Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nâng lãi suất thêm 0,75% lần thứ ba liên tiếp trong năm nay và cho biết sắp tới sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong nỗ lực kiềm chế lạm phát. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ngay sau đó đã ban hành quyết định tăng hàng loạt lãi suất điều hành thêm 1% về mức tương đương ngày 17/3/2020 (sau khi NHNN lần đầu giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế). 

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu, quyết định tăng lãi suất của Fed sẽ có tác động lớn tới 2 khía cạnh là lạm phát Mỹ và chính sách tiền tệ của các quốc gia khác. 

"Cho đến thời điểm hiện tại, có thể chắc chắn Fed sẽ kiên trì với mục chống lạm phát và tăng lãi suất. Theo Fed đây là 'liều thuốc đắng' để chống lạm phát nhưng có thực sự chống được lạm phát không thì còn phải chờ kết quả lạm phát một vài tháng tới. Tỷ lệ lạm phát tháng 8 của Mỹ đã lên đến trên 9%, kỷ lục 40 năm. Việc tăng lãi suất có thể dẫn tới nguy cơ đưa kinh tế Mỹ vào trạng thái suy thoái hoặc hạ cánh mềm nhưng việc này được cho là cần thiết', ông Hiếu nêu.

Ứng phó với tình hình lạm phát gia tăng, hầu hết các nước phát triển đều đã tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, chỉ có một vài quốc gia còn tìm cách duy trì lãi suất thấp để hỗ trợ nền kinh tế. 

Vị chuyên gia đánh giá, việc NHNN Việt Nam quyết định tăng lãi suất điều hành thời điểm hiện tại là hợp lý. Với mức lãi suất điều hành tăng 1%, trần lãi suất tiền gửi cho đến 6 tháng lên tới 5%, sẽ đẩy lãi cho vay sẽ tăng lên từ 1-2%. Việc tăng lãi suất sẽ ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng, tác động lên hoạt động sản xuất kinh doanh đang tăng khá nóng thời gian gần đây nhưng phân tích trên tổng thể, tác động của tăng lãi suất cơ bản là tích cực nhiều hơn tiêu cực.

"Tăng lãi suất nhưng ngân hàng vẫn có thể điều chỉnh chi phí để giảm các chi phí khác cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu, giúp trung hoà phần nào tác động của việc tăng lãi suất", TS. Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra.

Ông Hiếu cho rằng, thực tế, việc tăng lãi suất cũng đặt ra yêu cầu cho các doanh nghiệp sử dụng vốn hiệu quả hơn, tập trung vào sản phẩm mang lại lợi ích tốt nhất, tiết kiệm chi phí hoạt động. Tăng lãi suất mục đích để giảm nhiệt hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm cung tiền vào lưu thông, cuối cùng là giảm lạm phát. 

"Theo các nghiên cứu, mối tương quan tương đối giữa lãi suất và tăng trưởng. Có thể hình dung đơn giản khi chi phí vốn tăng sẽ giảm nhiệt hoạt động động sản xuất kinh doanh, lãi suất có thể coi là dây cương làm chậm lại tốc độ tăng trưởng. Tuy nhiên, lãi suất cũng chỉ là một phần của công cụ chính sách tiền tệ, tăng lãi suất sẽ có tác động tới cả chính sách ngoại hối, giảm rủi ro về tỷ lệ tăng trưởng tín dụng quá nóng như hiện nay", chuyên gia này phân tích.

Trong khi đó, Maybank Investment Bank (Maybank IBG) cho rằng, việc tăng lãi suất sẽ không tác động đáng kể đến phục hồi kinh tế, do Thủ tướng yêu cầu các ngân hàng giữ ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ đà phục hồi. Ngoài ra, giới hạn tăng trưởng tín dụng tổng hợp, là công cụ chính sách tiền tệ chính của NHNN để quản lý lạm phát và tăng trưởng, vẫn không thay đổi ở mức +14% trong năm.

Vào đầu tháng 9, NHNN đã nâng giới hạn tăng trưởng tín dụng đối với một số ngân hàng để thúc đẩy cho vay đối với các ngân hàng “đáp ứng một số yêu cầu về lãi suất và quản lý nợ xấu”, do một số ngân hàng gần đạt giới hạn room tín dụng.

Theo dự đoán của Maybank IBG, NHNN sẽ không điều chỉnh lãi suất  trong thời gian còn lại của năm 2022 sau động thái tăng mạnh của tháng này.

Maybank IBG nâng dự báo tăng lãi suất lên +50 điểm cơ bản vào cuối năm 2023 (từ +25 điểm cơ bản trước đó). Điều này sẽ đưa tỷ lệ lãi suất thấp hơn -50 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch. NHNN có thể vẫn giữ xu hướng tăng lãi suất trong năm tới để tránh bị tụt so với đường cong lãi suất cũng như so với các ngân hàng trung ương khác của khu vực trong bối cảnh FED tăng lãi suất. Nhưng NHNN có thể sẽ nhận thức được sự cần thiết phải duy trì một lập trường thích ứng, trước những rủi ro suy thoái toàn cầu đang gia tăng, đe dọa đà tăng trưởng.

"Việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi. Duy trì dự báo tăng trưởng GDP lần lượt là +8% cho năm 2022 và +6% cho năm 2023. Dự báo lạm phát trung bình hàng năm là 3,4% cho năm 2022 và 3,6% cho năm 2023 cũng không thay đổi", Maybank IBG nêu.