Báo cáo tổng kết vòng chấm sơ khảo Giải Báo chí quốc gia lần thứ XVII - năm 2022, đồng chí Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng sơ khảo Giải Báo chí Quốc gia; Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng chung khảo đánh giá, Giải báo chí Quốc gia lần thứ XVII - Năm 2022 kể từ khi phát động đến nay đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của các cấp Hội và cá nhân các nhà báo, hội viên.

Giải thu hút sự tham dự của 35 Chi hội và 18 Liên chi hội trực thuộc, 62/63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố, với 1894 tác phẩm được gửi về tham dự, trong đó có 1774 tác phẩm đủ điều kiện theo quy định. Số tác phẩm của tác giả không phải hội viên là 169 tác phẩm. Điều này cho thấy sức hút mạnh mẽ của Giải và sự quan tâm, hưởng ứng tích cực của các hội viên và các cấp Hội nhà báo trong cả nước.

Năm nay, Hội đồng Giải ban hành Hướng dẫn tuyển chọn tác phẩm tham dự giải sớm hơn nên tạo điều kiện cho các cấp Hội có thêm thời gian tuyển chọn từ cơ sở các tác phẩm chất lượng tham dự Giải. Hầu hết các đơn vị gửi tác phẩm đúng thời hạn, hồ sơ dự Giải đạt yêu cầu. Phần lớn các tác phẩm dự Giải đáp ứng các tiêu chí xét chọn được nêu trong Hướng dẫn tuyển chọn của Hội đồng Giải. Các quy định về thời gian, tác giả, tác phẩm, nhóm thể loại, cơ bản đã được các đơn vị thực hiện đúng. Nhiều cấp Hội có nền nếp thực hiện tốt vẫn được duy trì.

Bước sang năm thứ 17, uy tín của Giải báo chí Quốc gia ngày càng được khẳng định vững chắc, giá trị của giải được lan tỏa rộng khắp các cấp Hội và các hội viên. Nhiều Liên Chi hội, cấp Hội lớn vẫn duy trì được chất lượng tác phẩm dự Giải tốt như: Liên Chi hội nhà báo Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Bộ Công an, Báo Quân đội Nhân dân, Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội, Hội Nhà báo Thành phố Hồ Chí Minh,… Bên cạnh đó, nhiều Hội Nhà báo tỉnh có sự đầu tư trong công tác tuyển chọn, nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải như: Hội Nhà báo Tỉnh Vĩnh Long, Quảng Nam, Quảng Trị, Nghệ An, Hải Phòng, Quảng Ninh, Tuyên Quang, Bắc Giang, Phú Thọ, …

Quá trình chấm sơ khảo được thực hiện khẩn trương, nghiêm túc, chặt chẽ, đúng Hướng dẫn và Quy chế của Hội đồng Giải. 11 Tiểu ban của Hội đồng Sơ khảo đã làm việc công tâm, minh bạch, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoàn thành chấm sơ khảo đúng thời hạn, đạt chất lượng tốt. Kết quả sơ khảo được tổng hợp đầy đủ và được gửi tới các thành viên Hội đồng Chung khảo sớm, tạo điều kiện tốt hơn cho Hội đồng Chung khảo nghiên cứu, thẩm định tác phẩm.

Nhìn chung các tác phẩm tham dự Giải năm nay có chất lượng tốt. Hầu hết các tác phẩm bám sát thực tiễn, có tính thời sự cao, đi vào các điểm nóng trong năm 2022 trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, xây dựng Đảng… Nhiều tác phẩm được đầu tư công phu, nội dung có tính phát hiện vấn đề mới, phản biện các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước; đề xuất nhiều giải pháp kiến tạo, cách làm hay có sức lan toả, ảnh hưởng trong xã hội.

Nhiều tác phẩm có chất lượng tốt, được đầu tư nghiêm túc, công phu, có bố cục chặt chẽ, cách thức thể hiện gần gũi, sinh động, hấp dẫn người đọc. Bên cạnh các cơ quan báo chí Trung ương, điểm mới Giải năm nay là báo chí địa phương đã thể hiện rõ thành tựu đổi mới sáng tạo, tính đa loại hình, đa phương tiện.

Đối với thể loại báo in, đã có nhiều tác phẩm thể hiện rõ nét sự dấn thân của tác giả trong cả nước với các đề tài thời sự, nóng của xã hội, phân tích, xử lý kiến nghị các vấn đề quan trọng của đời sống xã hội. Các bút kí phóng sự về mảng chân dung, về các vấn đề văn hoá, kinh tế, xã hội cũng được các báo ngành, các báo địa phương khai thác hiệu quả. Nhiều tác phẩm phóng sự đã thật sự gây ấn tượng tốt về sự công phu, nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm của người cầm bút, của các cơ quan báo chí đối với các vấn đề của cộng đồng, đã được các cơ quan hữu quan vào cuộc, xử lý một cách thích đáng, gây hiệu ứng và tính lan toả lớn trong xã hội.

Các tác phẩm phát thanh truyền hình đã thể hiện tốt chức năng của báo chí giải pháp, báo chí truyền cảm hứng và báo chí tích cực, đi thẳng vào vấn đề cần quan tâm, có sức lan toả, ảnh hưởng trong xã hội. Nhiều tác phẩm sử dụng các yếu tố đặc trưng của phát thanh chuyển tải sinh động nội dung, sử dụng ngôn ngữ thân mật, tự nhiên, gần gũi, khai thác tiếng động hiện trường chân thực, sinh động, phù hợp tạo cảm xúc cho người nghe. Nhiều tác phẩm cũng khai thác thành công yếu tố tương tác với công chúng. Một số tác phẩm thể hiện sự dấn thân của tác giả/nhóm tác giả đi đến tận cùng của vấn đề để làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan.

Các tác phẩm báo điện tử có chủ đề phong phú, đa dạng, chất lượng tốt hơn, có sự đồng đều hơn. Không chỉ các báo Trung ương thực hiện tốt các loạt bài lớn, có tính vấn đề mà một số báo địa phương cũng đã có sự thay đổi trong cách chọn chủ đề, khai thác đề tài và hình thức thể hiện.

Trong số 157 tác phẩm vào chung khảo, Hội đồng đã thảo luận, thẩm định và bỏ phiếu lựa chọn được 9 giải A, 24 giải B, 46 giải C để trao Giải Báo chí quốc gia lần thứ XVII năm 2022.

Lễ trao giải sẽ được tổ chức trọng thể vào tối ngày 21/6/2023 để chào mừng Kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2023).