Phương tiện công cộng thân thiện với môi trường

Mới đây, UBND TP. Hà Nội đã giao Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội cùng phối hợp với các đơn vị xây dựng mục tiêu, lộ trình thực hiện Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane của ngành GTVT.

Theo Quyết định số 876 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane của ngành GTVT; trong lĩnh vực giao thông đô thị từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội đạt 45% - 50%.

Việc chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng điện đã nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận khi loại hình vận tải hành khách công cộng này sẽ đáp ứng các tiêu chí về thân thiện với môi trường, đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân, giảm thiểu ùn tắc giao thông.

Bạn Mai (sinh viên trường Đại học Bách Khoa) cho rằng, ưu điểm của xe buýt là một loại phương tiện dễ dùng. Hành khách di chuyển sẽ tránh bị tác động bởi thời tiết, nắng mưa thất thường và nhất là tình trạng khói bụi, ô nhiễm môi trường đang ngày càng nhức nhối tại Hà Nội.

Ngoài ra mạng lưới xe buýt tại Hà Nội hiện nay giúp người dân di chuyển khá thuận tiện, chất lượng phương tiện được nâng cao hơn. Vừa qua, thành phố cũng đưa vào khai thác hệ thống xe buýt điện và bản thân mình khá hài lòng khi sử dụng phương tiện này, hy vọng xe buýt điện sẽ ngày càng phổ biến hơn, bạn Mai cho biết thêm.

Còn đối với bác Quyết (trú tại quận Cầu Giấy), xe buýt đã trở thành phương tiện được bác lựa chọn để di chuyển trong nhiều năm qua khi nó phù hợp với độ tuổi và cũng khá an toàn. Đặc biệt khi xe buýt điện đưa vào khai thác càng cho thấy được hiệu quả về đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Trao đổi với PV, một chuyên gia trong lĩnh vực gia thông đô thị khẳng định, nếu so sánh với xe buýt nhanh BRT hay tàu điện ngầm thì chi phí đầu tư cho xe buýt chạy điện sẽ rẻ hơn rất nhiều. Chi phí đầu tư/km của xe buýt chạy điện chỉ khoảng từ 2,346 triệu USD/km. Mức phí này bằng 1/4 so với xe buýt nhanh BRT và khoảng 2,93 - 4,26% mức đầu tư cho hệ thống tàu điện ngầm.

Về mặt tiêu hao nhiên liệu thì xe buýt điện chạy ắc quy tiết kiệm đến 600% so với xe buýt chạy nhiên liệu Diezen hoặc khí hóa lỏng CNG và tạo ra lượng khí thải Cacbon dưới 44% so với xe dùng nhiên liệu khí hóa lỏng CNG.

Hơn nữa cách thức để phát triển một hệ thống giao thông công cộng là đi từ xe buýt, xe buýt chạy điện, tàu điện rồi mới đến tàu điện ngầm. Hiện nhiều dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội mà điển hình là đoạn Nhổn - ga Hà Nội đã bị chậm tiến độ, đội vốn suốt một thời gian dài.

Vì vậy thành phố nên ưu tiên phát triển những loại hình phương tiện vận tải xanh và sạch, thân thiện với môi trường, chẳng hạn đối với xe buýt thì nên ưu tiên xe chạy điện, chạy khí CNG... Trong đó, khả năng ứng dụng xe buýt chạy điện là rất khả thi.

Lộ trình cụ thể để bảo đảm tính khả thi

Những lợi ích của xe buýt điện đem đến là không phải bàn luận. Tuy nhiên vẫn còn đó những lo lắng khi chi phí đầu tư phương tiện lớn do đó chi phí vận hành (trợ giá) cũng tăng hàng năm theo km và khấu hao phương tiện, thiết bị của loại hình xe buýt điện,…

Là đơn vị được giao tham mưu, xây dựng kế hoạch sử dụng xe buýt điện, năng lượng xanh trên địa bàn, đại diện Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cho biết, hiện đơn vị này đang vận hành 83 tuyến bus đấu thầu và 1 tuyến bus BRT đặt hàng với tổng số phương tiện gần 1.100 xe.

Xét theo công bố của một số nhà sản xuất, pin của xe buýt điện có thể chạy từ 250 – 300 km/lần sạc. Các tuyến xe buýt điện đang thí điểm tại Hà Nội hiện nay có tổng quãng đường chạy là 230 - 240 km/xe/ngày. Với các tuyến xe buýt Tổng Công ty đang vận hành, đa số có năng suất 250 - 300 km/xe/ngày và có nhiều tuyến trên 300 km/xe/ngày.

Dự kiến tổng số phương tiện đủ điều kiện đưa vào lộ trình xem xét chuyển sang xe buýt điện từ năm 2025 là 225 xe, chiếm 21,3% đoàn phương tiện hiện có của Tổng Công ty Transerco dự toán cần 21.000 tỷ đồng để chuyển đổi toàn bộ số xe buýt chạy xăng, dầu đơn vị này đang quản lý sang xe buýt điện.

Tổng Công ty Vận tải Hà Nội kiến nghị Sở GTVT đề xuất UBND thành phố xem xét cơ chế chuyển xe buýt động cơ xăng, dầu sang tất cả xe chạy bằng điện. Thành phố chỉ đạo xây dựng và phê duyệt đơn giá, định mức áp dụng với loại hình xe buýt điện, đặc biệt là hạ tầng xe buýt điện đảm bảo thu hồi vốn đầu tư.

Theo ông Nguyễn Trọng Thông - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội, chủ trương phát triển xe năng lượng xanh trên lĩnh vực công cộng là xu thế tất yếu của các đô thị phát triển, sử dụng loại hình phương tiện này sẽ tốt cho môi trường, khí hậu,…

Tuy nhiên để hạn chế tác động, xáo trộn cho hoạt động vận tải công cộng, Sở GTVT và TP. Hà Nội cần đưa ra lộ trình thực hiện, thay thế xe năng lượng xanh rõ ràng, cụ thể.

Một số chuyên gia trong lĩnh vực giao thông đô thị cho rằng, mục tiêu đến 2025 yêu cầu 100% số xe buýt trên địa bàn TP. Hà Nội là xe buýt điện và năng lượng xanh rất khó khả thi vì thời điểm này đã là những tháng cuối năm của 2022.

Vậy chỉ còn 3 năm nữa để triển khai, là quá sức đối với bản thân các đơn vị vận hành xe buýt hiện nay, thậm chí là quá sức đối với nhà sản xuất, cung cấp xe điện.

Còn nhớ mới đây, Công ty TNHH Bắc Hà đã có công văn gửi Sở GTVT Hà Nội xin ngừng hoạt động từ ngày 1/8 sau gần 10 năm quản lý vận hành 5 tuyến buýt mang số hiệu 41, 2, 43, 44 và 45. Nguyên nhân là do hoạt động kinh doanh của đơn vị gặp khó khăn, doanh thu sụt giảm.

Khi chuyển sang sử dụng toàn bộ xe buýt chạy bằng năng lượng điện trên địa bàn đặt Hà Nội, chi phí đầu tư sẽ rất lớn và bài toán thu chi đặt ra đòi hỏi cần một sự tính toán kỹ lưỡng.

Bảo Ngọc