Trước đó không lâu, những lời đồn đại về “trăng máu” cho rằng trái đất và loài người sẽ bị diệt vong vào ngày 22 đến 28/9 tới khiến nhiều người hoang mang. Cùng thời gian này, thông tin lan tràn trên mạng Internet nói rằng một thương nhân bị bắt khiến bản thân ông này chịu thiệt hại nặng nề do cổ phiếu của doanh nghiệp trên sàn chứng khoán “lao dốc không phanh”…

Còn nhớ, cách đây gần hai năm, tin đồn “ngày tận thế” sắp xảy ra lan truyền trong một bộ phận đồng bào huyện Bắc Trà My, Quảng Nam đã khiến nhiều người hoảng sợ bỏ nhà chạy vào rừng trú ẩn. Rồi người dân huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) cũng đã có một phen hoảng hốt khi tin đồn sóng thần chuẩn bị xuất hiện. Hàng nghìn người dân đã lo sợ, rồng rắn di tản lên núi. Điều đáng nói là ở đảo Lý Sơn, liên tục mấy năm gần đây đã xảy ra tin đồn thiếu cơ sở cùng với nội dung trên, nhưng không hiểu vì sao, người dân vẫn tin “sái cổ” trong sự lo sợ pha lẫn hoảng loạn. Bi hài hơn, cũng tại miền Trung cách đây không lâu, tin đồn Nhật Bản đã thải chất phóng xạ ra biển, và số chất thải này sẽ được gió biển đẩy tới vùng biển Việt Nam nên cần tích trữ muối i-ốt để ăn dần, tránh nhiễm xạ (!). Một đồn trăm, trăm đồn nghìn... cứ thế, những “tin vịt” thiếu cơ sở lan đi khắp nơi với tốc độ còn nhanh hơn những đám mây phóng xạ, khiến người dân sôn xao, bàn tán và đua nhau “đầu cơ” muối…

 Nguyên nhân vì đâu mà thời gian gần đây, rất nhiều tin đồn với nhiều sắc thái bi hài được lưu truyền trong cuộc sống xã hội và gây ra những thiệt hại rất lớn cả về vật chất và tinh thần? Về mặt lý luận, từ lâu, các nhà nghiên cứu xã hội học đã giải quyết được câu hỏi này. Theo đó, chuyện đồn thổi là một phần tất yếu trong đời sống của con người và sự xuất hiện và tồn tại của chúng mang tính khách quan, có tính quy luật. Tuy nhiên, dù là một phần tất yếu của cuộc sống, các cơ quan chức năng không thể để tin đồn và những kẻ “nhào nặn” ra chúng với bất kỳ mục đích gì tự do tung hoành. Cha ông ta ngày xưa không có các phương tiện truyền thông hiện đại nên nhiều khi phải “thúc thủ” trước tin đồn, còn bây giờ, thế giới văn minh, thời đại kỹ thuật số, để những tin đồn tai hại nhởn nhơ “công phá” vào đời sống xã hội là chuyện thực sự đáng bàn. Bởi, ngoài những tin đồn thông thường do các đối tượng xấu tung ra nhằm trục lợi hoặc đùa nghịch một cách thiếu ý thức, các thế lực thù địch và những đối tượng xấu luôn coi tin đồn là thứ vũ khí chiến tranh tâm lý lợi hại để gây nhiễu loạn an ninh xã hội.

Có thể nói, việc ngăn chặn những tin đồn thất thiệt là một “câu chuyện dài” mà để giải quyết triệt để, cần có thời gian cùng với những biện pháp hữu hiệu. Về vĩ mô, các cơ quan truyền thông cần kịp thời định hướng dư luận, làm tốt công tác dự báo và sẵn sàng kế hoạch hành động trước những sự kiện nhạy cảm có thể xảy ra tin đồn, từ đó, triển khai có hiệu quả các biện pháp “triệt phá” những tin đồn vô căn cứ. Thứ nữa, các cơ quan quản lý Nhà nước cần đẩy mạnh “minh bạch hóa thông tin”, xem đây là một “toa thuốc” hiệu quả để “điều trị” những thông tin sai sự thật. Tất nhiên, các cơ quan pháp luật cũng không thể “đứng ngoài” hiện tượng tin đồn liên tiếp xuất hiện trong thời gian gần đây bằng việc điều tra, truy tìm và xử lý nghiêm minh những thủ phạm tung tin đồn thất thiệt. Còn về vi mô, để những tin đồ có hại không thể phát tác, các cơ quan chức năng cần trang bị cho mỗi người dân sức đề kháng với chúng. Nghĩa là phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giúp người dân tự xây nền tảng tri thức cũng như bản lĩnh cho cho chính mình, làm cho tin đồn không có đất tồn tại…

Thùy Anh