90,8% doanh nghiệp giảm quy mô lao động trong thời kỳ diễn ra dịch bệnh

Tại Hội nghị trực tuyến Thủ tướng Chính phủ với cộng động doanh nghiệp, diễn ra vào sáng nay (26/9) ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, chỉ trong 8 tháng đầu năm nay, đã có trên 85.000 doanh nghiệp, tức trên 10% số doanh nghiệp cả nước rút khỏi thị trường, trung bình mỗi tháng trên 10.000 doanh nghiệp, tăng hơn 24% so với cùng kỳ năm 2020.

Với ảnh hưởng của dịch bệnh, của giãn cách xã hội kéo dài, trong 4 tháng trở lại đây tổng cầu nền kinh tế suy giảm, sản xuất, giao thương đình trệ, chuỗi cung ứng đứt gãy, lao động mất việc làm, chi phí sản xuất, kinh doanh tăng vọt… nhiều đơn hàng bị mất, nhiều lĩnh vực kinh tế hoạt động dưới 60% công suất. 

Tất cả các thành phần kinh tế, các ngành nghề đều bị ảnh hưởng tiêu cực, trong đó nghiêm trọng nhất là các lĩnh vực du lịch, chế biến thuỷ sản, giao thông vận tải. 

Cụ thể như: Với các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản, hiện nay tại các tỉnh thành phía Nam chỉ có khoảng 30% số doanh nghiệp còn hoạt động nhờ đảm bảo được điều kiện “3 tại chỗ”, nhưng cũng vô cùng khó khăn vì chi phí tăng vọt và chỉ có thể huy động 30-50% số lao động, công suất giảm chỉ còn 40-50%; 

Với các doanh nghiệp ngành Gỗ, đã có trên 50% số DN ngành này tại khu vực Đông Nam Bộ dừng sản xuất và đang đối diện nguy cơ phá sản; 

Ngành lữ hành, lưu trú và ăn uống chịu tác động vô cùng nghiêm trọng, kéo dài từ năm 2019 đến nay; công suất phòng trung bình cả nước chỉ đạt 15%, nhiều nơi dưới 10%, nhiều cơ sở phải đóng cửa. 

Theo phản ánh từ các hiệp hội DN của các ngành hàng liên quan đến xuất khẩu và sử dụng nhiều lao động, chỉ có từ 15-20% các nhà máy sản xuất cầm chừng do theo được “3 tại chỗ”, còn lại đến 80-85% số nhà máy phải ngừng ngừng sản xuất.

Theo Chủ tịch VCCI, về lao động, trung bình có 90,8% DN đã giảm quy mô lao động trong thời kỳ diễn ra dịch bệnh. Nói cách khác, cứ khoảng 10 DN thì có 9 DN phải chấp nhận cho người lao động thôi việc do hoạt động sản xuất kinh doanh kém khả quan trong thời gian dịch bệnh bùng phát. 

Tình trạng người lao động mất việc làm do ảnh hưởng từ dịch bệnh phổ biến nhất ở các tỉnh Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh duyên hải miền Trung với lần lượt 95%, 93% và 92% DN đang hoạt động ở các vùng này báo cáo phải cho người lao động thôi việc.

Chủ tịch VCCI cho biết, sức chịu đựng của DN Việt Nam trước tình trạng kéo dài của dịch bệnh, của giãn cách xã hội, cho thấy một DN điển hình chỉ có thể cầm cự thêm tối đa 6 tháng. Trong đó thấp nhất là lĩnh vực nông lâm, thủy sản (trung bình 4,7 tháng), thông tin truyền thông (4,9 tháng) và xây dựng (5,3 tháng). 

“Các khó khăn, vướng mắc cho các DN trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 là vô cùng nhiều, vô cùng lớn”, ông Phạm Tấn Công cho biết.

