Cây đa 151 năm tuổi dọc theo Phố Front của thị trấn Lahaina đã sống sót sau đám cháy vào tháng 8 năm ngoái. Nhờ những nỗ lực của các nhà nghiên cứu cây xanh và những người tình nguyện tận tụy, một số bộ phận của cây đã mọc lại và thậm chí còn phát triển mạnh mẽ.

Cây đa Lahaina quan trọng như thế nào?

Cây đa là cây sống lâu đời nhất ở Maui nhưng không phải là loài bản địa của quần đảo Hawaii. Ấn Độ đã vận chuyển cây này như một món quà kỷ niệm 50 năm ngày những nhà truyền giáo Tin lành đầu tiên đến sống ở Lahaina. Cây được trồng vào năm 1873.

Cây này đã trở nên nổi tiếng và được yêu mến bởi hàng triệu du khách đến Maui trong nhiều năm qua. Nhưng đối với nhiều người khác, nó là biểu tượng của chế độ thực dân đã tước đoạt đất đai của người Hawaii bản địa, đàn áp ngôn ngữ và văn hóa của họ.

Theo nhiều lời truyền miệng, cây đa đã trở thành trái tim của cộng đồng ven biển và là nơi tụ họp dọc theo bờ sông Lahaina trong nhiều thế hệ. Cây cao hơn 18 mét và được neo giữ bằng nhiều thân rễ trải dài gần 4 mét vuông.

Cây đa khổng lồ này tạo bóng râm bằng những tán lá xòe ra một cách uy nghi. Rễ cây từ cành trên rủ xuống và cuối cùng bám vào đất để trở thành thân cây mới. Các cành cây xòe rộng và trở thành nơi đậu cho các đàn chim.

Chuyện gì đã xảy ra với cây đa Lahaina trong vụ cháy?

Đám cháy năm 2023 đã thiêu rụi và làm cháy đen nhiều bộ phận của cây. Tuy nhiên, điều này không phải do ngọn lửa trực tiếp gây ra mà do sức nóng dữ dội từ đám cháy, theo ông Duane Sparkman, chủ tịch Ủy ban Arborist của Maui cho biết. Do bị mất độ ẩm, khoảng một nửa số cành cây đã chết.

Ông cho biết: "Một khi phần cây đó bị khô héo thì sẽ không thể phục hồi được nữa". Tuy nhiên, các bộ phận khác của cây hiện đang phát triển trở lại khỏe mạnh.

Cây đa Lahaina được phục hồi thế nào?

Ông Sparkman cho biết, các nhà nghiên cứu cây xanh và những người tình nguyện tận tụy đã cố gắng phục hồi cây bằng cách loại bỏ những cành chết để năng lượng có thể tập trung truyền tới những cành còn sống.

Để theo dõi năng lượng đó, 14 cảm biến đã được vặn vào cây để theo dõi dòng chảy của tầng sinh gỗ hoặc nhựa cây qua các nhánh cây. "Về cơ bản, nó là một máy theo dõi tim. Khi xử lý cây, chúng tôi thấy nhịp tim ngày càng mạnh hơn, mạnh hơn và mạnh hơn nữa", ông Sparkman nói.

Ông cho biết cũng có kế hoạch lắp đặt các ống thẳng đứng để hỗ trợ rễ phụ của cây. Các ống này sẽ chứa phân trộn để cung cấp cho các nhánh chất dinh dưỡng quan trọng khi chúng bén rễ trong đất.

Một hệ thống tưới tiêu dự kiến cũng cung cấp những giọt nước nhỏ vào các ống. Mục tiêu là giúp những rễ phụ này trở thành rễ ổn định tiếp theo. Hệ thống này cũng sẽ tưới tiêu cho đất xung quanh và tán cây.

"Rất nhiều cành dài với hàng trăm chiếc lá đã mọc trở lại trên cây", ông Sparkman nói, cho biết thêm rằng một số cành thậm chí còn đang ra quả. "Thật tuyệt vời khi thấy phần lớn cây mọc trở lại".

Những cây nào khác bị thiêu rụi trong đám cháy? 

Ông Sparkman ước tính Lahaina đã mất khoảng 25.000 cây trong vụ cháy, bao gồm các loại cây ăn quả mà người dân trồng trong sân cũng như các loại cây có ý nghĩa quan trọng trong văn hóa Hawaii, chẳng hạn như cây ulu hay cây sa kê.

Kể từ vụ cháy, một nhóm các nhà thực vật học, nông dân và người làm cảnh quan, bao gồm cả ông Sparkman, đã bắt đầu cố gắng cứu cây ulu và các loại cây quan trọng khác về mặt văn hóa. Trước chủ nghĩa thực dân, nông nghiệp thương mại và du lịch, hàng nghìn cây sa kê đã rải rác ở Lahaina.

Để giúp phục hồi cây cối ở Lahaina, ông Sparkman đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận có tên Treecovery. Ông cho biết nhóm này đã trồng khoảng 3.500 cây trong các "vườn ươm nhỏ" trên khắp hòn đảo, bao gồm cả một số khách sạn, cho đến khi nó sẵn sàng để được mọi người chuyển về nhà.

"Chúng tôi có các trung tâm trồng trọt trên khắp đảo Maui để trồng những cây này lâu nhất có thể. Vì vậy, khi mọi thứ đã sẵn sàng, chúng tôi có thể để mọi người đến lấy những cây này và họ có thể trồng chúng trong sân nhà mình. Điều quan trọng là chúng tôi phải làm điều này vì các gia đình", ông Sparkman nói.

Hoài Phương (theo AP)