Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong báo cáo khí đốt hàng quý được công bố hôm 3/10 rằng các nước Liên minh châu Âu (EU) sẽ cần giảm sử dụng 13% lượng khí đốt trong mùa đông trong trường hợp Nga cắt giảm hoàn toàn.

Trong đó, IEA nhấn mạnh phần lớn sự cắt giảm đó sẽ phải đến từ hành vi của người tiêu dùng như giảm bộ điều nhiệt xuống 1 độ và điều chỉnh nhiệt độ lò sưởi ấm cũng như bảo tồn điện tại các khu công nghiệp và tiện ích.

Kể từ cuộc họp diễn ra vào cuối tuần trước, EU đã đồng ý yêu cầu giảm tiêu thụ điện ít nhất 5% trong các giờ sử dụng cao điểm.

Ước tính, chỉ một lượng nhỏ khí đốt của Nga vẫn đang đến châu Âu qua các đường ống dẫn từ Ukraine đến Slovakia và qua Biển Đen qua Thổ Nhĩ Kỳ đến Bulgaria. Hai tuyến đường khác, dưới Biển Baltic đến Đức và qua Belarus và Ba Lan đã ngừng hoạt động.

Ngoài ra, một mối nguy hiểm khác mà EU sẽ phải đối mặt là đợt lạnh giá vào cuối mùa đông, điều này sẽ đặc biệt khó khăn vì trữ lượng khí đốt dưới lòng đất chảy chậm hơn vào cuối mùa do ít khí hơn và áp suất thấp hơn trong các kho chứa.

Gần đây, phía EU cho rằng đã lấp đầy kho dự trữ tới 88%, trước mục tiêu 80% trước mùa đông, trong khi, IEA cho rằng 90% là cần thiết trong kịch bản cắt giảm của Nga.

Các doanh nghiệp ở châu Âu đã cắt giảm việc sử dụng khí đốt tự nhiên, đôi khi chỉ đơn giản bằng cách từ bỏ hoạt động tiêu tốn nhiều năng lượng như sản xuất thép và phân bón, trong khi các doanh nghiệp nhỏ hơn như tiệm bánh đang cảm thấy khó khăn nghiêm trọng về chi phí của họ.

Giá khí đốt (được sử dụng để sưởi ấm gia đình, sản xuất điện và một loạt các quy trình công nghiệp) đang tăng cao dẫn đến tỷ lệ lạm phát tiêu dùng ở mức 10% ở 19 nước thành viên EU sử dụng đồng euro và làm suy giảm sức mua của người tiêu dùng đến mức các nhà kinh tế dự đoán suy thoái sẽ diễn ra vào cuối năm nay và đầu năm 2023.

Các Chính phủ và công ty dịch vụ công cộng châu Âu đã bù đắp phần lớn sự thiếu hụt của Nga bằng cách thu mua các nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) đắt tiền, được vận chuyển bằng tàu từ các quốc gia như Mỹ và Qatar và bằng cách tăng cường cung cấp đường ống từ Na Uy và Azerbaijan.

Mục tiêu là ngăn chặn mức lưu trữ giảm đến mức các Chính phủ phải phân chia khí đốt cho các doanh nghiệp. Theo IEA, kho dự trữ khí đốt phải duy trì trên 33% trong một mùa đông an toàn, trong khi các mức dưới mức đó có nguy cơ thiếu hụt nếu có thời tiết lạnh muộn.

Mức thấp hơn cũng sẽ khiến châu Âu khó nạp thêm kho dự trữ vào mùa hè năm 2023, trong khi trữ lượng cao hơn từ việc bảo tồn sẽ giúp hạ giá cực cao.

Các nhà lãnh đạo châu Âu cho rằng việc cắt giảm khí đốt của Nga là hành vi tống tiền năng lượng nhằm gây sức ép với các Chính phủ về sự ủng hộ của họ đối với Ukraine và các lệnh trừng phạt đối với Moscow.

Kể từ khi Nga ngừng xuất khẩu LNG trong tháng này qua đường ống Nord Stream 1 và Nord Stream 2 - được xây dựng nhưng không bao giờ hoạt động sau khi Đức từ chối ký kết chứng nhận. Gần đây, hai đường ống này đã bị hư hại trong các vụ nổ dưới nước mà các Chính phủ châu Âu cho là “phá hoại”.

Nhu cầu về khí đốt hóa lỏng đã làm tăng giá và thắt chặt nguồn cung đến mức các nước nghèo hơn ở châu Á không thể mua được. Bangladesh đang trải qua tình trạng mất điện trên diện rộng, trong khi Pakistan phải đối mặt với tình trạng mất điện liên tục và đã áp dụng giảm giờ làm việc cho các cửa hàng và nhà máy để tiết kiệm điện.

IEA nhận định: “Cạnh tranh nhập khẩu khí đốt giữa các vùng đang tạo ra sức ép cho thị trường xuất khẩu LNG vì nhu cầu bổ sung của châu Âu sẽ gây thêm áp lực lên những người mua khác, đặc biệt là ở châu Á và ngược lại, các đợt lạnh ở Đông Bắc Á có thể hạn chế khả năng tiếp cận LNG của châu Âu”.

Cuộc khủng hoảng khí đốt ở châu Âu cũng đã tước đi số lượng đáng kể khí đốt đáng lẽ thuộc về châu Á, vốn được cho là sẽ đóng vai trò quan trọng trong nhập khẩu LNG ở Đông Nam Á.

Theo một nguồn thạo tin, các quốc gia châu Âu đã ký hợp đồng với 12 trong số các tàu vận tải khí đốt và có kế hoạch thêm 9 tàu nữa.

Lê Na (Theo AP, Oilprice)