Theo dõi báo trên:
Trí tuệ nhân tạo chỉ mới bắt đầu bùng nổ vào cuối năm 2022 đầu năm 2023, song tác động của nó đã diễn ra sâu rộng về mọi mặt trên toàn thế giới, đặc biệt lĩnh vực truyền thông. Tuy nhiên, câu chuyện AI và báo chí vốn có từ rất lâu trước đó.
Trở lại năm 2018, khi đó hai tổ chức có tên NewsWyze và RFE/RL đã hợp tác trong một dự án điều tra liên quan đến hàng triệu trang tài liệu bằng các ngôn ngữ khác tiếng Anh rất khó phân tích. Nhằm giải quyết vấn đề này, họ đã phát triển một công cụ AI có tên GIST, công cụ này tạo ra các bản tóm tắt dễ đọc về các bài báo và nội dung âm thanh. GIST được hình thành từ thời tiền ChatGPT, trước khi AI trở thành chủ đề nóng như ngày nay.
Báo chí thế giới đang tìm hướng đi và mô hình để bắt kịp với xu hướng truyền thông mới. Ảnh minh họa: Reuters Institute
Đó chỉ là một trong nhiều ví dụ cho thấy những nhà tiên phong trong thế giới báo chí đã biết trước các lợi thế và cả tác động của AI đối với ngành của mình. Tuy nhiên, báo chí không phải những tập đoàn công nghệ đủ tiềm lực để dẫn dắt cuộc chơi. Cũng giống như những kỷ nguyên trước đây của internet và truyền thông, báo chí chỉ có thể xây dựng khả năng thích ứng và tìm ra mô hình tốt nhất để duy trì nghề nghiệp của mình.
Ngay cả việc thay đổi mô hình kinh doanh, mô hình tòa soạn hay cách thức đưa tin cũng đã vô cùng nan giải với báo chí trong mỗi kỷ nguyên mới. Nó không phải chỉ là việc cài đặt lại phần mềm, cập nhật lại ứng dụng... trong công nghệ. Mỗi cuộc chuyển đổi trong báo chí là một thách thức khổng lồ, phức tạp... đến nỗi không phải tòa soạn nào cũng có thể làm được.
Như đã biết, trong kỷ nguyên số gần đây, rất nhiều tòa báo đã tìm ra được hướng đi mới, đầy hứng khởi và hy vọng, khi đã có thể dứt bỏ được sự phụ thuộc vào các công cụ đề xuất của Google hay Facebook, sẵn sàng bỏ theo đuổi lượng truy cập để đổi lấy quảng cáo. Đó là việc đặt “bức tường phí” trước các bài viết của mình hay thông qua hình thức đăng ký thuê bao đọc báo trả tiền.
New York Times là một trong số tòa báo đã thiết lập mô hình đăng ký bền vững trong ngành và nhiều tờ báo khác trên khắp thế giới cũng đã thử nghiệm các mô hình khác nhau để cố gắng tồn tại. Một số khác, chẳng hạn như The Independent, chỉ lên mạng vào đầu năm 2016, nhưng hầu hết đều thiết lập các mô hình đăng ký trực tuyến tương tự.
Nhưng với thời đại của chatbot và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) nói chung tới đây, thì mọi cố gắng bảo vệ các bài báo của mình là vấn đề cực kỳ khó khăn đối với báo chí, khi mà người dùng có thể yêu cầu chatbot tóm tắt tin tức hoặc thậm chí sao chép toàn bộ bài viết mà lẽ ra phải đứng sau tường phí.
Các tòa soạn không tin kiếm được tiền từ các công ty AITrong khảo sát của Viện Báo chí Reuters được công bố trong báo cáo Dự đoán và Xu hướng Báo chí, Truyền thông và Công nghệ 2024, có tới gần một nửa trong số 324 lãnh đạo truyền thông ở 56 quốc gia được hỏi cho rằng họ sẽ kiếm được rất ít tiền từ bất kỳ thỏa thuận cấp phép nội dung nào với các công ty AI. Trong khi đó, 35% tin rằng phần lớn số tiền sẽ vào tay các công ty truyền thông lớn. Chỉ 5% cho rằng số tiền sẽ được chia tương đối đồng đều giữa tất cả các tổ chức truyền thông.  |
Thách thức là vô cùng lớn, nhưng chẳng phải thế mà báo chí sẽ khoanh tay đứng nhìn. Thực tế, những chỉ dẫn, những hướng đi mới đã xuất hiện để giúp thế giới báo chí có thể thích ứng trong kỷ nguyên truyền thông tiếp theo tới đây - khi mà các chatbot, các mô hình AI mới sẽ là những kẻ thống trị (không còn là các MXH hay Google nữa, dù đằng sau chúng vẫn là những gã khổng lồ công nghệ như Alphabet, Microsoft hay Meta).
