Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật gồm 9 chương và 72 điều, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/4/2025.

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, việc xây dựng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) nhằm kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế, tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý việc xây dựng và vận hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả, dễ áp dụng trên thực tế; qua đó khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Việc xây dựng Luật bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, cụ thể là thể chế kịp thời, đầy đủ các ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội về đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật. Theo đó, quy định của luật phải mang tính ổn định, lâu dài, quy định vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, còn vấn đề thường xuyên biến động thì giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định. Đồng thời, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và tính tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của các nước về xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; kế thừa những nội dung còn phù hợp của Luật năm 2015; đổi mới quy trình xây dựng pháp luật theo hướng bảo đảm tính chuyên nghiệp, khoa học, kịp thời, khả thi, hiệu quả gắn với tăng cường kỷ cương, kỷ luật, trách nhiệm của các cơ quan, nhất là người đứng đầu trong xây dựng pháp luật.

Cùng với đó là bảo đảm, đầu tư nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật tương xứng với tính chất đột phát chiến lược, "đột phá của đột phá"; bảo đảm gắn kết giữa công tác xây dựng với tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về những điểm mới của Luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, với việc giảm đáng kể số lượng chương, điều so với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, đã thể chế hóa Kết luận số 119-KL/TW về việc "nghiên cứu, sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo hướng chỉ quy định cụ thể trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội", bảo đảm rút ngắn thời gian, nhưng vẫn nâng cao "năng suất", kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, bảo đảm chất lượng văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời bổ sung nội dung về tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đơn giản hóa hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, Luật đã xác định lại thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của một số chủ thể theo Hiến pháp năm 2013; bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã; bổ sung 1 hình thức văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ ban hành là nghị quyết để giải quyết các vấn đề cấp bách, quan trọng phát sinh từ thực tiễn.

Bên cạnh đó, Luật đã đổi mới mạnh mẽ việc lập Chương trình lập pháp hằng năm với tính chất linh hoạt cao, quy trình chính sách được thực hiện độc lập với việc lập Chương trình lập pháp hằng năm; bổ sung hình thức lấy ý kiến là tham vấn chính sách trong quá trình xây dựng chính sách dự án luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; quy định cơ quan trình chủ trì tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, chịu trách nhiệm cho đến khi dự án được thông qua hoặc ký ban hành...

Bổ sung quy định tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật là điểm mới của Luật, nhằm khắc phục nguyên nhân văn bản quy phạm pháp luật chưa xác định rõ các hoạt động nào thuộc về tổ chức thi hành pháp luật và quy định trách nhiệm nghĩa vụ thực hiện cho các chủ thể; do đó, dẫn đến việc thực hiện công tác tổ chức thi hành pháp luật chưa đạt hiệu quả, thực chất. Việc tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật đã quy định những nội dung cơ bản để cơ quan, người có thẩm quyền tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật sau khi được ban hành; trách nhiệm tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật và báo cáo hoặc cung cấp thông tin về tổ chức thi hành.

Về bổ sung quy định hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, Luật nêu rõ, cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật xem xét, hướng dẫn áp dụng đối với văn bản do mình ban hành bằng văn bản hành chính, trên cơ sở đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Ngoài ra, Luật năm 2025 cũng có những nội dung mới về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan trong quá trình xây dựng, tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật; ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong xây dựng văn bản; nguồn lực bảo đảm cho công tác xây dựng, tổ chức thi hành...