Sự cần thiết của gói chính sách tài khóa, tiền tệ

Thực hiện Chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ nhất (diễn ra từ 4-11/1/2022), Quốc hội thảo luận lấy ý kiến cho dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Đây là nội dung đang được dư luận đặc biệt quan tâm và kỳ vọng với gói chính sách tài khóa, tiền tệ nếu được thông qua và triển khai sẽ hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, người dân vượt qua giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Nêu ý kiến về dự thảo Nghị quyết, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (đoàn Thái Bình) cho biết: “Thời gian qua, dịch COVID-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế trong nước và toàn cầu; sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp gặp khó khăn, các chuỗi cung ứng cung và cầu đều bị đứt gãy và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân. Mặc dù, Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã có nhiều cơ chế, chính sách để kịp thời hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua đại dịch nhưng “sức khỏe” của doanh nghiệp, đời sống người dân vẫn tiếp tục gặp nhiều khó khăn, dịch bệnh dự báo vẫn còn rất phức tạp. Do vậy, tôi thống nhất với Chính phủ về sự cần thiết phải có gói chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ cho chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Tôi cũng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, khẩn trương nhưng rất kỹ lưỡng của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ quốc hội để có thể trình ra nội dung này tại kỳ họp bất thường”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy cơ bản đồng tình với các nội dung của chính sách như Chính phủ đã trình và đóng góp một số ý kiến nhằm hoàn thiện hơn nội dung, giải pháp về tài khóa, tiền tệ.

Trước hết, về quy mô tổng thể chính sách. Theo tờ trình, tổng quy mô hỗ trợ của chương trình gồm: Hỗ trợ tài khóa là 291.000 tỷ đồng, hỗ trợ tiền tệ khoảng 46.000 tỷ đồng, hỗ trợ các quỹ khác 10.000 tỷ đồng và một số giải pháp hỗ trợ triển khai. Với quy mô như vậy là phù hợp với thông lệ quốc tế và bối cảnh nước ta.

Tuy nhiên, trong đánh giá dự kiến tác động của chương trình đến một số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, an toàn tài chính quốc gia, vay và trả nợ công có nêu “tốc độ tăng trưởng GDP tăng thêm khoảng 2,9% trong năm 2022 và 0,2% trong năm 2023, mục tiêu của chương trình nhằm đạt được tăng trưởng bình quân là từ 6,5-7% trong giai đoạn 2021-2025”. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy đề nghị, Chính phủ cần làm rõ tốc độ tăng trưởng GDP tăng thêm ở đây là so với năm 2021 hay so với mục tiêu về chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế mà Quốc hội đã thông qua tại Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội hàng năm hoặc so sánh với các chỉ tiêu khác.

Tính toán, xem xét kỹ về khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp

Đối với các nội dung của chính sách tài khóa, tiền tệ, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy nêu quan điểm: Thứ nhất, để giúp nền kinh tế Việt Nam nhanh chóng phục hồi trong thời gian tới, việc quan trọng nhất là phải sống chung an toàn với dịch COVID-19; chính sách tài khóa sẽ tập trung vào việc nâng cao cơ sở hạ tầng y tế, chuẩn bị mua sắm các loại thuốc, vaccine, trang thiết bị y tế để phòng và điều trị COVID-19. Việc có vaccine trong nước là trách nhiệm của Nhà nước và là nhiệm vụ quan trọng trong việc bảo đảm an ninh về y tế lâu dài. Do đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy đề nghị cần phải làm rõ kết quả nghiên cứu vaccine của nước ta đến thời điểm này như thế nào, khi nào thì đủ điều kiện được phê duyệt sản xuất, cung ứng để tiêm chủng cho người dân.

Thứ hai, về lâu dài thì việc ổn định kinh tế vĩ mô là rất quan trọng, phải được cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng. Cần đặc biệt chú ý đến vấn đề lạm phát, vay nợ công, thâm hụt ngân sách nhà nước và duy trì trong giới hạn chấp nhận được, trong một giai đoạn nhất định. Do đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy thống nhất quan điểm trước tiên cân nhắc điều chỉnh một số chỉ tiêu tài chính quốc gia 5 năm, thực hiện điều chỉnh linh hoạt một số chỉ tiêu trong 2 năm 2022-2023 nhưng cần có giải pháp trong các năm 2024-2025 để phấn đấu đạt các chỉ tiêu tài chính quốc gia 5 năm mà nghị quyết Quốc hội đã ban hành. Hơn nữa, Chính phủ cần rà soát kỹ lưỡng các đối tượng được hỗ trợ để bảo đảm khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế và khả năng trả nợ trong tương lai. Nếu lạm phát tăng cao thì các doanh nghiệp sẽ phải chạy theo vòng xoáy vay - nợ - lạm phát, lợi ích của chương trình phục hồi sẽ bị suy giảm.

Thứ ba, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy ủng hộ quan điểm hỗ trợ doanh nghiệp là một trọng tâm ưu tiên. Nhưng hỗ trợ như thế nào là vấn đề cần được tính toán cẩn trọng – vị Đại biểu Quốc hội đặt vấn đề.

Do vậy, trong triển khai chương trình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy kiến nghị Chính phủ cần lưu ý mấy vấn đề sau: Phải xem xét, hỗ trợ cho doanh nghiệp, lĩnh vực, ngành nghề một cách phù hợp, đáp ứng đúng nhu cầu, tính toán đến khả năng, sức hấp thụ của ngành đó đến đâu, phương pháp hỗ trợ như thế nào để cân đối giữa ngắn hạn trước mắt và đầu tư phát triển lâu dài. Cần cung cấp cho doanh nghiệp hướng đi, cách thức đi, cung cấp “cần câu” chứ không phải “con cá”.

Vì thế, chính sách tài khóa về đẩy mạnh đầu tư công cần xác định đúng trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, cần tính toán khi chi cho một dự án đầu tư công thì dự án đó có khả năng tác động, lan tỏa, kích thích những ngành, lĩnh vực nào phát triển và có khả năng sớm hoàn thành, đặc biệt là theo xu thế phát triển sau dịch COVID.

Ngoài ra, cần có cơ chế để tránh tình trạng doanh nghiệp móc nối với ngân hàng hoặc ngân hàng ưu tiên doanh nghiệp “ruột”, doanh nghiệp “sân sau” và tuyệt đối tránh tình trạng doanh nghiệp vay vốn xong lại đem gửi ngân hàng để lấy phần trăm chênh lệch do lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất tiền gửi hoặc là để đáo nợ như lo ngại của nhiều chuyên gia và các cơ quan báo chí đã nêu trước đây.