Song xét cho cùng, các chatbot có thể tóm tắt hay thậm chí viết lại bất cứ tin bài nào từ nội dung của báo chí hay những nguồn tin bản quyền khác, nhưng chắc chắn chúng không thể đưa ra một bài viết mang tính độc đáo, đi sâu vào đời sống của con người hay có thể khiến độc giả say mê.
Bởi vậy, theo các chuyên gia, báo chí có thể sẽ phải từ bỏ cuộc chạy đua “kiếm view” thông qua việc đưa thật nhiều tin tức nhất có thể… Bởi tất cả điều đó không còn nhiều ý nghĩa về giá trị thương mại hay thông tin, trong thời đại mà chatbot của các ông lớn công nghệ (Big Tech) đang và sẽ thống trị việc đưa tin đơn thuần, thông qua thuật toán AI “tinh vi” và ưu thế thống trị tuyệt đối trên không gian mạng.
Mauricio Cabrera - nhà phân tích truyền thông và là người sáng lập Story Baker, từng nói trên chuyên trang về báo chí Poynter.org rằng: “Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng tương lai sẽ đòi hỏi các phương tiện truyền thông phải giống như tạp chí và báo in: với ít nội dung hơn nhưng chất lượng tốt hơn”.
Có nghĩa, báo chí có thể buộc phải thu hẹp quy mô của mình, thậm chí sẽ phải ít “đưa tin” hơn! Thật “khó chấp nhận”, nhưng báo chí không thể né tránh thực tại đang diễn ra. Nhưng bù lại, chúng ta không đi rộng mà sẽ đi sâu hơn, bằng thứ báo chí chất lượng và có ảnh hưởng lớn hơn, thay vì những dòng tin tức nhạt nhẽo liên tục và “gần như giống nhau” trên mọi mặt báo.
Ben Werdmuller - một nhà tiên phong công nghệ trong lĩnh vực báo chí và từng tham gia vào các dự án của New York Times và Associated Press, cũng thừa nhận: “Các tòa báo đang tìm cách đưa tin bằng AI như một cách để cắt giảm chi phí và có nhiều tin bài hơn sẽ bị chìm trong một biển nội dung nhạt nhẽo... Các tòa báo bám vào các chiến thuật SEO và mạng xã hội theo cách truyền thống sẽ thấy rằng chúng ngày càng trở nên kém hiệu quả hơn”.
Báo chí với sự độc đáo của những con chữ, sự sáng tạo và nỗ lực cá nhân của từng nhà báo, từng tòa soạn..., như những bài báo điều tra hay một bài phóng sự đầy nhân văn, sẽ trở lại là “nguồn sống” chính cho báo chí tới đây.
Tuy nhiên, nói thế không có nghĩa báo chí sẽ tách mình ra khỏi xu thế thời đại của AI. Thậm chí, nếu báo chí tự tách mình ra khỏi dòng chảy công nghệ hay ngăn cản bánh xe lịch sử, thì cũng có nghĩa sẽ tự hủy hoại mình.
Báo chí sẽ không nên bị cuốn theo dòng chảy AI đang do những gã khổng lồ công nghệ điều hướng, mà tận dụng lợi thế công nghệ này mang lại, đơn giản AI không chỉ của riêng Big Tech, mà của toàn thế giới - giống như máy tính, như internet hay điện thoại vậy.
Báo chí sáng tạo, thậm chí báo chí độc bản, cũng không nên phủ nhận hay chống lại AI mà còn bổ sung cho nhau. Ví như, báo chí tương tác, một nhánh báo chí có truyền thống lâu đời và đang phát triển, cũng sẽ tìm thấy sức sống mới nhờ AI. Sự “thông minh”, khả năng tìm kiếm và kết nối các dữ liệu gần như vô tận của AI cũng sẽ có thể tạo ra những bài báo đa chiều, có nhiều sự đóng góp chung của cộng đồng.
