Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn do báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN) sáng lập và tổ chức thường niên từ năm 2020 nhằm trao cho các sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc "của thiếu nhi" (thiếu nhi là chủ thể sáng tạo) hoặc "vì thiếu nhi" (thiếu nhi là đối tượng phục vụ), bao gồm 1 Giải thưởng lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn (Cricket Knight) và một số Tặng thưởng mang tên Khát vọng Dế Mèn (Cricket Desire). 

Hội đồng giám khảo do nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, làm Chủ tịch Hội đồng, cùng các thành viên: họa sĩ Thành Chương, nhà thơ - nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, PGS. TS - Nhà phê bình Văn Giá và nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao và Văn hóa.

Trải qua 4 mùa giải đã có 2 giải Hiệp sĩ Dế Mèn lần lượt được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh (2020), Trần Đức Tiến (2023) cùng 18 giải Khát vọng Dế Mèn, 2 Tặng thưởng được trao cho các văn nghệ sĩ trong và ngoài nước, trong đó có 6 tác giả là thiếu nhi.

Mùa giải thứ 5 năm 2024 được khởi động từ 15/3/2024, đã xem xét, thẩm định 135 tác phẩm thiếu nhi tiêu biểu được sáng tác, hoàn thiện trong khoảng thời gian từ 1/1/2023 đến hết ngày 20/4/2024 (hạn chót nhận tác phẩm dự thi). Các tác phẩm này đến từ 2 nguồn, một là từ các tác giả trực tiếp gửi dự thi, hai là từ sự đề cử của các nhà xuất bản và lực lượng cộng tác viên thân thiết của báo Thể thao và Văn hóa - những nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ, những người yêu mến nghệ thuật thiếu nhi và luôn theo dõi sát sao những sáng tác mới nhất.

Từ 135 tác phẩm này, qua 2 vòng chấm, Ban sơ khảo Giải thưởng đã chọn ra Top 10 tác phẩm xuất sắc nhất lọt vào vòng chung khảo. Top 10 chung khảo được đánh giá là khá phong phú, trong đó có tác phẩm mới nhất của nhà văn gạo cội (Tự truyện một con heo của Lý Lan), có tác phẩm của thiếu nhi (Thư viện kỳ bí của Lê Sinh Hùng, 14 tuổi), có tác phẩm của tác giả sống ở nước ngoài ngoài (bộ 6 tập Mật hiệu OGO của nhà văn Kiều Bích Hương, hiện đang sống ở Bỉ), có thơ (tập Vương quốc nhỏ bí mật của Hà mã đi bộ - bút danh của Lã Thanh Hà), có truyện tranh (Cuộc phiêu lưu của Dế Út của LinhRab), có loạt tác phẩm tranh truyện, tranh thơ của nhà văn May (bút danh khác là Tịnh Tâm, tên thật là Nguyễn Hồng Phượng).

Từ Top 10 tác phẩm xuất sắc, Hội đồng giám khảo do nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, giữ cương vị Chủ tịch Hội đồng, sẽ bắt đầu quy trình chấm chung khảo trong tuần này để chọn ra 1 giải Hiệp sĩ Dế Mèn (nếu có) và các giải Khát vọng Dế Mèn. Bên cạnh đó, Hội đồng giám khảo có thể trao thêm các Tặng thưởng.        

Kết quả cuối cùng sẽ được công bố tại Lễ trao giải, dự kiến diễn ra vào dịp 1/6 tới tại Hà Nội.