Sáng ngày 26/8/2021, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Phiên họp thứ 13 của Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương.

Phát biểu kết luận liên quan đến "Báo cáo xin ý kiến về chủ trương ban hành Quy chế tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến tại tòa án" do Ban Cán sự đảng Tòa án Nhân dân Tối cao trình, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: Nhà nước ta là nhà nước của dân, vì dân, đặc biệt là cần phát huy quyền làm chủ của nhân dân nhưng phải thực hiện đúng Hiến pháp và có tính khả thi phải cao, sát thực tiễn; tiếp tục quan triệt mục tiêu đổi mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII mà trước hết là hệ thống tư pháp.

Chủ tịch nước nhấn mạnh: "Việc tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến là xu thế tất yếu, cần thiết trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 diễn ra vũ bão trên toàn cầu và sự đe dọa của dịch COVID-19; phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia và đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Xét xử trực tuyến chỉ là biểu hiện cụ thể của xét xử trực tiếp với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và đảm bảo yêu cầu tuân theo pháp luật của phiên tòa".

Chủ tịch nước cho rằng đây là vấn đề mới cần những bước đi thận trọng, chặt chẽ, tránh xảy ra sơ suất. Do đó, trước hết nên áp dụng trong xét xử các vụ án dân sự, tranh chấp thương mại, hành chính là chủ yếu và một số vụ án hình sự cần thiết, vừa làm vừa rút kinh nghiệm.

"Yêu cầu đặt ra là bảo đảm thuận lợi nhưng không ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, đương sự có liên quan các chủ thể trong phiên tòa và bảo đảm nguyên tắc của tố tụng, bảo đảm an toàn, hiệu quả, bảo mật chặt chẽ của quá trình tranh tụng và những vấn đề đặt ra. Do đó, không thí điểm áp dụng pháp luật trong tố tụng," Chủ tịch nước chỉ đạo.

Chủ tịch nước cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp thu, hoàn thiện Đề án và lắng nghe nhiều chiều các ý kiến quý báu của các thành viên, bảo đảm sát thực tiễn, bảo vệ chế độ, quyền lợi của nhân dân.

Về Đề án “Đổi mới và hoàn thiện cơ chế nhân dân tham gia xét xử tại Tòa án đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp", Chủ tịch nước đánh giá, việc triển khai áp dụng cơ chế Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử đã được tiến hành từ nhiều năm qua và đã làm tốt.

Tuy nhiên, Chủ tịch nước cũng cho rằng, quá trình lựa chọn cho vị trí Hội thẩm nhân dân, tổ chức hoạt động của Hội thẩm… còn một số vấn đề cần quan tâm, khắc phục để làm tốt hơn nữa trong thời gian tiếp theo. Do đó, cần triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng của Hội thẩm nhân dân.

Chủ tịch nước nhấn mạnh yêu cầu đặt ra là cần có đội ngũ Hội thẩm nhân dân tốt nhất cả về số lượng và chất lượng; bảo đảm quyền lợi chính trị và nâng cao tinh thần trách nhiệm của Hội thẩm nhân dân; khắc phục hạn chế trong việc lựa chọn chưa đúng, chưa đủ. Trong quá trình đó, cần chú trọng đến các yếu tố như kiến thức pháp luật của Hội thẩm nhân dân, không chỉ về bằng cấp, mà cần bồi dưỡng, đào tạo, có chính sách chế độ phù hợp.

Chủ tịch nước chỉ đạo đưa nội dung này vào Chương trình xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, trong đó có vấn đề cải cách tư pháp để báo cáo cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Chủ tịch nước đề nghị Ban Thư ký tập hợp đầy đủ các ý kiến đóng góp, thảo luận để sớm có thông báo kết luận, trước hết là Quy chế tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến tại tòa án; qua đó tạo điều kiện cho việc xét xử trực tuyến chính thức sớm được triển khai trên thực tế.