Chúng ta đang đứng trước thời kỳ phục hưng của truyền thông, trong đó vai trò của AI không chỉ là một công cụ mà còn là một đối tác trong quá trình báo chí. Sự hợp tác này đòi hỏi sự cân bằng tinh tế, đảm bảo rằng trong khi chúng ta tận dụng hiệu quả và hiểu biết sâu sắc những gì mà AI có thể mang lại. Mặt khác, chúng ta cũng phải bảo tồn giá trị không thể thay thế của quan điểm và sự sáng tạo của con người.
| Các tòa soạn phải trở nên “công nghệ” hơn Xu hướng tòa soạn AI đang được xem là chiến lược hàng đầu và là giải pháp cho kỷ nguyên mới đối với nhiều hãng truyền thông lớn trên thế giới. Công ty trò chơi Blizzard Entertainment, tập đoàn giải trí Walt Disney và hãng tin New York Times đều đang đầu tư tiền vào đó. Theo Grand View Research, vào năm 2022, thị trường toàn cầu về AI trong truyền thông và giải trí ước tính đạt gần 15 tỷ USD và được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm là 18,4% từ năm 2023 đến năm 2030. Có nghĩa rằng, các tòa soạn sẽ càng phải “công nghệ” hơn trong tương lai để có thể thành công. |
Sẽ còn phải trải qua một thời gian dài và phải vượt qua nhiều thách thức, thế giới báo chí mới có thể định hình được tương lai của chính mình. Tuy nhiên, như đã nói có một điều không thể phủ nhận rằng các tòa báo buộc phải định hình lại và không thể tách rời AI.
Thực tế, thế giới báo chí đã bước lên con tàu của thời đại AI và đang cố gắng kiểm soát nó. Hầu hết những hội thảo, những hội nghị về báo chí trong gần 2 năm qua trên thế giới đều liên quan đến AI. Những khảo sát hay nghiên cứu trên thế giới cũng đã chỉ ra rằng các tòa báo trên thế giới đều đang thay đổi, định hình lại để thích ứng với sự thay đổi với kỷ nguyên mới của internet, của truyền thông mới.
Trong một cuộc khảo sát được công bố trong Dự đoán và Xu hướng Báo chí, Truyền thông và Công nghệ 2024 của Viện Báo chí Reuters, hơn một nửa các tổ chức tin tức đều nêu bật tầm quan trọng của tự động hóa trong hỗ trợ sản xuất tin bài (56%), tiếp theo là hệ thống đề xuất (37%), tạo nội dung với sự giám sát của con người (28%). Một bộ phận không nhỏ các hãng tin (22%) cho biết họ đã thấy mức tăng năng suất rất lớn và khi AI được sử dụng để hỗ trợ các bài báo điều tra hoặc xác minh thực tế.
Trong khi đó, một nghiên cứu của hãng tin Associated Press (AP) được công bố hồi tháng 4/2024 cũng đã chỉ ra rằng trí tuệ nhân tạo đang định hình lại vai trò và quy trình làm việc của các tòa soạn trên thế giới.
Cụ thể, gần 70% nhân viên tòa soạn từ nhiều nền tảng và tổ chức khác nhau được khảo sát cho biết họ đã sử dụng công nghệ này để tạo các bài đăng, bản tin và tiêu đề trên mạng xã hội; dịch thuật và ghi chép phỏng vấn, cùng nhiều mục đích sử dụng khác. 20% số người cho biết họ đã sử dụng AI tạo sinh (GenAI) cho các bài báo đa phương tiện, bao gồm đồ họa và video.
Aimee Rinehart - đồng tác giả và giám đốc sản phẩm cấp cao về chiến lược AI tại AP cho biết: “Những người làm báo luôn cập nhật về vấn đề này, điều này là tốt vì công nghệ này đã thay đổi đáng kể cách các nhà báo và tòa soạn tiếp cận công việc của họ và chúng tôi cần mọi người giúp chúng tôi tìm ra công nghệ mới cho ngành báo chí”.
Khảo sát, được thực hiện từ 292 đài truyền hình và tổ chức báo chí trên toàn thế giới này, đặc biệt cho thấy rằng các tòa soạn đều đang có những bộ phận mới, công việc mới để giúp họ có thể bắt kịp xu hướng phát triển của AI và tác động từng ngày của nó đối với ngành truyền thông và báo chí.
Rất nhiều tổ chức tin tức đã thiết lập những vị trí và công việc mới trong tòa soạn của mình như “Lãnh đạo đổi mới AI”, “Chuyên gia AI”, “Trưởng bộ phận AI” thậm chí cả những nhân sự phụ trách các vấn đề về pháp lý vào đạo đức báo chí AI.
