Theo báo cáo mới đây của công ty nghiên cứu Argus Media của Anh, giá lithium, một kim loại hiếm được sử dụng trong sản xuất pin sạc, đã tăng gấp 5 lần kể từ tháng 4/2021 do nhu cầu của các nhà sản xuất ôtô tăng cao. Dự kiến vào năm 2040, nhu cầu nhập khẩu kim loại này sẽ tăng gấp 40 lần

Đó là lý do tại sao Tổng thống Chile Gabriel Boric công bố kế hoạch chuyển quyền kiểm soát các hoạt động liên quan đến lithium ở nước này từ những doanh nghiệp tư nhân sang một công ty nhà nước chuyên biệt. Động thái này được dự báo sẽ tạo ra những thay đổi lớn đối với thị trường lithium - kim loại quan trọng hàng đầu trong quá trình chuyển đổi xanh.

Tổng thống Boric tuyên bố: “Chúng tôi muốn Chile trở thành nhà sản xuất lithium hàng đầu thế giới, đồng thời bảo vệ sự đa dạng sinh học của các đồng muối. “Đây là cơ hội tốt nhất mà chúng ta có để chuyển đổi sang một nền kinh tế bền vững và phát triển”.

Theo ông Boric, nhà nước sẽ kiểm soát 50,01% cổ phần trong liên doanh với các nhà đầu tư tư nhân. Các hợp đồng hiện tại sẽ được tôn trọng, nhưng những hợp đồng mới sẽ phải đồng ý với các điều khoản bao gồm việc sử dụng công nghệ tiên tiến nhất để giảm thiểu hoặc loại bỏ thiệt hại về môi trường, tạo điều kiện tốt hơn cho người lao động, …

Kế hoạch bao gồm việc thành lập một viện lithium quốc gia để xác định các cách xác định và sản xuất các dẫn xuất giá trị gia tăng.

Chính phủ cho biết họ sẽ trình dự luật cuối cùng để thành lập công ty lithium quốc gia vào nửa cuối năm nay. Trong khi nó được thành lập, CODELCO, công ty đồng thuộc sở hữu nhà nước hiện là nhà sản xuất đồng lớn nhất thế giới, sẽ chịu trách nhiệm bắt đầu kinh doanh. Các nguồn tin chính phủ đã nói với Al Jazeera rằng hàng trăm công ty nước ngoài quan tâm đến việc đầu tư vào lithium Chile.

Reuters trích dẫn rằng các doanh nghiệp khai thác hiện đang đón nhận kế hoạch này với thái độ thận trọng. Đồng thời cho rằng việc nhà nước tăng cường quyền kiểm soát có thể khiến hoạt động khai thác trở nên khó khăn hơn.

Một số chuyên gia cho biết, những thay đổi có thể dẫn đến sự gia tăng chi phí khai thác và thậm chí là làm dịch chuyển luồng vốn đầu tư.

Ông Harsh Bardia, chuyên gia phân tích tại Ngân hàng Quốc gia Australia, nhận định: "Kế hoạch mới có thể khiến các công ty pin xe điện gặp nhiều khó khăn hơn trong việc gia hạn hợp đồng với các nhà khai thác lithium tại Chile. Điều này có thể thúc đẩy sự chuyển hướng đầu tư vào nguồn cung lithium tại các quốc gia khác".

Theo Reuters, Chile hiện là quốc gia mới nhất thực hiện biện pháp tăng cường kiểm soát đối với các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng, để đảm bảo nguồn thu cao hơn trong dài hạn.

Trước đó, Mexico đã tiến hành quốc hữu hóa các mỏ lithium hồi tháng 4/2022 trong khi Zimbabwe cấm xuất khẩu lithium chưa qua chế biến. Indonesia gần đây cũng đã hạn chế xuất khẩu các loại quặng thô bao gồm nickel, một thành phần quan trọng của pin xe điện.

Khánh Vy (Theo Al Jazeera)