Hai đề xuất chống dịch mới

Đợt bùng dịch thứ 4 tại Việt Nam diễn biến phức tạp, hiện đã ngấm sâu, lan rộng và không thể trở về trạng thái Zero Covid, trên cơ sở đó, ông Phạm Tấn Công cho rằng, nếu giãn cách xã hội mãi thì các DN sẽ sụp đổ.

“Tình hình đã thay đổi, Việt Nam cần có tư duy duy mới, quan điểm mới, chiến lược mới, cách làm mới về chống dịch. Trong đó, các DN đồng tình, nhất trí cao với quan điểm của Thủ tướng Chính phủ “Phải sống chung lâu dài với dịch bệnh, không thể khống chế tuyệt đối, phải thích ứng và có cách làm phù hợp”, Chủ tịch VCCI cho biết.

Quan điểm mới này dẫn đến cần thay đổi chiến lược ứng phó Covid-19, thay vì dồn toàn lực tập trung cho một mặt trận chính là phòng chống dịch bệnh, từ nay chúng ta cần tập trung cho cả mặt trận thứ 2 là duy trì, phát triển kinh tế.

Cả 2 mặt trận đều quan trọng và tác động qua lại với nhau, phòng chống dịch tốt thì mới duy trì được sản xuất an toàn, duy trì được sản xuất tốt thì mới có lực để chiến thắng dịch bệnh. Với cách tiếp cận này, Chủ tịch VCCI đề xuất 2 chủ trương mới. 

Thứ nhất, cần nhìn nhận các DN là một chủ thể trong ứng phó Covid-19, từ đó tin tưởng giao quyền và trang bị, nâng cao năng lực y tế tại chỗ cho các DN.

Thứ hai, mặt trận kinh tế vững chắc là nền tảng cho chiến thắng trên mặt trận y tế, do vậy cần có chủ trương kiên quyết bảo vệ, hỗ trợ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh an toàn của DN trong điều kiện sống chung với dịch. 

Với quan điểm coi DN là một chủ thể trong cuộc chiến chống Covid-19 và là lực lượng chủ lực trên mặt trận kinh tế, đồng thời xác định sống chung lâu dài với dịch bệnh, cộng đồng DN cũng đề nghị với Thủ tướng trong cơ cấu BCĐ phòng chống Covid các cấp cần có sự tham gia của đại diện cộng đồng DN.

Để triển khai công tác phòng chống dịch đi đôi với phục hồi, phát triển kinh tế trong điều kiện “bình thường mới”, cộng đồng DN nhất trí cao với 6 nguyên tắc mà Thủ tướng đã nêu trong Kết luận cuộc họp Ban chỉ đạo Quốc gia Phòng chống dịch Covid-19 ngày 23/9/2021.

Đồng thời, ông Công nhấn mạnh nguyên tắc số 5 và 6, đó là thứ nhất, Vắc-xin, thuốc chữa bệnh và ý thức người dân là điều kiện tiên quyết.

“Nói ngắn gọn, Vắc xin là chìa khoá, việc mở cửa kinh tế phải đồng bộ với độ phủ về vắc xin; thứ hai, Sản xuất phải an toàn. Kinh nghiệm thế giới cho thấy việc mở cửa lại nền kinh tế nếu không tuân thủ 2 nguyên tắc này, thì hậu quả là khó lường”, Chủ tịch VCCI nhận định.

Ngoài ra, ông Công chia sẻ, cộng đồng DN đánh giá rất tích cực các nguyên tắc, giải pháp của Chính phủ tại Nghị quyết 105/NQ-CP ngày 09/09/2021 về hỗ trợ DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong bối cảnh dịch COVID-19, các quý vị đại biểu có thể thấy rõ điều này tại Báo cáo kết quả khảo sát của VCCI về Nghị quyết 105 trong tài liệu Hội nghị. 

“Nguyện vọng chung các DN đều mong các giải pháp đề ra trong Nghị quyết nhanh chóng được triển khai thực hiện, kịp thời hỗ trợ DN trong thời điểm khó khăn này”, Chủ tịch VCCI nói.