Khi đắc cử vào năm 2019, người đàn ông 46 tuổi này cho biết tham vọng của ông là giúp Ukraine trở thành một nền dân chủ hiện đại, trước khi sứ mệnh đó bị phá vỡ bởi cuộc xung đột với Nga vào năm 2022.

"5 năm trước, tất cả những gì tôi mong muốn là một đất nước rất tự do với một nền kinh tế tự do", ông Zelenskyy, cựu diễn viên hài, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 5 nhân kỷ niệm 5 năm ngày nhậm chức của ông. Nhưng thay vào đó, trong tuần này ông lại bày tỏ phẫn nộ và đau khổ về cuộc không kích nhằm vào bệnh viện nhi lớn nhất Ukraine.

Từ diễn viên hài đến Tổng thống thời chiến

Ông Zelenskyy hoàn toàn khác xa với một chính trị gia non trẻ mới trở thành Tổng thống, chứ chưa nói đến một diễn viên hài truyền hình từng có tầm ảnh hưởng trong làng giải trí nhiều năm trước. 

Năm 2019, ông Zelenskyy xuất hiện với vẻ ngoài trẻ trung, mặc bộ vest thời trang vừa vặn khi tuyên thệ nhậm chức Tổng thống tại Kiev năm 2019. Nhưng từ khi xung đột xảy ra, ông có vẻ già hơn nhiều, nặng nề và u ám hơn. Ông thường mặc bộ đồ rằn ri bán quân sự với râu ria lởm chởm và quầng thâm dưới mắt.

Các quan chức Ukraine từng làm việc với ông Zelenskyy, cũng như một số bạn bè và đồng nghiệp trước đây của ông, mô tả ông đã trở thành một nhà lãnh đạo cứng rắn và quyết đoán hơn, ít khoan dung với sai lầm và thậm chí dễ bị hoang tưởng khi phải đối mặt với căng thẳng và mệt mỏi suốt ngày đêm.

"Đây là một chế độ thiếu ngủ", cựu Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov cho biết, nói thêm rằng Tổng thống thường xuyên di chuyển khắp Ukraine và mang theo "túi đồ dùng tạm" gồm quần áo và bàn chải đánh răng vì ông thường không biết mình sẽ nghỉ qua đêm ở đâu. 

"Giấc ngủ không trọn vẹn là cuộc sống hàng ngày của Tổng thống. Đó là các cuộc tham vấn vào ban đêm và các bài phát biểu trước quốc hội, thượng viện... bất kể thời gian nào. Ông ấy ở trong trạng thái căng thẳng 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần - đó là một cuộc chạy marathon không bao giờ kết thúc", ông Reznikov nói.

Nhiều người cho biết họ rất ấn tượng trước sức chịu đựng về mặt tinh thần của ông Zelenskyy và khả năng đảm nhiệm vai trò là Tổng thống Ukraine, tổng tư lệnh thời chiến và là cầu nối với thế giới.

"Ông ấy có trí nhớ rất tốt. Ông ấy lưu giữ một lượng lớn thông tin trong đầu, nắm bắt các chi tiết và sắc thái rất nhanh", ông Reznikov nói. "Món quà này đã thúc đẩy ông ấy nhanh chóng thành thạo tiếng Anh - tôi đã quan sát điều đó".

Lời kêu gọi nghiêm túc của ông Zelenskyy tới Hội nghị Thượng đỉnh NATO tuần này là sự tương phản rõ nét với những tiểu phẩm hài khiếm nhã từng khiến khán giả bật cười trong những năm trước.

Ông Zelenskyy lớn lên vào những năm 1990 tại Kryvyi Rih, một thành phố sản xuất thép ở miền trung Ukraine, nơi chìm trong tình trạng hỗn loạn kinh tế và tội phạm tràn lan sau khi Liên Xô tan rã.

Một đoạn clip trên YouTube từ năm 2016 cho thấy nhà lãnh đạo tương lai của Ukraine khi đó đứng sau một cây đàn piano với quần tụt xuống mắt cá chân, "chơi" các giai điệu mặc dù tay ông không đặt gần phím đàn, khiến đám đông vô cùng thích thú.

Ông thậm chí còn từng giành chiến thắng trong phiên bản "Khiêu vũ với ngôi sao" của Ukraine.

"Tất nhiên là ông ấy đã thay đổi trong năm năm qua", Andriy Shaykan, người học với ông Zelenskyy tại Viện Kinh tế Kryvyi Rih từ năm 1995 đến năm 2000, cho biết. "Ông ấy đã già đi, như một người phải gánh chịu một gánh nặng to lớn".

