Từ ngày 21/4, các khu vực của bãi rác Ghazipur ở New Delhi đã bắt đầu bốc cháy và khiến nhiệt độ tăng, đồng thời thải ra khí metan độc hại. Đến 23/4, ngọn lửa tại bãi rác lớn nhất thủ đô phần lớn được dập tắt, nhưng người dân sống gần đó xuất hiện triệu chứng khó chịu ở cổ họng và mắt do không khí độc hại kéo dài.

Nguyên nhân vụ cháy vẫn chưa rõ. Các vụ cháy bãi rác thường được gây ra bởi khí dễ cháy từ quá trình phân hủy rác.

Những núi rác cao hàng chục mét

Hàng năm, nồng độ thủy ngân tăng cao trong mùa hè thiêu đốt ở New Delhi khiến các bãi rác của thành phố bốc cháy, cùng với đó là những chất thải thối rữa, làm tăng lượng khí metan và làm nóng khí hậu Ấn Độ.

Khí metan là loại khí nhà kính phổ biến thứ hai sau CO2, có thể gây khủng hoảng khí hậu hơn CO2 vì khả năng giữ nhiệt lớn hơn. Theo cơ quan giám sát khí thải qua vệ tinh GHGSat, Ấn Độ tạo ra nhiều khí metan từ các bãi rác hơn bất kỳ quốc gia nào khác.

Theo báo cáo năm 2023 của Trung tâm Khoa học và Môi trường (Ấn Độ), núi rác Ghazipur chỉ là một trong khoảng 3.000 bãi rác ở Ấn Độ tràn ngập chất thải đang phân hủy và thải ra khí độc hại. Với chiều cao 65 mét, núi rác Ghazipur có thể che khuất những ngôi nhà xung quanh, gây hại cho sức khỏe người dân.

Theo Tổ chức phi lợi nhuận Sáng kiến ​​Không khí Sạch Toàn cầu, việc tiếp xúc với khí metan có thể làm nặng thêm các bệnh về phổi, gây hen suyễn và tăng nguy cơ đột quỵ.

Bên cạnh khí thải metan, chất độc của các bãi rác qua nhiều thập kỷ đã thấm vào lòng đất, gây ô nhiễm nguồn nước cho hàng nghìn người sống gần đó.

Đấu tranh tìm giải pháp

Theo báo cáo tháng 7/2022 của một ủy ban có nhiệm vụ giảm thiểu hỏa hoạn ở Ghazipur, mỗi ngày có tới hơn 2.300 tấn chất thải rắn được đưa đến bãi rác Ghazipur.

Báo cáo cho biết, máy bay không người lái được triển khai ba tháng một lần để theo dõi kích thước của núi rác, đồng thời đang thử nghiệm các cách để hút khí metan ở đó.

Tuy nhiên, chính quyền đang phải vật lộn để theo kịp lượng rác thải tại địa điểm này, vốn đã vượt quá sức chứa vào năm 2002.

Ủy ban cho biết hoạt động khai thác sinh học để hút khí metan diễn ra chậm chạp và "rất khó có khả năng chính quyền địa phương đạt được mục tiêu san phẳng núi rác" trong năm nay.

Các giải pháp cho vấn đề rác thải đã được nêu trong báo cáo năm 2019 của chính phủ Ấn Độ, trong đó khuyến nghị chính thức hóa lĩnh vực tái chế và lắp đặt thêm các nhà máy phân trộn.  Nhưng trong khi một số cải tiến được thực hiện, chẳng hạn như thu gom rác thải tận nhà và xử lý rác thải tốt hơn, thì số lượng bãi chôn lấp chất thải ở Ấn Độ vẫn tiếp tục phát triển.

Là một phần của sáng kiến ​​"Ấn Độ sạch", Thủ tướng Narendra Modi cho biết Ấn Độ đang thực hiện những nỗ lực loại bỏ các núi rác và biến chúng thành vùng xanh. Nếu đạt được mục tiêu đó, có thể giảm bớt phần nào nỗi khổ của những người sống gần bãi rác khổng lồ và giúp thế giới giảm lượng khí thải nhà kính.

Nhưng trong khi Ấn Độ muốn giảm lượng khí metan, nước này vẫn chưa tham gia cùng 155 quốc gia đã đăng ký Cam kết khí metan toàn cầu, một hiệp ước nhằm cắt giảm tổng lượng khí thải toàn cầu ít nhất 30% so với mức năm 2020 vào năm 2030. Các nhà khoa học ước tính mức giảm này có thể giúp cắt giảm mức tăng nhiệt độ toàn cầu 0,2%, đồng thời giúp thế giới đạt được mục tiêu duy trì sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 1,5 độ C.

Ấn Độ cho biết không tham gia vì phần lớn lượng khí thải metan đến từ nông nghiệp: khoảng 74% từ động vật trang trại và ruộng lúa so với dưới 15% từ bãi rác. 

Ngọc Ánh (theo CNN)