Ngày 23/5, Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi và Bộ đội biên phòng tỉnh mở niêm phong, kiểm tra số cổ vật khai thác trái phép trên biển, bị bộ đội biên phòng phát hiện, thu giữ cách đây gần một tuần. Chủ tàu ở Bình Định khai số gốm sứ được các thuyền viên trục vớt dưới độ sâu 60 m, ở khu vực cách mũi Gành Yến 3 hải lý, thuộc thôn Thanh Thủy, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn.

Tiến sĩ Đoàn Ngọc Khôi, Phó Giám đốc Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi, cho biết có tổng cộng 40 đồ gốm cổ gồm 33 đĩa gốm sứ đường kính 20 cm, 7 tô (bát) đường kính 15 cm. Trong số đó 11 đĩa không còn nguyên vẹn.

Các đồ gốm này được chia làm ba nhóm: đồ gốm celadon men ngọc vẽ ám họa và vẽ ánh vàng trên men, một số loại men trắng; đồ gốm men xanh trắng vẽ hoa lam phân ô và men trắng vẽ hoa màu đỏ gạch; đồ gốm celadon ngọc ám họa vẽ ánh vàng. Đối chiếu với các cổ vật đã được khai quật, số gốm này xuất phát lò gốm Chương Châu, vùng Nam Trung Hoa ở thế kỷ 16-17, thuộc thời nhà Minh.

"Những đồ gốm này bị vùi trong bùn nước, có con hàu bám, ở độ sâu 50 m", ông Khôi nói và cho biết đây là lần đầu tiên phát hiện cổ vật ở độ sâu này tại vùng biển trong tỉnh Quảng Ngãi. Phó Giám đốc bảo tàng cho rằng khả năng có tàu đắm ở khu vực ngư dân khai thác cổ vật, chính quyền cần phải thăm dò.

Phó Giám đốc Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi cho biết thêm, các cổ vật khá tốt, không có vết nứt mới, có cái còn nguyên vẹn. Đây cũng là lần đầu tiên ở Quảng Ngãi phát hiện cổ vật ở độ sâu đến hơn 50 m. Con tàu đắm này sẽ mang lại khá nhiều hiện vật có thông tin lớn, bổ sung vào nhận thức con đường tơ lụa trên biển.

Sau khi xác định được niên đại các cổ vật, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi đã họp khẩn, đề xuất khảo sát, xác định vị trí tàu cổ. Khả năng tàu nằm ở gần nơi ngư dân trục vớt cổ vật, cách bờ 6 km nên cần sớm thực hiện để tránh thời tiết bất lợi.

Phó Chủ tịch UBND Quảng Ngãi Trần Hoàng Tuấn đã chỉ đạo các cơ quan chức năng khoanh vùng, bảo vệ nguyên trạng khu vực có tài sản bị chìm đắm, báo cáo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bộ đội Biên phòng được giao tuần tra bảo vệ, không cho ngư dân hoạt động ở khu vực phát hiện cổ vật.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch lập hội đồng thẩm định chuyên môn có sự tham gia của Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đánh giá kết quả khảo sát, trình tỉnh xây dựng phương án thăm dò khai quật khẩn cấp tàu cổ đắm.

Trước đó, ngày 17/5, lực lượng tuần tra Bộ đội biên phòng Quảng Ngãi và các đơn vị nghiệp vụ phát hiện tàu cá BĐ 10546 TS do ông Nguyễn Văn Triển (42 tuổi, ở huyện Phù Cát, Bình Định) làm thuyền trưởng, cùng 8 lao động đang hành nghề lặn cách khu vực Gành Yến (thuộc thôn Thanh Thủy, xã Bình Hải) khoảng 3 hải lý về hướng đông bắc, có dấu hiệu hoạt động không đúng ngành nghề.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trên tàu cá BĐ 10546 TS có 33 đĩa gốm sứ, đường kính khoảng 20 cm và 7 tô có đường kính khoảng 15 cm trong các khoang tàu. Sau đó, lực lượng tuần tra đã kiểm đếm, lập biên bản niêm phong và tạm giữ toàn bộ đồ vật để phối hợp cơ quan chức năng xác minh làm rõ.

Duy Khánh