Kể từ khi khủng hoảng Nga – Ukraine nổ ra, giá điện tại lục địa già đã tăng vọt, giới phân tích nhận định động thái này đã khiến các lái xe điện cảm thấy băn khoăn. Ở một số nơi, xe điện đã trở nên đắt đỏ hơn so với những chiếc xe chạy bằng xăng tương đương.

Giá điện tăng kéo theo chi phí lái xe điện

Giá điện tăng chóng mặt đang làm tăng chi phí lái xe điện ở châu Âu, trong một số trường hợp khiến việc vận hành chúng trở nên đắt đỏ hơn so với các mẫu xe chạy bằng khí đốt—đây là động thái có thể đe dọa quá trình chuyển đổi xe điện của lục địa.

Theo các nhà kinh tế dự đoán, giá điện vẫn sẽ tăng đều trong nhiều năm, trực tiếp làm mờ đi động lực của những người tiêu dùng đang dự tính chuyển sang xe điện, loại xe từng rẻ hơn nhiều so với động cơ đốt trong.

Với nhiều người tiêu dùng, giá bán quá cao của xe điện so với xe chạy xăng hiện vẫn là lý do chính khiến họ không muốn chuyển sang loại phương tiện mới này. Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy điều này sẽ thay đổi trong những năm tới. Xe điện được cho là sẽ rẻ hơn xe động cơ đốt trong vào năm 2027.

Trong khi đó, nhiều Chính phủ loại bỏ dần trợ cấp cho người mua xe điện, sự thay đổi này có thể làm chậm doanh số bán xe điện, đe dọa các mục tiêu phát thải ròng của khu vực và khiến các nhà sản xuất ô tô châu Âu khó thu hồi chi phí sản xuất.

Tại Đức, Tesla đã tăng giá bộ siêu nạp nhiều lần trong năm nay, lần gần đây nhất là 0,71 euro vào tháng 9 trước khi giảm xuống một chút, theo báo cáo từ các chủ sở hữu Tesla trên các diễn đàn trong ngành. Không có nguồn công khai nào để theo dõi giá trên bộ siêu nạp Tesla.

Với mức giá đó, những người điều khiển Model 3 của Tesla, loại xe chạy hoàn toàn bằng điện hiệu quả nhất trong hướng dẫn sử dụng nhiên liệu của Cơ quan Bảo vệ Môi trường trong hạng mục xe hạng trung, sẽ phải trả 18,46 euro tại một trạm siêu nạp Tesla ở châu Âu cho một lần sạc đủ để lái xe 100 dặm.

Để so sánh, người lái xe ở Đức sẽ trả 18,31 euro tiền xăng để lái một chiếc Honda Civic 4 cửa, mẫu xe có động cơ đốt trong tương đương trong bảng xếp hạng của EPA.

Tesla đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.

Đức, thị trường ô tô lớn nhất châu Âu, nơi điện gia dụng có giá trung bình 0,43 EUR/kWh trong tháng 12. Tuy nhiên, ở Pháp, người tiêu dùng chỉ phải trả 0,21 euro cho mỗi kWh trong nửa đầu năm, nhưng xếp sau Đan Mạch, nơi một kWh có giá 0,46 euro, theo văn phòng thống kê Đức.

Giá điện chưa thể quyết định EV rẻ hay đắt

Chi phí điện không phải là yếu tố duy nhất có thể khiến xe điện (EV) rẻ hơn hoặc đắt hơn so với ô tô chạy bằng xăng. Giá xe, bao gồm các khoản trợ cấp tiềm năng, chi phí bảo hiểm và giá bảo dưỡng, tất cả đều đóng một vai trò trong phương trình chi phí trong suốt vòng đời của xe.

Maria Bengtsson, một đối tác tại Ernst & Young chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh xe điện của công ty tại Vương quốc Anh, khẳng định các nghiên cứu về tổng chi phí sở hữu một chiếc xe điện hiện nay cho thấy rằng với giá điện cao hơn nhiều, xe điện sẽ mất nhiều thời gian hơn để trở nên hợp túi tiền hơn so với các loại phương tiện truyền thống.

Cho đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy chi phí sạc ô tô điện cao hơn đã ảnh hưởng đến doanh số bán xe điện. Doanh số bán ô tô chạy hoàn toàn bằng điện đạt 259.449 xe trong ba tháng tính đến cuối tháng 9, tăng 11% so với quý trước và 22% so với năm trước, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu. Trong quý 3, ô tô chạy hoàn toàn bằng điện chiếm 11,9% tổng doanh số bán xe mới tại EU.

