Dám đi vào những đề tài khó, nhạy cảm, ê kíp phóng viên Truyền hình Quốc hội Việt Nam đã có một hành trình đồng hành với đại biểu Quốc hội xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính, góp phần thúc đẩy hoàn thiện pháp lý đồng thời tiếp thêm động lực cho người chuyển giới ở Việt Nam.

Từ sự đồng hành cùng với vị đại biểu đầy tâm huyết

Từ lâu đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí đã có sáng kiến lập pháp là xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính. Bằng tâm huyết của mình, vị đại biểu đã kết nối 2 thế giới - thế giới của lập pháp và thế giới của nửa triệu người chuyển giới tại Việt Nam. Trước thực tế đó, nhóm phóng viên Truyền hình Quốc hội Việt Nam đã đồng hành cùng với vị đại biểu đầy tâm huyết này trong suốt quá trình thực hiện xây dựng dự thảo luật ở từ bước sơ khai đầu tiên của ông.

Trên thực tế, Quốc hội Khóa XIII đã thông qua Bộ Luật Dân sự (sửa đổi), trong đó có Điều 37 lần đầu tiên quy định về quyền chuyển giới của cá nhân. Năm 2016, Thủ tướng ban hành Quyết định 243 triển khai thi hành Bộ luật Dân sự, trong đó ghi rõ: “Bộ Y tế nghiên cứu, đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về chuyển đổi giới tính” trong năm 2016 - 2017. Năm 2017, Bộ Y tế bắt tay xây dựng dự thảo hồ sơ đề nghị dự án Luật Chuyển đổi giới tính… nhưng sau đó quá trình này bị trì hoãn vì nhiều nguyên nhân.

Sau 8 năm chờ đợi của cộng đồng người chuyển giới, tháng 2/2023, ĐBQH Nguyễn Anh Trí lập hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Bản dạng giới. Ngày 12/5/2023, tại Phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ĐBQH Nguyễn Anh Trí trình đề nghị xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính và đã được thành viên tham dự thống nhất trình Quốc hội, đưa dự án Luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024. Sau khi trình dự thảo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đại biểu Nguyễn Anh Trí được giao làm trưởng ban soạn thảo dự án Luật Chuyển đổi giới tính.

Nhà báo Vũ Minh Hường - Trưởng phòng thời sự - Truyền hình Quốc hội Việt Nam cho biết: Sau nhiều tháng thực hiện các cảnh quay, đặc biệt là nhiều buổi phỏng vấn các nhân vật, nhóm tác giả đã cho ra đời tác phẩm phóng sự truyền hình “Sáng kiến lập pháp về quyền người chuyển đổi giới tính”. Ở tác phẩm này, khán giả truyền hình không chỉ thấy được hình ảnh của một đại biểu có tâm có tầm mà còn cảm nhận được một Quốc hội thực sự vì dân.

Khẳng định Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội luôn sẵn sàng lắng nghe, ghi nhận tiếp thu các ý kiến, kiến nghị của người dân, ở mọi ngành nghề, mọi lứa tuổi lớp trong xã hội. “Thông thường khi nhắc đến đề tài về cộng đồng người chuyển giới, nhiều phóng viên sẽ ái ngại, không muốn động chạm đến vì đây là một đề tài nhạy cảm không dễ thực hiện, không dễ dàng tìm được các nhân vật để ghi hình... Tuy nhiên từ chỉ đạo của ban biên tập, cả nhóm phóng viên đã nỗ lực kể câu chuyện của các bạn chuyển giới một cách chân thật nhất” - Nhà báo Vũ Minh Hường khẳng định.

Niềm tin vào một Quốc hội vì dân

Phản ánh chân thực hơi thở cuộc sống, phim tài liệu này đã dẫn dắt khán giả chạm đến những tâm sự, những mong mỏi thầm kín của cộng đồng người chuyển giới trên hành trình tìm lại chính mình. Qua những câu chuyện đời sống hằng ngày của các nhân vật, ê kíp đã nhấn mạnh đến những khó khăn trong cuộc sống hằng ngày của những người chuyển giới. Cả nhóm luôn cố gắng xây dựng kịch bản quay như thế nào để có thể làm nổi bật lên được ý tưởng về những mong muốn của người chuyển giới.

