Tại buổi thảo luận, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đều cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự là cần thiết nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn chính sách, pháp luật tố tụng hình sự, đảm bảo yêu cầu đòi hỏi của công tác điều tra, xử lý tội phạm với lộ trình hội nhập của đất nước. 

ĐBQH Nguyễn Tiến Nam (Quảng Bình) nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Khoản 3, Điều 146 theo hướng bổ sung nhiệm vụ của công an xã trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác tin tội phạm là hết sức cần thiết và phù hợp. Với quy định tại Luật Công an Nhân dân hiện nay thì lực lượng công an xã là có thể đáp ứng được yêu cầu thực thi nhiệm vụ này. Hiện nay, các xã đã được bố trí khoảng 45 nghìn công an chính quy để đảm nhiệm chức danh công an xã. Trong đó, trên 50% số công an xã có trình độ đại học, trên 71% từng làm công tác điều tra hoặc làm công tác điều tra hình sự. Như vậy nguồn nhân lực của của công an xã đủ khả năng đáp ứng cho việc bổ sung nhiệm vụ trong việc tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.

Trước đó, thảo luận tại tổ vào chiều 20/10 về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS), Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân (Cà Mau) bày tỏ tán thành với tờ trình và báo cáo thẩm tra Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật TTHS, vì thực chất đây là việc nội luật hóa Hiệp định CTPPP, một lộ trình mà Quốc hội khóa XIV đã đưa ra. Đồng thời cập nhật thêm một số luật đã ban hành, chẳng hạn vai trò của Công an xã trong xử lý tin báo tố giác tội phạm. Đại biểu đề nghị, về tình huống bất khả kháng xảy ra thì xử lý đơn thư tố giác tội phạm và quá trình điều tra, Luật có thể định nghĩa, quy định luôn, không cần thiết có văn bản hướng dẫn.

Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết: Xã, phường đứng về mặt hành chính là ngang nhau, nhưng hiện quy mô Công an phường, thị trấn rất lớn.

Quy mô của xã chỉ bằng 1/5 của phường, nhưng thực tế có nhiều xã phức tạp hơn phường nhiều. Như những xã đang đô thị hóa, xã ven đô, xã vùng sâu, vùng xa, vùng phức tạp; có những xã đi trong xã không thôi cũng gần trăm cây số. Nếu chúng ta không tổ chức việc này thì dân chưa bao giờ được hưởng thụ những vấn đề bảo đảm về an ninh, trật tự, những bức xúc của người dân không được giải quyết, mà lên huyện thì càng xa... Gần dân, sát dân của cấp xã là rất quan trọng - Bộ trưởng lý giải.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, gần 02 năm qua Bộ Công an đã điều động khoảng 45.000 Công an chính quy xuống 100% xã, đạt tỷ lệ trung bình 5,2 Công an chính quy/xã. Có xã 05 người, có xã 07-08 người; cũng có xã thuộc huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh cán bộ Công an đến 50 người, vì xã đó có tới 130.000 dân, gần bằng nửa tỉnh khác, có 2.000 khách sạn. Nếu Công an xã chính quy chỉ 05 người thì không đảm bảo công việc.

Trong số cán bộ Công an chính quy, trên 50% có trình độ đại học, trên 71% từng làm công tác điều tra hoặc liên quan điều tra hình sự. Vừa qua Bộ tiếp tục tăng cường gần 400 cán bộ xuống các xã biên giới, đây là nơi mà những vấn đề liên quan an ninh, biên giới, tôn giáo, dân tộc, dịch bệnh COVID-19 rất phức tạp. Thực tế, từ 1/10/2017 đến tháng 6/2021, Công an xã đã xử lý hơn 283.000 tin báo tố giác tội phạm (chiếm trên 60%), chủ yếu những vụ việc xảy ra ở địa bàn cơ sở như: trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng... Nếu không phân cấp cho xã rất khó khăn, bởi vì những vấn đề này cần giải quyết từ sớm, từ xa; nếu kéo dài không giải quyết có thể dẫn đến một vụ án hình sự khác - Bộ trưởng viện dẫn.

Trung bình một năm, 01 đồng chí Công an xã chính quy tiếp nhận 0,84% tố giác, tin báo tội phạm; Công an phường, thị trấn tiếp nhận 1,3%. Bộ trưởng khẳng định, khi sắp xếp lại, đưa cán bộ tăng cường xuống xã thì Bộ Công an không tăng biên chế mà chỉ tính toán trong nội bộ...

Về cơ sở vật chất, Bộ Công an sẽ phối hợp với các địa phương để đảm bảo đội ngũ Công an xã được chăm lo, định hướng, phân công, phân cấp đảm nhiệm những công việc ở xã một cách tốt nhất...- Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định.

Trao đổi với phóng viên báo Nhà báo và Công luận về nội dung này, ĐBQH Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, rất đồng tình.

Bởi theo ĐBQH Phạm Văn Hòa, Công an xã hiện nay là công an chính quy và được đào tạo cơ bản nên có chuyên môn nghiệp vụ. Việc thay đổi này để phù hợp, báo cáo kịp thời tình hình thông tin tố giác tội phạm, điều tra, xác minh, kiểm tra. Tuy nhiên, dự thảo Luật không quy định thời gian cụ thể mà chỉ ghi là tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.

"Vậy chuyển ngay là trong khoảng thời gian bao lâu, một giờ, 1 ngày hay nhiều hơn thì phải cụ thể hóa thời lượng rõ ràng, nên tôi đề nghị phải đưa thêm vào dự án Luật quy định thời gian cụ thể" - Đại biểu ĐBQH Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.