Nhất là khi kinh tế Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng, ngành Hải quan lại đứng trước những khó khăn trong công tác quản lý thu thuế, tuy nhiên, toàn ngành vẫn liên tục, quyết liệt triển khai các giải pháp, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN được giao.

Vượt khó để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Công tác thu NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu có vai trò rất quan trọng, hằng năm chiếm khoảng 13,5% tổng thu NSNN. Điều này sẽ góp phần bảo đảm nguồn vốn để thực hiện các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, việc tăng thu NSNN được xem là một nhiệm vụ hàng đầu đối với ngành Hải quan.

Những năm gần đây, nhờ áp dụng các giải pháp chống thất thu NSNN được thực hiện đồng bộ, thống nhất mà công tác thu NSNN, quản lý thu NSNN ngày càng được hoàn thiện. Nhất là ở thời điểm hiện tại, khi kinh tế hội nhập ngày càng sâu rộng, Việt Nam đã tham gia vào các hiệp định thương mại. Bên cạnh những thuận lợi khi tham gia vào các FTA thì việc thực hiện lộ trình cắt giảm thuế quan có thể sẽ làm giảm nguồn thu khi thực hiện cắt giảm thuế suất nhập khẩu theo cam kết tại các Hiệp định. Mặt khác, hệ thống pháp luật về thuế đang trong quá trình xây dựng, sửa đổi nên chưa đồng bộ với các hệ thống pháp luật khác sẽ gây ra những khó khăn trong công tác quản lý thu thuế đối với ngành Hải quan. Ngoài ra, với thực trạng hiện nay của nền kinh tế đang gặp phải những khó khăn về thiên tai, dịch bệnh, bất ổn trong quan hệ thương mại khu vực và thế giới, giá dầu, tỷ giá trên thế giới có nhiều biến động… cũng đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác thu NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu.

Tuy nhiên, nhờ sự vào cuộc quyết liệt, trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2019, toàn ngành Hải quan đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu NSNN được giao, đạt dự toán hơn 100%. Cụ thể: số thu NSNN trong 2 năm 2015-2016 đều vượt dự toán từ 0,5 - 1%. Năm 2017, số thu NSNN đạt 297.075 tỷ đồng, vượt dự toán trên 4%. Nổi bật trong cả giai đoạn, số thu năm 2018 đạt 314.362 tỷ đồng và năm 2019 đạt 348.711 tỷ đồng, vượt 11 - 16% dự toán được giao. Tổng số thu NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu trong giai đoạn 2015-2019 đạt 1.493.838 tỷ đồng, vượt dự toán gần 7%, tăng 39,45% so với giai đoạn trước.

Để đạt được kết quả như vậy, Tổng cục Hải quan đã phải thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp về cải cách thủ tục hành chính nhằm mục tiêu chính là rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới. Không những vậy, Tổng cục Hải quan còn tích cực điều phối, đôn đốc và phối hợp với các Bộ, ngành triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại.

Mặt khác, hằng năm, Tổng cục Hải quan đều ban hành Chỉ thị về việc triển khai nhiệm vụ thu NSNN và giao chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN, chỉ tiêu thu hồi nợ cho từng Cục Hải quan tỉnh, thành phố với các nhóm nhiệm vụ chung và nhiệm vụ cụ thể. Cùng với đó là nhiều văn bản hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ trong các lĩnh vực trị giá, phân loại, xuất xứ, quản lý nợ thuế…

Bên cạnh đó, để tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện, Tổng cục Hải quan đã thực hiện ký kết thỏa thuận hợp tác với 43 ngân hàng thương mại trong đó có 31 ngân hàng đang thực hiện việc nộp thuế điện tử 24/7. Trong năm 2019, Tổng cục Hải quan đã triển khai chính thức Chương trình nộp thuế điện tử doanh nghiệp nhờ thu, hiện đã có 5 ngân hàng tham gia chương trình này. Đây là, bước cải tiến đột phá trong công tác cải cách thủ tục hành chính đối với công tác thu NSNN, thực hiện sự chuyển đổi từ vai trò cơ quan quản lý thuế thu thuế sang doanh nghiệp chủ động nộp thuế. Kết quả cho thấy: nếu như năm 2015 có khoảng 60% tổng thu ngân sách của ngành Hải quan được thu bằng phương pháp điện tử thì đến năm 2019 tỷ lệ tăng lên đạt 97,1% tổng số thuế thu được qua phương thức điện tử.