Sự thay đổi này cho thấy một ngày nào đó bất cứ tòa soạn nào cũng sẽ có ít nhất một người hoặc một bộ phận chuyên trách về AI, giống như hầu hết tòa soạn hiện nay đều buộc phải có bộ phận kỹ thuật, bộ phận SEO hay đồ họa vậy.
Trong báo cáo Thay đổi Tòa soạn năm 2023 của Viện Báo chí Reuters, đã có 16% số tổ chức trong khảo sát đã bổ nhiệm một lãnh đạo cấp cao cho chiến lược AI, 24% số khác đang tích cực lên kế hoạch làm như vậy. Tờ New York Times đã bổ nhiệm Zach Seward - người trước đây làm việc cho Quartz, làm giám đốc biên tập đầu tiên của Sáng kiến Trí tuệ Nhân tạo.
Cách vận hành tòa soạn cũng đang được thay đổi liên quan đến AI. Gần một nửa số tổ chức báo chí được AP khảo sát (49%, 92 trong số 181 người được hỏi) chỉ ra rằng các nhiệm vụ hoặc quy trình công việc đã thay đổi do AI tạo sinh, trong đó rất nhiều liên quan đến Hệ thống quản lý nội dung (CMS) hoặc thông qua phần mềm văn phòng.
Đơn giản hơn, sự tương tác trong công việc cũng đã thay đổi. Một biên tập viên trong cuộc khảo sát đã trả lời rằng: “Thay vì nhờ đồng nghiệp giúp đỡ về đặt tiêu đề, tôi đã hỏi ChatGPT trước”. Một đơn vị khác trong khảo sát đã trả lời rằng: “Chúng tôi đã ngừng thuê một số phóng viên tự do cho một số nhiệm vụ nhất định, như dịch thuật cơ bản hoặc viết quảng cáo”, vì công việc này đang được thực hiện rất tốt bởi các mô hình AI tạo sinh.
Như vậy, công cuộc thích ứng trong kỷ nguyên mới của báo chí sẽ rất phức tạp và khó khăn, thậm chí còn lớn hơn bao giờ hết. Nó đòi hỏi các tòa soạn vừa phải thay đổi nội dung, vừa phải đấu tranh chống lại sự “xâm hại” của các mô hình AI do Big Tech tạo ra, vừa phải sử dụng tốt chính AI để sáng tạo hơn và hiệu quả hơn. Không còn cách nào khác, đó là những gì mà báo chí cần phải làm để thích ứng và phát triển trong kỷ nguyên truyền thông mới.
Trần Hòa
Thích
(CLO) Theo nguồn tin của phóng viên được biết, Công an tỉnh Đắk Lắk đã có quyết định tạm hoãn xuất cảnh đối với Nguyễn Thúc Thùy Tiên (SN 1998, trú tại TP Hồ Chí Minh).
(CLO) Ngày 4/4/2025, Công an xã Diễn Thọ, huyện Diễn Châu (Nghệ An) cho biết, đang hoàn tất hồ sơ để xử lý vi phạm hành chính đối với một cá nhân có hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, gây ảnh hưởng đến uy tín của lực lượng chức năng.
(CLO) Ghi nhận chiều ngày 4/4, ngày làm việc cuối cùng trước kỳ nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương (mùng 10/3 Âm lịch), giao thông tại Hà Nội nhìn chung thông thoáng, chưa xảy ra tình trạng ùn tắc kéo dài tại các tuyến đường chính và cửa ngõ ra vào thành phố.
(CLO) Ước tính nhu cầu vốn đầu tư phát triển hệ thống cảng hàng không Việt Nam đến năm 2030 khoảng 443.000 tỷ đồng; được huy động từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
(CLO) Trong 3 tháng đầu năm 2025, lượng đặt phòng của khách châu Âu ở Mỹ đã giảm khoảng 18-20%, khiến nước này có thiể mất hàng tỷ USD doanh thu từ du lịch.
(CLO) Ngày 4/4, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã có quyết định bổ nhiệm Cục trưởng Cục TDTT Việt Nam giữ chức Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ, Đào tạo và Môi trường thuộc Bộ VHTT&DL. Quyết định có hiệu lực từ ngày ban hành.
(CLO) Ngày 4/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, chỉ tính từ đầu tháng 3/2025 đến nay, các phòng nghiệp vụ đã bắt, xử lý 4 vụ, 28 đối tượng khai thác khoáng sản trái phép; thu giữ 6 tầu hút cát, 5 máy xúc và nhiều tang vật có liên quan.
