Theo quy định hiện hành, khi xây dựng các công trình nhà cao tầng, việc bảo đảm an toàn PCCC phải được thẩm duyệt kỹ càng trong hồ sơ thiết kế. Khi công trình hoàn thành, đưa vào vận hành phải được cơ quan PCCC kiểm tra, nghiệm thu các hạng mục như hệ thống báo cháy, hệ thống chữa cháy, lối thoát hiểm... Thế nhưng, trên thực tế rất nhiều chung cư đã có người vào ở trong khi hệ thống PCCC đầu tư sai, chưa hoàn thiện hoặc chưa được nghiệm thu đủ điều kiện vận hành. Thực trạng này đã làm gia tăng nguy cơ và số vụ cháy nổ, đồng thời gây tâm lý hoang mang, lo sợ cho cư dân sinh sống trong những chung cư đông người.

 Vụ chạy thảm khốc tại chung cư Carina, quận 8 đêm qua đặc biệt nghiêm trọng không chỉ bởi số người thiệt mạng và bị thương mà còn là bài học đau xót về sự chủ quan trong công tác PCCC tại các khu chung cư trên khắp cả nước.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các vụ cháy tại nhà cao tầng và chung cư. Nguyên nhân hàng đầu chính là ý thức của người dân, khi mà hiện nay nhiều người vẫn còn chủ quan trong vấn đề an toàn khi sử dụng điện, gas cũng như chưa được trang bị những kiến thức cơ bản về công tác PCCC. Nguyên nhân thứ hai là nhiều chủ đầu tư các công trình chưa thực sự chú trọng công tác PCCC. Nhiều khu chung cư hay tòa nhà đã bàn giao cho người sử dụng mà vẫn chưa được lắp đặt, hoàn thiện hoặc chưa được nghiệm thu, thẩm duyệt về hệ thống PCCC tòa nhà.

Các hạng mục về giải pháp ngăn cháy, lối thoát nạn, hệ thống kỹ thuật PCCC trong công trình chưa hoàn thiện vẫn đưa dân vào ở. Thậm chí, nhiều công trình thiếu kinh phí nên chủ đầu tư cố tình bỏ qua hệ thống an toàn cháy nổ.

Chủ đầu tư các chung cư chây ì, cố tình không khắc phục các vi phạm về phòng cháy chữa cháy (PCCC) nhưng ngành chức năng, chính quyền địa phương một số nơi lại không có biện pháp mạnh, thiếu kiên quyết trong xử lý, thậm chí có dấu hiệu buông lỏng quản lý, bao che vi phạm. Thực tế trên làm vi phạm ngày càng phát sinh nhiều và tồn tại kéo dài, đẩy nguy cơ cháy nổ ở chung cư, nhất là các chung cư mới lên mức báo động.

Có ý kiến cho rằng, sở dĩ chủ đầu tư chây ì trong việc nghiệm thu PCCC là vì chi phí lắp đặt, đầu tư, hoàn thiện tất cả hệ thống PCCC ở một chung cư rất cao, trong khi mức xử phạt thấp (cao nhất là 80 triệu đồng). Do đó, chủ đầu tư thường chấp nhận chịu phạt, thay vì đầu tư hệ thống PCCC đầy đủ để nghiệm thu.

Dù công trình chưa được cơ quan chức năng nghiệm thu về PCCC, còn tồn tại nhiều lỗi vi phạm (như: chưa có máy phát điện dự phòng và thiết bị báo khói, báo nhiệt ở hành lang các tầng; không có phòng điều khiển trung tâm cho hệ thống báo cháy; chưa có trạm bơm chữa cháy bằng điện và dầu diezen, chưa lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng khẩn cấp và đèn hướng dẫn thoát nạn ở các tầng…) Tuy nhiên, kết quả đến nay bằng không, nhiều chung cư vẫn chưa nghiệm thu PCCC, hiện còn phát sinh thêm lỗi vi phạm mới: hệ thống chữa cháy tự động, cấp nước chữa cháy hư hỏng không được sửa chữa…

Ngoài ra, có một nguyên nhân ít khi được đề cập tới, song cũng không kém phần quan trọng, đó là các sai lầm khi thiết kế, thi công hệ thống PCCC cho nhà cao tầng. Một hệ thống PCCC có hiện đại, chất lượng đến đâu mà không được thiết kế khoa học, đáp ứng các tiêu chuẩn kĩ thuật thì khi cháy nổ xảy ra, rất khó để xử lý nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả. Một số lỗi kĩ thuật, tưởng chừng nhỏ nhưng lại có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như việc không có nguồn nước cung cấp để dập lửa khi xảy ra cháy, hay việc khởi động hệ thống mất nhiều thời gian….

Về tình trạng chủ đầu tư chưa hoàn thiện hạng mục PCCC, không phải chủ đầu tư công trình không biết rõ Luật PCCC mà do chủ đầu tư cố tình vi phạm, ngoài ra có sự lơ là của chính quyền địa phương.

Đây là vấn đề không chỉ của các cơ quan chức năng trong lĩnh vực PCCC mà còn là vấn đề chung trong công tác quản lý ở nước ta hiện nay. Sự quản lý lỏng lẻo, hời hợt chính là một phần nguyên nhân trong các vụ tai nạn thương tâm vừa qua.

Từ những vụ cháy nghiêm trọng gần đây cho ta thấy được những bất cập cũng như những tác hại do sự thiếu trách nhiệm trong quá trình thi công của chủ đầu tư cũng như ý thức của người dân vẫn còn thờ ơ trong quá trình PCCC cho chính khu chung cư ở nơi mình đang ở.

Đến nay, số cư dân vào ở trong các chung cư đã rất nhiều. Hậu quả sẽ rất khó lường nếu cháy nổ xảy ra. Thật đáng ngại khi chủ đầu tư không khắc phục vi phạm, không đóng phạt, bất hợp tác khi cơ quan chức năng kiểm tra, không bố trí người có trách nhiệm làm việc thì chính quyền, ngành chức năng địa phương cũng chỉ biết… tiếp tục kiến nghị!

Để xử lý dứt điểm tình trạng đưa dân vào ở khi chung cư chưa nghiệm thu, thiết nghĩ các cơ quan cấp trên như Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), chính quyền địa phương cần vào cuộc, có biện pháp mạnh như đình chỉ hoạt động đối với chủ đầu tư… Song song với công tác quản lý chung cư, lãnh đạo thành phố cũng yêu cầu, các đơn vị liên quan xem xét những quy định về cấp giấy, quá trình thẩm định về an toàn PCCC trong xây dựng hiện nay./.

                                                                                                                                                                                                                                                                       Hoàng Phi