Không có sự cứu trợ nào cho người dùng EV. Tại Đức, giá điện đã tăng một phần ba từ 0,33 euro mỗi kWh trong nửa đầu năm nay, bên cạnh đó, một số công ty điện lực đã thông báo giá sẽ tăng lên hơn 0,5 euro mỗi kWh vào tháng Giêng năm 2023.

Hội đồng chuyên gia kinh tế độc lập của Chính phủ Đức dự báo rằng trong trung hạn, những mức giá này có khả năng giảm nhưng sẽ không trở lại mức trước khủng hoảng, nghĩa là các chủ sở hữu xe điện sẽ vẫn phải chịu chi phí cao.

Trong tháng 11, Rheinenergie, một công ty tiện ích của thành phố ở Cologne, cho rằng họ sẽ tăng giá điện lên 0,55 euro cho mỗi kWh vào tháng Giêng. Vào tháng 10, EnBW, một công ty điện lực khu vực có trụ sở tại Stuttgart, đã tăng giá cho một kWh điện lên 0,37 €, tăng 37% so với tháng trước.

Cách đắt nhất để sạc xe điện ở châu Âu là trên các trạm sạc nhanh. Các nhà khai thác như Tesla, Allego và Ionity đã xây dựng các trạm sạc bên đường dọc theo các đường cao tốc chính, nơi chủ sở hữu xe điện có thể lái xe đến, cắm điện và sạc pin chỉ trong 15 phút.

Các ước tính tiết kiệm nhiên liệu do EPA tính toán và giá xăng và phí hiện tại ở châu Âu cho thấy một số phương tiện truyền thống hiện nay sử dụng nhiên liệu xăng rẻ hơn so với các mẫu xe điện tương đương sử dụng trạm sạc nhanh.

Giá sạc xe điện của Tesla có sự chênh lệch ở các quốc gia, nhưng đều tăng khoảng 10%-25% so với trước. Pháp có mức giá rẻ nhất nhờ vào nguồn năng lượng dồi dào từ các nhà máy điện hạt nhân.

Trong phân khúc xe cỡ nhỏ trong Hướng dẫn tiết kiệm nhiên liệu năm 2023 của EPA, Mini Cooper mui cứng là mẫu xe hiệu quả nhất trong số xe điện và xe chạy bằng xăng.

Một chuyến đi 100 dặm tiêu tốn của chủ sở hữu Mini EV khoảng 26,35 euro, tính phí trung bình 0,85 euro/kWh. Loại Mini EV thông thường có giá 20,35 euro để bơm đủ nhiên liệu để hoàn thành hành trình tương tự.

Trong hạng mục xe thể thao đa dụng (SUV) hai cửa cỡ nhỏ, Nissan Rogue chạy bằng xăng dễ dàng đánh bại dòng Hyundai Kona Electric, với mức chênh lệch chi phí từ 19,97 euro - 22,95 euro. Mẫu SUV tiêu chuẩn Subaru Ascent với hệ dẫn động bốn bánh tốn ít chi phí hơn để lái 160 km so với Tesla Model X.

Nếu chủ sở hữu EV chỉ sạc xe của họ ở nhà, thì nhìn chung họ vẫn trả ít tiền hơn cho việc lái xe so với những người sử dụng ô tô thông thường, mặc dù khoảng cách này đã được thu hẹp đáng kể.

Các nhà phân tích cho biết khoảng 80% quá trình sạc EV diễn ra tại nhà hoặc tại nơi làm việc, vì vậy nếu một phương tiện chạy bằng điện điện chỉ được sử dụng gần nhà thì sẽ là lựa chọn tiết kiệm nhất.

Theo kết quả nghiên cứu từ Bloomberg New Energy Finance (BloombergNEF), giá ô tô điện sẽ rẻ hơn các loại xe chạy bằng xăng, dầu, khí đốt... vào năm 2027.

Theo tờ The Guardian của Anh, mức giá trung bình hiện nay của xe chạy điện là 33.300 euro (khoảng 44.500 USD), trong khi giá trung bình của xe chạy xăng là 18.600 euro (22.600 USD).

Đến năm 2026, cả hai được cho là sẽ ở mức 19.000 euro (23.100 USD). Như vậy tức là giá xe chạy xăng sẽ tăng 2,2% trong khi giá xe điện giảm tới 48%. Đến năm 2030, dự kiến giá xe chạy điện sẽ giảm xuống chỉ còn 16.300 euro (19.800 USD) trong khi giá xe chạy xăng trung bình là 19.900 euro (24.200 USD).

Lê Na (Theo WSJ)