Vào đầu tháng 10 hằng năm, khi hầu hết Trung Quốc ngừng hoạt động trong kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng, các nhà máy do các nhà cung cấp quan trọng nhất của Apple điều hành thường rơi vào tình trạng quá tải.

Đây là tuần mà Foxconn, Pegatron và những công ty khác tăng cường sản xuất lên 24 giờ/ngày, sử dụng công nhân làm việc luân phiên từ ca này đến ca khác để tung ra các mẫu iPhone mới ra mắt của Apple nhằm đáp ứng nhu cầu mùa lễ.

Nhưng năm nay thì khác; công nhân được nghỉ, và cũng không còn tình trạng tăng ca liên tục.

Lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ, việc lắp ráp iPhone và iPad bị tạm dừng trong vài ngày do những ràng buộc của chuỗi cung ứng và hạn chế sử dụng điện ở Trung Quốc.

Một giám đốc chuỗi cung ứng có liên quan nói với tờ Nikkei Asia rằng: “Do số lượng linh kiện và chip có hạn, không có ý nghĩa gì nếu làm thêm giờ làm vào ngày lễ và trả thêm tiền cho nhân viên tuyến đầu. Điều đó chưa từng xảy ra trước đây. Kỳ nghỉ lễ vàng của Trung Quốc trong quá khứ luôn là thời điểm hối hả nhất khi tất cả các nhà lắp ráp đang chuẩn bị cho sản xuất.”

Sau khi ra mắt dòng sản phẩm iPhone 13 và iPad mới vào tháng 9, Apple đang giảm hàng triệu chiếc so với mục tiêu sản xuất và bỏ lỡ doanh thu hàng tỷ USD. Ở nhiều quốc gia, giờ đã quá muộn để người tiêu dùng có thể kịp thời mua một số sản phẩm Apple để làm quà tặng trong dịp lễ.

Apple có thể là niềm ghen tị đối với vô số công ty trong ngành công nghiệp điện tử tiêu dùng với sức mạnh mua sắm hàng đầu thế giới, tung ra hơn 200 triệu iPhone, 20 triệu MacBook, 50 triệu iPad và hơn 70 triệu cặp AirPods mỗi năm, nhưng ngay cả Apple cũng bị ảnh hưởng bởi sự hỗn loạn trong chuỗi cung ứng trong năm nay. Giữa mùa bán hàng cao điểm, công ty đang gặp ác mộng trước lễ Giáng sinh.

Đây là một ví dụ điển hình về sự tàn phá rộng lớn hơn do các vấn đề của chuỗi cung ứng gây ra đối với các công ty hàng tiêu dùng trên toàn thế giới. Hàng loạt những rủi ro xảy đến như đại dịch đóng cửa nhà máy, những rắc rối về hậu cần và sự siết chặt sản xuất năng lượng đã phá hủy mô hình sản xuất toàn cầu hóa – hệ thống mà từ lâu đã cung cấp năng lượng cho ngành sản xuất hiện đại.

Vào tháng 9 và tháng 10, sản lượng iPhone 13 đã giảm 20% so với kế hoạch trước đó. Điều này thậm chí còn xảy ra sau khi Apple ưu tiên tất cả các thành phần cần thiết cho điện thoại thông minh hàng đầu mới nhất - nguồn doanh thu quan trọng nhất của công ty - bằng chi phí của các sản phẩm khác như iPad và các thế hệ cũ hơn như iPhone 12 và iPhone SE.

Theo Nikkei, Apple đã buộc phải giảm quy mô tổng mục tiêu sản xuất cho năm 2021. Vào đầu tháng 12, công ty chỉ sản xuất được khoảng 83 triệu đến 85 triệu chiếc trong dòng iPhone 13 trước khi kết thúc năm nay, không đạt được mục tiêu đầy tham vọng là lên tới 95 triệu chiếc mà họ đã đặt ra trong mùa mua sắm đầu tiên sau khi các nền kinh tế phương Tây mở cửa trở lại.

