát các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực hình sự đạt kết quả tốt, tỷ lệ án oan trong giai đoạn điều tra, truy tố giảm mạnh, tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh qua các năm đều đạt và vượt các chỉ tiêu Quốc hội giao, trách nhiệm công tố của kiểm sát viên tại các phiên tòa được nâng lên.

Đáng lưu ý, công tác đấu tranh, xử lý tội phạm tham nhũng, chức vụ, kinh tế có nhiều chuyển biến tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, kinh tế năm sau cao hơn năm trước, công tác điều tra của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đạt nhiều kết quả tích cực; công tác kiểm soát thi hành án dân sự, hình sự tiếp tục được tăng cường.

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, các vị đại biểu Quốc hội cũng thẳng thắn phân tích, chỉ rõ một số tồn tại, hạn chế trong công tác của ngành, như: Vẫn còn để xảy ra các trường hợp bị oan trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố có liên quan đến trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân.

Đáng lưu ý, trong công tác kiểm sát án hành chính, tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm được Tòa án chấp nhận chưa đạt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội, còn có tâm lý nể nang, e ngại của một số kiểm sát viên khi kiểm sát xét xử các vụ án hành chính. Tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm còn chưa đạt chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội đề ra.

Bốn là, về kiến nghị giải pháp. Trên cơ sở phân tích, đánh giá những kết quả đạt được cũng như hạn chế tồn tại, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, các vị đại biểu Quốc hội tán thành với các giải pháp kiến nghị được nêu trong các báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp.

Đồng thời nhấn mạnh, đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện pháp luật, tổ chức cán bộ, tăng cường cơ sở vật chất, phương tiện, trong đó có việc đẩy mạnh áp dụng công nghệ thông tin để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác của ngành trong nhiệm kỳ tới.

Tiếp tục thực hiện các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp trong chương trình cải cách tư pháp để xây dựng một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, pháp quyền, nghiêm minh.

Tiếp tục chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, bản lĩnh và đạo đức nghề nghiệp. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát. Phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh các biểu hiện các hành vi tiêu cực trong hoạt động tư pháp. Có chế độ, chính sách hợp lý hơn cho cán bộ và các chức danh tư pháp.

Quốc Trần