Một dự báo của Wood Mackenzie được trích dẫn trong một bài báo gần đây của Reuters về ngành công nghiệp hóa dầu và triển vọng dài hạn của ngành cho biết, gần một phần tư công suất hóa dầu toàn cầu có nguy cơ đóng cửa vĩnh viễn do biên lợi nhuận giảm và gây suy thoái vào năm 2028.

Trong khi đó, McKinsey nói thêm rằng sự suy thoái trong ngành hóa dầu sẽ kéo dài hơn bình thường, tức là từ năm đến bảy năm, do công suất dư thừa ở Trung Quốc. Reuters viết rằng ngành công nghiệp lọc dầu và ngành công nghiệp dầu mỏ nói chung đang gặp khó khăn vì quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ làm giảm nhu cầu về nhiên liệu dầu mỏ để vận chuyển.

Trong số những dự báo này, dự báo cuối cùng là không chắc chắn nhất. Nó phụ thuộc vào sự tăng trưởng bùng nổ của xe điện mà cho đến nay vẫn chưa thành hiện thực, thậm chí sự tăng trưởng gần đây về doanh số bán xe điện cũng đang đảo ngược ở mọi quốc gia không còn đủ khả năng trợ cấp cho xe điện.

Nếu ai đó coi quá trình chuyển đổi năng lượng và điện khí hóa giao thông là nguyên nhân gây lo ngại trong ngành dầu mỏ, thì người đó có thể đang đánh giá quá cao thực tế của quá trình chuyển đổi này.

Tuy nhiên, tình trạng dư thừa công suất lại là một vấn đề khác. Quay trở lại tháng 4, Bloomberg đã đưa tin về ngành công nghiệp hóa dầu bên ngoài Trung Quốc và cách ngành đang bước vào giai đoạn "hoàng hôn" do các nhà sản xuất hóa dầu Trung Quốc đã tăng công suất rất lớn trong bốn năm qua.

Báo cáo cho biết các nhà sản xuất Trung Quốc đã buộc các công ty lớn trước đây trong ngành phải rời khỏi thị trường vì công suất đó. Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi hiệu ứng lan rộng.

Báo cáo cho biết triển vọng là ảm đạm nhất đối với các nhà sản xuất hóa dầu châu Á, có thể là do họ quá gần với gã khổng lồ trong ngành hóa dầu là Trung Quốc. Theo Wood Mac, biên lợi nhuận từ propylene ở châu Á sẽ giảm xuống dưới mức 0 trong năm nay, xuống còn khoảng âm 20 đô la một tấn, theo Reuters trích dẫn.

Trong khi đó, một số nhà máy lọc dầu đang đóng cửa một số đơn vị hóa dầu. Một liên doanh hóa dầu giữa Petronas và Aramco đã đóng cửa nhà máy tách naphtha vào đầu năm. Ngoài ra, một nhà sản xuất hóa dầu Đài Loan (Trung Quốc) đã đóng cửa hai trong số ba nhà máy tách của mình vào cuối năm.

Tình hình có lẽ còn khó khăn hơn đối với các cơ sở hóa dầu là một phần của nhà máy lọc dầu. Hiện các nhà máy này vẫn đang hoạt động, thậm chí thua lỗ, Reuters đưa tin.

Trong khi đó, tại châu Âu, các nhà máy lọc dầu đang chứng kiến sự kết thúc của đợt tăng giá gần đây trong hoạt động kinh doanh của họ. Biên lợi nhuận đang giảm và nhu cầu lại chậm lại, với TotalEnergies và Neste đã cảnh báo trong các bài thuyết trình hàng quý mới nhất của họ về những diễn biến tiêu cực.

"Biên lợi nhuận lọc dầu toàn cầu, vốn đã giảm mạnh kể từ cuối quý đầu tiên năm 2024, vẫn chịu tác động của nhu cầu dầu diesel thấp ở châu Âu, cũng như sự bình thường hóa của thị trường sau sự gián đoạn nguồn cung của Nga", TotalEnergies cho biết trong báo cáo hàng quý của mình, được Reuters trích dẫn.

Về cơ bản, thị trường lọc dầu ở châu Âu đang trở lại bình thường sau một thời gian ngắn hoạt động quá tốt do chiến tranh ở Ukraine. Hiện tại, khi tác động của những sự kiện đó đang suy yếu, mọi thứ đang trở lại như trước chiến tranh - với áp lực từ châu Á vẫn không thay đổi.

Ngoài ra còn có thêm áp lực từ các nhà máy lọc dầu mới đi vào hoạt động ở Trung Đông và châu Phi, mặc dù sau này - nhà máy lọc dầu Dangote ở Nigeria - đang phải vật lộn để phát triển.

Mặc dù vậy, theo Wood Mac, biên lợi nhuận hóa dầu ở châu Âu sẽ tăng trong năm nay. Trong khi các nhà sản xuất hóa dầu châu Á đang phải vật lộn với khoản lỗ 20 đôla cho mỗi tấn propylene, thì các đối tác châu Âu của họ sẽ được hưởng mức tăng biên lợi nhuận lên gần 300 đô la cho mỗi tấn, công ty tư vấn này dự báo.

Tại Hoa Kỳ, các nhà sản xuất hóa dầu được thiết lập để làm tốt hơn nữa, bất chấp mọi thách thức, chứng kiến mức tăng 25% trong biên lợi nhuận propylene lên 450 đô la một tấn.

Ngành công nghiệp hóa dầu có thể gặp rắc rối, nhưng hầu hết rắc rối này xuất phát từ tình trạng dư thừa công suất chứ không phải xu hướng chuyển đổi cuối cùng sẽ giết chết ngành công nghiệp năng lượng lớn hơn

Điệp Nguyễn (Theo Oilprice)