Ở đây nhân vật chính là hai chị em cùng chuyển giới với những cảnh sinh hoạt, học tập của hai chị em một cách rất đời thường, gần gũi. Để sống đúng với giới tính thật của mình, không ít người đã vượt qua những thử thách, những nguy cơ về sức khỏe để chuyển giới. Thế nhưng, sau khi chuyển giới, họ còn gặp những câu chuyện “dở khóc, dở cười vì những vấn đề pháp lý”. Và điểm nhấn của câu chuyện là hình ảnh khuôn mặt của bà mẹ của hai đứa con, về tình thương yêu con vô bờ bến được ghi lại, để cho khán giả thấy được một người mẹ bao dung, yêu thương con mình biết nhường nào, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Từ câu chuyện, ê kíp mong muốn nói lên những khó khăn mà người chuyển giới ở Việt Nam đang gặp phải, tuy nhiên trước những khó khăn, thử thách càng thôi thúc họ vươn lên để khẳng định mình. Trong suốt quá trình triển khai tác phẩm của mình, các thành viên ê kíp đã không ít lần xúc động và cũng không ít lần rơi nước mắt khi lắng nghe những người trong cuộc.

Nhà báo Như Thảo - Phòng thời sự, Truyền hình Quốc hội Việt Nam chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng phóng sự sẽ là món quà để tiếp thêm động lực cho đại biểu Nguyễn Anh Trí, người đã xây dựng và trình dự án Luật Chuyển đổi giới tính. Và cộng đồng người chuyển giới mong muốn qua các Đại biểu Quốc hội, họ sẽ có tiếng nói mạnh mẽ hơn để nỗ lực trong chặng đường luật hóa Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2015 (Trong đó quy định: “Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch”)”.

Xuyên suốt tác phẩm, ê kíp đã xây dựng một thế giới của những sự bức bối mà những người chuyển giới ở Việt Nam đang phải chịu đựng hằng ngày. Một thế giới của Quốc hội - cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất và cầu nối giữa hai thế giới đó là các Đại biểu Quốc hội có tâm và có tầm như Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí. Ông là người đã thấu hiểu cộng đồng người chuyển giới, nỗ lực nghiên cứu và đề xuất sáng kiến lập pháp xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính.

Nhà báo Vũ Minh Hường - Trưởng phòng thời sự, Truyền hình Quốc hội Việt Nam cho rằng: “Đây là câu chuyện về người đại biểu của Nhân dân, luôn gần dân, phản ánh nguyện vọng của Nhân dân và thể hiện điều đó bằng những Bộ luật mà có thể làm cho cuộc sống của người dân tốt hơn. Tôi thấy điều này rất đúng, trong rất nhiều phát biểu thì Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vẫn nói “đại biểu Quốc hội là trung tâm của Quốc hội sẽ quyết định được chất lượng, hiệu lực hiệu quả của các hoạt động của Quốc hội”.

Dự án Luật Chuyển đổi giới tính được Quốc hội phê chuẩn đưa vào chương trình xây dựng luật và pháp lệnh năm 2024, nếu được thông qua thì đây sẽ là lần đầu tiên một Đại biểu Quốc hội đề xuất và xây dựng thành công một dự án luật.

Có thể nói, tác phẩm đặc sắc này đã truyền tải một thông điệp rằng, chặng đường phía trước còn rất nhiều khó khăn nhưng cộng đồng người chuyển giới luôn có niềm tin vào tâm huyết của người Đại biểu Quốc hội, họ luôn có niềm tin vào một Quốc hội luôn lắng nghe, thấu hiểu tâm tư nguyện vọng của người dân, một Quốc hội vì dân.

Lê Tâm