Nhìn chung, mặc dù đã tăng tốc sản xuất trở lại vào tháng 11, Apple vẫn thiếu khoảng 15 triệu chiếc so với mục tiêu xây dựng tổng cộng 230 triệu chiếc iPhone trong năm nay, một mục tiêu đầy tham vọng được đặt ra vào đầu năm 2021.

Foxconn của Đài Loan - nhà lắp ráp iPhone lớn nhất và nhà sản xuất thiết bị điện tử theo hợp đồng lớn nhất thế giới - đã công bố thu nhập từ tháng 7 đến tháng 9 mạnh mẽ nhưng cảnh báo rằng không chắc chắn lắm về năm tới. Công ty chỉ ra tình trạng thiếu chip toàn cầu kéo dài, lạm phát và các ảnh hưởng địa chính trị.

Tuy nhiên, Apple dự kiến sẽ tiếp tục công bố lợi nhuận cao. Các dự báo của Phố Wall đồng thuận là lợi nhuận ròng của công ty sẽ đạt 30,8 tỷ USD trong quý Giáng sinh, tăng 7% so với năm ngoái, mặc dù mất hàng tỷ USD doanh thu.

Một cuộc bùng nổ đầu tư đang diễn ra trong ngành công nghiệp chip toàn cầu, được thúc đẩy bởi tác động của tình trạng thiếu hụt trong năm nay và quyết tâm của các chính phủ trong việc đưa các bộ phận lớn trong chuỗi cung ứng công nghệ của họ vào trong nước.

Chi tiêu vốn cho thiết bị bán dẫn tăng 34% lên mức kỷ lục 95,3 tỷ USD vào năm 2021 và sẽ đạt 100 tỷ USD vào năm 2022, theo SEMI, một hiệp hội ngành công nghiệp chip toàn cầu. Ba nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới - Intel, TSMC và Samsung - đã bắt tay vào kế hoạch mở rộng công suất mạnh mẽ nhất của họ, hứa hẹn sẽ chi hơn 350 tỷ USD trong những năm tới để giúp giảm bớt tình trạng thiếu chip. Trong khi đó, nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc SMIC đã cam kết tăng gấp ba công suất sản xuất.

Các nguồn tin cho biết Apple đã yêu cầu các nhà cung cấp đẩy nhanh quá trình sản xuất iPhone trong tháng 11, 12 và 1, sau những vấp ngã trong vài tháng qua. Thông tin liên lạc trong hai ngày qua cho biết họ hy vọng sẽ có được hơn 5 triệu thiết bị gần với mục tiêu ban đầu hơn so với dự kiến vào đầu tháng 12.

Một nguồn tin cho biết: “Nhu cầu đối với dòng sản phẩm iPhone 13 sẽ có thể kéo dài cho đến tháng 1 năm sau, vì Apple không muốn lãng phí cơ hội giành lấy vị thế của Huawei, trong khi Samsung và Xiaomi đang gặp khó khăn vì chip và linh kiện không phù hợp”.

Nhưng một số nguồn thạo tin cho biết với Nikkei cho hay, sau Tết Nguyên đán vào tháng 2, nhu cầu sản xuất iPhone mới sẽ giảm tốc và bước vào một mùa chậm chạp truyền thống.

Một giám đốc điều hành tại một nhà cung cấp linh kiện iPhone khác nói với Nikkei rằng Apple liên tục trấn an họ rằng nhu cầu vẫn còn và Apple chỉ đơn giản là hoãn một số đơn đặt hàng đến một thời gian sau do hạn chế về nguồn cung.

Tuy nhiên, một giám đốc điều hành cho biết: “Nhưng mỗi tháng chúng tôi đều thấy rằng chúng tôi đang bỏ lỡ mục tiêu vận chuyển các đơn hàng của mình. Chúng tôi không chắc liệu khối lượng hàng bị thiếu đó cuối cùng có thể quay trở lại hay sẽ biến mất.”

Huy Hoàng (Theo Asia Nikkei )