Ông Zelenskyy đã tìm thấy chỗ đứng của mình trong ngành giải trí, xây dựng một đoàn hài kịch ăn khách. Năm 2015, ông đóng vai chính trong bộ phim hài truyền hình mới "Đầy tớ của nhân dân", vào vai một giáo viên trung thực trở thành Tổng thống Ukraine sau khi bài phát biểu trong lớp về nạn tham nhũng lan truyền trên mạng.

Vai diễn này đã gây được tiếng vang với người dân Ukraine vốn đã chán ngán nạn tham nhũng khi đó. Trong một trường hợp "phim giả việc thật" đặc biệt, ông Zelenskyy đắc cử Tổng thống Ukraine với số phiếu áp đảo.

Không còn giữ được vị thế

Ông Zelenskyy đã không được mọi người trong nước yêu mến. Tỷ lệ ủng hộ của công chúng đối với ông, tăng vọt lên 90% vào năm 2022, đã giảm xuống do tình trạng mệt mỏi vì chiến tranh, chiến dịch nghĩa vụ quân sự không được lòng dân, việc sa thải một vị tướng đáng kính và viễn cảnh chiến trường ảm đạm khi chứng kiến ​​Nga dần tiến lên trong chiến trường phía đông trong những tháng gần đây.

Anton Hrushetskyi, giám đốc điều hành của công ty thăm dò ý kiến ​​KIIS có trụ sở tại Kiev cho biết mọi người hiện không coi ông ấy như trước đây mà họ coi ông ấy như một nhà lãnh đạo quân sự.

Ông Hrushetskyi cho biết thêm rằng tỷ lệ ủng hộ của công chúng đối với Tổng thống Ukraine đã chỉ còn ở mức khoảng 60%, dù vẫn "là mức cao khi xét đến tình hình khó khăn chung" của một cuộc chiến đang kéo dài và chưa thấy hồi kết.

Đại diện Michael McCaul, chủ tịch Đảng Cộng hòa của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, người đã gặp ông Zelenskyy nhiều lần ở Ukraine và Washington, cho biết Tổng thống Ukraine đã cứng rắn hơn và trở thành một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng trong thời chiến.

Ông McCaul cho biết quá trình đó bắt đầu khi ông từ chối yêu cầu phương Tây tham gia vào đầu cuộc chiến khi quân đội Nga tiến vào Kiev. "Ông Zelenskyy luôn nghiêm túc và đi thẳng vào vấn đề. Tôi nhớ đã gặp ông ấy và các tướng lĩnh của ông ấy, họ đưa cho tôi danh sách vũ khí mà họ muốn", ông nói.

Mất bình tĩnh với các đồng minh phương Tây

Mặc dù có những người ủng hộ như ông McCaul và Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Zelenskyy vẫn phải vật lộn để duy trì sự chú ý của thế giới đến Ukraine, trong bối cảnh xung đột Israel - Hamas nổ ra vào tháng 10 năm ngoái. 

Những lời kêu gọi liên tục của ông về việc nhận thêm viện trợ từ phương Tây thường thấm đẫm sự phẫn nộ và gấp gáp. "Ông ấy nhắc lại 15 lần những gì ông ấy cần, rằng chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa nếu không sẽ phải đối mặt với hậu quả, và ông ấy không chịu bỏ qua", một quan chức cấp cao của châu Âu cho biết.

Theo một quan chức châu Âu khác, nhà lãnh đạo Ukraine ngày càng thất vọng với các quốc gia phương Tây và cho biết ông nên "bước đi thận trọng" để tránh xa các đồng minh rất cần thiết.

Trong các cuộc họp và cuộc điện đàm với các quan chức nước ngoài, ông Zelenskyy liên tục nhấn mạnh thông điệp tương tự, không ngừng thúc đẩy mục tiêu của mình, hai quan chức châu Âu cho biết.

Gần đây hơn, ông đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về một giải pháp công bằng cho cuộc chiến và nói về hội nghị thượng đỉnh hòa bình Ukraine thứ hai vào cuối năm nay có thể có sự tham gia của đại diện từ Moscow, sau hội nghị thượng đỉnh vừa rồi tại Thụy Sĩ.

"Chúng tôi không muốn kéo dài cuộc chiến này và chúng ta phải đạt được hòa bình công bằng càng sớm càng tốt", ông phát biểu tại Kiev sau cuộc hội đàm với Tổng thống Slovenia vào ngày 28/6.

Ngọc Ánh (theo Reutes)