Ngày 10/11, tại TP HCM, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá cho các phóng viên, biên tập viên các báo, đài Trung ương và địa phương.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ TT&TT) cho biết: "Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. WHO dự báo đến năm 2030 sẽ tăng lên 70.000 người tử vong/năm nếu các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện. Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt là xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử tập trung cao ở nhóm 15 - 24 tuổi".

Cũng theo ông Hồ Hồng Hải, đứng trước nguy cơ những tổn thất về sức khỏe do tác hại của thuốc lá gây nên, nhất là những nguy cơ, hiểm họa từ các sản phẩm thuốc lá mới đối với giới trẻ hiện nay, Bộ TT&TT nhận thấy rằng, việc nâng cao năng lực truyền thông về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá là biện pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng.

Do vậy, thông qua Hội nghị tập huấn này sẽ giúp tăng cường hơn nữa sự hiểu biết của các phóng viên, nhà báo về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá; tăng cường sự phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức thực hiện công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá và cơ quan báo chí. Từ đó, ngày càng nâng cao hiệu quả công tác truyền thông pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Chia sẻ tại sự kiện, Ths. Đào Thế Sơn, Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu chỉ ra, trên thị trường xuất hiện các nhóm sản phẩm thuốc lá mới. Trong đó thuốc lá điện tử có nicotine nung nóng một loại dịch chứa nicotine tạo ra khí aerosol người sử dụng sẽ hít vào. Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất propylene glycol hoặc glycerin.

Ngoài thuốc lá điện tử còn có các hình thức khác như xì gà điện tử, shisha điện tử và thuốc lá điện tử không chứa nicotine. Thuốc lá nung nóng, nung sợi thuốc lá tới nhiệt độ nhất định bằng thiết bị làm nóng sử dụng pin.

“Dù các sản phẩm thuốc nung được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá. Các hóa chất này ở nồng độ thấp hơn, nhưng chúng không làm giảm nguy cơ gây ung thư”, Ths. Đào Thế Sơn nêu.

Vị chuyên gia cho rằng, các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia sẽ luôn nhắm vào thế hệ trẻ để thu hút người dùng mới. Những nước đang phát triển như Việt Nam vốn có tỷ lệ thuốc lá truyền thống vẫn cao và vẫn tiếp tục bị nhắm vào giới trẻ. Các sản phẩm được coi là sản phẩm mới thực chất vẫn chỉ là những sản phẩm độc hại mới, nếu không ngăn chặn sớm thì sẽ tạo ra một đại dịch mới đối với thế hệ thanh niên mới.

“Các sản phẩm thuốc lá mới sẽ tạo ra một đại dịch kép, tạo ra gánh nặng rất lớn cho Việt Nam. Thế hệ trẻ cần được tiếp tục bảo vệ bởi các chiêu thức của các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia”, ông Sơn nhấn mạnh.

Tại buổi tập huấn, Ths. Nguyễn Hạnh Nguyên, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam đã cảnh báo xu hướng gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên Việt Nam.

Cụ thể, năm 2015, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành ở Việt Nam là 0,2%. Năm 2019, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 13-17 tuổi là 2,6% (nam là 3,6%, nữ là 1,5%). Năm 2021-2022, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 13-15 tuổi là 3.5% (nam 4.3%, nữ 2.8%). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh đặc biệt cao ở các thành phố lớn: 8,35% học sinh lớp 8-12.

Ths. Nguyễn Hạnh Nguyên cho biết thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có chứa các chất độc hại, gây bệnh tật, tử vong, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả người hút và người xung quanh, gây ra các tác hại về xã hội, kinh tế, môi trường… Sản phẩm được thiết kế kiểu dáng phong phú, màu sắc bắt mắt theo thị hiếu giới trẻ nhằm thu hút người sử dụng, đặc biệt là thanh thiếu niên.

“Việt Nam cần thực hiện các biện pháp kiểm soát thị trường, đẩy mạnh thực thi và tăng cường các quy định về chống buôn lậu, quảng cáo, và bán các sản phẩm thuốc lá để ngăn chặn sự gia tăng sử dụng trong thanh thiếu niên. Cần ban hành chính sách cấm lưu hành thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng tại Việt Nam theo khuyến cáo của Bộ Y tế”, bà Nguyên cho hay.