Nhiều giải pháp sẽ được triển khai

Trong công tác quản lý thu NSNN, các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan luôn chủ động thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Tài chính, lãnh đạo Tổng cục Hải quan. Qua đó đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị của Tổng cục và các Cục Hải quan tỉnh, thành phố. Đồng thời, thực hiện các biện pháp quản lý ngân sách, chấp hành và thực hiện nghiêm túc các kết luận thanh tra, kiểm tra, quyết toán.

Đó là việc ngay từ đầu năm, các đơn vị chủ động nghiên cứu, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong công tác thu và quản lý NSNN. Theo đó đã triển khai nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước, xây dựng dự toán thu ngân sách Nhà nước, đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách và các Luật thuế xuất nhập khẩu, Luật Quản lý thuế. Bên cạnh đó còn chủ động bám sát tình hình thu ngân sách thực tế tại địa bàn, lĩnh vực quản lý, phân tích đánh giá sự biến động tăng, giảm số thu từ đó đề xuất giải pháp phù hợp với thực tế tại đơn vị quản lý.

Tổng cục Hải quan cũng nhận thấy, việc quản lý chặt chẽ công tác thu ngân sách, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp sẽ tạo tiền đề để thu hút đầu tư nhằm tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Qua đó sẽ ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại trốn thuế, chủ động theo dõi nợ thuế, không để phát sinh nợ mới.

Do đó, trong những năm tiếp theo, Tổng cục Hải quan sẽ quyết liệt triển khai các giải pháp, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN được giao cụ thể:

1. Tiếp tục triển khai công tác cải cách hành thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác hải quan, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia theo yêu cầu của Chính phủ. Qua đó nhằm tháo gỡ khó khăn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với Ngân hàng để thực hiện thí điểm nộp thuế điện tử 24/7; chương trình thuế điện tử doanh nghiệp nhờ thu đảm bảo cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện.

2. Chỉ đạo các Cục Hải quan tỉnh, thành phố thực hiện nghiêm túc công tác quản lý thu NSNN ngay từ đầu mỗi năm; tăng cường rà soát, nắm chắc nguồn thu; nghiên cứu, đề xuất và triển khai các giải pháp tăng thu, chống thất thu NSNN; chủ động đánh giá tác động của các cam kết hội nhập quốc tế đến thu NSNN.

3. Tập trung rà soát, nắm chắc tình hình nợ thuế tại đơn vị; phân loại các nhóm nợ có khả năng thu, nợ không có khả năng thu, mỗi nhóm nợ có đánh giá chi tiết từng khoản nợ theo từng tờ khai, từng doanh nghiệp nợ, tình trạng thực tế của doanh nghiệp, nguyên nhân chưa thu hồi được nợ, đưa ra biện pháp xử lý nợ phù hợp. Tích cực thu hồi và xử lý nợ thuế theo đúng quy định của pháp luật, hạn chế việc doanh nghiệp lợi dụng sơ hở tại các khâu trước và trong thông quan để gian lận trốn thuế.

4. Chủ động rà soát, kiểm tra và phát hiện những vi phạm trong lĩnh vực phân loại hàng hóa, xác định trị giá hay xuất xứ của hàng hóa, từ đó thực hiện truy thu, ấn định thuế, góp phần tăng thu ngân sách, tăng cường công tác quản lý, đấu tranh chống buôn lậu thương mại qua giá, mã, C/O, miễn, giảm, hoàn thuế, công tác thanh tra, kiểm tra sau thông quan, điều tra chống buôn lậu. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan trong công tác chống thất thu thuế, chống buôn lậu, chống gian lận thương mại và hàng giả.

5. Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 33/2008/CT-TTg ngày 20/11/2008 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị số 05/CT-BTC ngày 21/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc thực hiện nghiêm chính sách tài khóa và các kết luận, kiến nghị của cơ quan kiểm toán, thanh tra, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi đơn vị, tổ chức, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành Hải quan.

Gia Hân