Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (diễn ra từ 2 - 8/10 tại Hà Nội), đã thu hút sự quan tâm theo dõi của dư luận trong nước và quốc tế. Tại hội nghị, nhiều vấn đề hệ trọng của Đảng, đất nước đã được đem ra bàn thảo, kết luận. Một trong những vấn đề trên là sự thống nhất cao cho rằng, cần ban hành Nghị quyết mới của Trung ương về tiếp tục xây dựng đội ngũ trí thức nước nhà, bồi đắp nguyên khí quốc gia vững mạnh hơn nữa…

Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận đã trao đổi với Thượng tướng, Viện sĩ, Tiến sĩ Nguyễn Huy Hiệu - Ủy viên Trung ương Đảng các khóa VIII, IX, X; nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng để ghi nhận ý kiến.

+ Thưa Thượng tướng, trong bối cảnh chúng ta đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng con người Việt Nam thời đại mới thì theo ông, vấn đề xây dựng đội ngũ trí thức nước nhà đang đặt ra yêu cầu gì?

- Trước hết, cần phải khẳng định rằng, tri thức luôn là nền tảng của tiến bộ xã hội trong mọi thời đại. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của cách mạng khoa học và công nghệ 4.0, đội ngũ trí thức trở thành nguồn lực đặc biệt quan trọng, tạo nên sức mạnh bền vững của mỗi quốc gia trong chiến lược xây dựng, phát triển đất nước.

Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII vừa rồi đã thống nhất cao cho rằng cần phải ban hành Nghị quyết mới về tiếp tục xây dựng đội ngũ trí thức, bồi đắp nguyên khí quốc gia vững mạnh hơn nữa - tôi cho là rất đúng đắn và dư luận rất đồng tình ủng hộ.

Để ban hành Nghị quyết thì cần phải có bộ tham mưu chiến lược, giúp cho Đảng, Nhà nước thể chế hóa trong vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng nhân tài nước Việt. Đội ngũ tham mưu này phải có những “hạt nhân” tiêu biểu, đó là những người đã được “kiểm nghiệm”, trải qua trong đào tạo, trong thực tiễn kiểm nghiệm, có lý luận và thực tiễn thì khi xây dựng Nghị quyết sẽ sớm đi vào cuộc sống.

Vì hiền tài là nguyên khí quốc gia, trong thời đại hội nhập sâu rộng, khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, rất cần có đội ngũ trí thức làm chủ khoa học công nghệ, góp phần vào đột phá trong từng lĩnh vực, tạo đà cho đất nước phát triển.

+ Có ý kiến cho rằng, việc xây dựng đội ngũ trí thức của chúng ta vẫn còn một số “điểm nghẽn” như thiếu cơ chế, chính sách đột phá, nhất là chính sách huy động các nguồn lực cho việc đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, đãi ngộ, tôn vinh trí thức trong và ngoài nước, đặc biệt là trí thức tinh hoa, nhà khoa học đầu ngành - đó là một trong những “rào cản” cho việc nghiên cứu, sáng tạo. Thượng tướng nghĩ sao về vấn đề này?

- Cái quan trọng là tầng lớp trí thức đó đem lại hiệu quả gì cho xã hội, cho đất nước, cho dân tộc. Phải có chuyển biến từ lý luận thành thực tiễn trên tất cả các lĩnh vực, từ khoa học quân sự, đối ngoại, phát triển kinh tế, xã hội, nông nghiệp, công nghệ, văn hóa…

Chúng ta cần phân loại đối với đội ngũ tầng lớp trí thức Việt Nam hiện nay, từ thực tiễn đó để có ưu đãi cho linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng. Tức là phải có đãi ngộ tương xứng với tài năng và sự cống hiến của người ta, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để họ lao động sáng tạo, phát huy hết sức tài năng, trí tuệ của cá nhân, tập thể.

Tôi cho rằng, không được “cào bằng” trong chính sách đãi ngộ nhân tài, không thể ai cũng như ai. Nếu như “cào bằng” thì sẽ dẫn đến bị “nghẽn”, có hiện tượng “chảy máu chất xám” trong các lĩnh vực liên quan đến nghiên cứu, sáng tạo. Khi đội ngũ trí thức đã có cống hiến cho đất nước, trải qua thực tiễn kiểm nghiệm và có kết quả rồi thì cần phải đãi ngộ, tôn vinh họ xứng đáng với những cống hiến đó.

+ Vậy, theo Thượng tướng, để thu hút, phát triển đội ngũ trí thức trong bối cảnh hiện nay, chúng ta cần đặc biệt lưu ý vấn đề gì?

- Chúng ta phải học tập kinh nghiệm của các nước trên thế giới, cần có chính sách đãi ngộ xứng đáng với cống hiến của các tầng lớp trí thức. Phải biết phát huy những ưu điểm, truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam, đồng thời kết hợp với việc tiếp thu những tinh hoa của thế giới để vận dụng sáng tạo vào điều kiện thực tiễn ở Việt Nam. Con người Việt Nam vốn rất thông minh, nhạy bén, rất nhiều người được đào tạo ở các nước trên thế giới, trên tất cả các lĩnh vực… Phải có cơ chế, chính sách đãi ngộ đối với họ thì mới thu hút được nhân tài là người Việt đang hoạt động trên các lĩnh vực của thế giới; để họ trở về Việt Nam cống hiến, góp phần vào xây dựng, phát triển đất nước.

Càng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập sâu rộng thì càng phải đề cao vai trò của đội ngũ trí thức. Phải nghiên cứu, chọn lựa, chắt lọc tinh hoa của thế giới, xây dựng đội ngũ trí thức của Việt Nam ngang tầm với thời đại, ngang tầm với các nước trên thế giới.

+ Xin trân trọng cảm ơn Thượng tướng!

N.Hường (Thực hiện)