Theo Tổng cục Thuế, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao. Tính đến ngày 31/12/2017, tổng số tiền thuế nợ là 78.466 tỷ đồng, giảm 2,8% (2.261 tỷ đồng) so với thời điểm ngày 31/12/2016. Trong đó: Nợ do cơ quan thuế quản lý là 73.145 tỷ đồng, giảm 2,8% (2.108 tỷ đồng) so với thời điểm 31/12/2016. Nợ do cơ quan hải quan quản lý là 5.320 tỷ đồng, giảm 2,8% (153 tỷ đồng) so với thời điểm 31/12/2016.

Để có phương án về xử lý số nợ thuế này, Bộ Tài chính đã có Dự thảo Nghị quyết xóa nợ thuế khó đòi trình Chính phủ. Theo đó, dự kiến xóa nợ 27.753 tỷ đồng. Theo Bộ Tài chính, việc xóa nợ sẽ làm giảm số nợ đọng thuế, giảm gánh nặng phải quản lý nợ thuế không còn khả năng thu vào ngân sách, giảm chi phí cho nhà nước. Việc xóa các khoản nợ không có khả năng thu sẽ giúp cơ quan thuế, hải quan có điều kiện tập trung nguồn lực vào việc quản lý và đôn đốc các khoản nợ có khả năng thu, tăng cường hiệu lực và hiệu quả trong quản lý thuế, chống thất thu, tăng thu cho ngân sách.

Bộ Tài chính cũng cho biết, việc ban hành nghị quyết cơ bản sẽ không ảnh hưởng tác động tới thu, chi ngân sách và không làm thay đổi các cân đối lớn về ngân sách nhà nước. Mặc dù các khoản nợ này tồn tại nhưng không còn đối tượng để thu, không có khả năng thu được và hằng năm không thực hiện giao dự toán thu đối với các khoản nợ này. Tuy nhiên, việc thực hiện nghị quyết sẽ có tác động trên toàn quốc, do đó yêu cầu cần phải có sự chỉ đạo, sự vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền địa phương, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc xử lý nợ thuế của các cơ quan có thẩm quyền. Từ đó đảm bảo việc thực hiện xử lý nợ công khai, minh bạch, chính xác đúng đối tượng, đảm bảo tính nghiêm minh và không để thất thu NSNN.

Trước Dự thảo này của Bộ Tài chính, giới chuyên gia cho rằng, những doanh nghiệp đã phá sản không còn tài sản để nộp tiền thuế; hay người bị coi là đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự mà không có tài sản để nộp tiền thuế thì nên được xóa nợ tiền thuế, tiền phạt. Nếu để thời gian càng dài, số thuế không thu được ngày càng chồng chất, không thể thu được, là gánh nặng lên hệ thống thuế. Tuy nhiên, việc xóa nợ thuế cho doanh nghiệp nào cũng phải minh bạch, công khai, không được theo kiểu chung chung, cũng không được phân biệt DN nhà nước và tư nhân.

Phần lớn các quan điểm cho rằng nợ thuế có nhiều lý do như người nộp thuế thực sự gặp khó khăn, hay do doanh nghiệp gặp khó khăn rồi xin phá sản, hoặc có những khoản cơ quan thuế cảm thấy không thể thu được do xác định chủ thể rất khó khăn, nếu có thu được cũng không đáng bao nhiêu nên khoản nợ bị treo hết năm này tới năm khác. Bởi vậy, với những khoản trên, nếu không xóa mà treo thì cũng khó thu được, có khi chi phí thu được còn cao hơn số nợ. Tất nhiên, việc xóa phải xem xét hợp lý, không thể xóa một cách ào ạt, cần phân loại rõ ràng và không để việc xóa nợ thuế có thể tạo ra những tiền lệ xấu.         

    Đoàn Thúy