(CLO) Chỉ trong một ngày, 500 người giàu nhất thế giới đã mất tổng cộng 208 tỷ USD sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế nhập khẩu mới, kéo theo làn sóng bán tháo dữ dội trên các thị trường toàn cầu.
(CLO) Mẫu xe gầm cao Honda HR-V lần đầu trang bị công nghệ hybrid tại Việt Nam, đồng thời bổ sung thêm nhiều tính năng mới trên bản nâng cấp 2025.
(CLO) Bộ Công Thương vừa ban hành Chỉ thị số 08/CT-BCT ngày 04 tháng 4 năm 2025 về việc thực hiện các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng năm 2025.
(CLO) Bộ Xây dựng vừa có thông tin trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Nam liên quan đến đầu tư nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 14H và đoạn tuyến Quốc lộ 1A qua địa bàn để đảm bảo an toàn giao thông.
(CLO) Để khắc phục khó khăn, kịp thời chấn chỉnh những bất cập, tháo gỡ “điểm nghẽn”, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Trần Đức Thắng đề nghị, trong thời gian tới cần đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, sắp xếp đơn vị hành chính.
(CLO) Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các bộ, ngành ban hành các tiêu chuẩn, tiêu chí, nguyên tắc phân bổ vốn, cải cách thủ tục hành chính, cái gì địa phương làm được thì phân cấp, phân quyền, nghiên cứu Nghị quyết 57 để bổ sung, hoàn thiện; tập trung vào phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo về văn hóa, nghệ thuật.
(CLO) Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đồng chí Đỗ Văn Chiến - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Hội Luật gia Việt Nam.
(CLO) Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng, Bộ Công an và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xử lý dứt điểm các tồn tại, bất cập đối với hệ thống đèn tín hiệu, biển báo giao thông, hoàn thành trong tháng 4/2025.
(CLO) Chiều 4/4, tại buổi họp báo định kỳ Bộ Công Thương, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương cho biết, Uỷ ban này đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt với tổng số tiền 80 triệu đồng.
(CLO) Trong một bước ngoặt làm chấn động giới công nghệ, hai mô hình AI hàng đầu thế giới là GPT-4.5 của OpenAI và Llama-3.1 của Meta đã chính thức vượt qua bài kiểm tra Turing - thử thách kinh điển được nhà toán học Alan Turing đề xuất từ năm 1950.
(CLO) Giấc mơ sở hữu một chiếc iPhone mới có thể trở nên đắt đỏ hơn bao giờ hết do chính sách thuế mới từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố một loạt thuế quan mới, gây ra nhiều tranh cãi về công thức tính toán và mục tiêu kinh tế đằng sau quyết định này.
(CLO) Giữa những đồn điền cọ bạt ngàn tại vùng nông thôn Malaysia, những tòa nhà khổng lồ phủ đầy tấm pin mặt trời, hoạt động không ngừng nghỉ để phục vụ cho cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
(CLO) Hôm 3/4, cổ phiếu các công ty công nghệ như Apple đã giảm mạnh sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố các mức thuế mới đối với các nước được ví như "công xưởng thế giới".
(CLO) Báo chí trên mạng xã hội không chỉ là xu hướng mà đã trở thành điều tất yếu, đòi hỏi cách đưa tin ngắn gọn, trực quan và phù hợp với thói quen người dùng.
(CLO) Cơn sốt tạo ảnh nghệ thuật theo phong cách Ghibli bằng công cụ tạo ảnh của ChatGPT đã dẫn đến sự gia tăng kỷ lục số lượng người dùng chatbot của OpenAI vào tuần trước, gây áp lực lên máy chủ và làm dấy lên quan ngại về vi phạm bản quyền.
(CLO) Công nghệ AI của OpenAI đang tạo ra cơn sốt hình ảnh theo phong cách Ghibli, nhưng đồng thời cũng đe dọa ngành công nghiệp sáng tạo.
(CLO) ChatGPT vừa qua đã ra mắt công cụ tạo ảnh mới tích hợp trong mô hình GPT-4o, với khả năng tạo chữ trong ảnh vượt trội.
(CLO) Microsoft đã quyết định thay đổi thiết kế của "Màn hình xanh chết chóc" (Blue Screen of Death - BSOD) huyền thoại trên hệ điều hành Windows, chuyển từ màu xanh truyền thống sang màu đen.
