Trúng nhiều gói thầu khủng, nhưng tiết kiệm chỉ quanh mức 0,2%

Để nâng cao hiệu quả trong công tác đấu thầu, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 29/7/2024 nhằm đẩy mạnh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thi hành Luật Đấu thầu. Chỉ thị này cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp nhà nước tăng cường tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý kiến nghị, xử lý vi phạm trong đấu thầu; thường xuyên theo dõi, giám sát hoạt động đấu thầu, khi phát hiện có dấu hiệu không đảm bảo mục tiêu cạnh tranh, công bằng, minh bạch thì phải có biện pháp chấn chỉnh kịp thời.

Trong đó, Chỉ thị cũng yêu cầu các đơn vị liên quan cần chú trọng kiểm tra thanh tra, kiểm tra thường xuyên về công tác đấu thầu theo quy định. Đặc biệt là với những gói thầu có ít nhà thầu tham dự, giá trị tiết kiệm thấp, một nhà thầu trúng nhiều gói thầu tại một địa phương, một chủ đầu tư trong thời gian dài nhưng có hiệu quả kinh tế thấp...

Qua tìm hiểu của Báo Nhà báo và Công luận trước đó, CTCP Xây dựng và Thương mại Phượng Hoàng (số 26 Mạc Đĩnh Chi, phường Lê Thanh Nghị, TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương) là một trong những nhà thầu trúng nhiều gói thầu có giá trị cao tại một số địa bàn như Hải Dương, Bắc Ninh, Hưng Yên. Nhưng đáng nói, nhiều gói thầu mà công ty này được phê duyệt lại có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, chỉ ở quanh mức 0,2%.

Trong số đó, có thể nhắc đến gói thầu Thi công xây dựng và các chi phí khác thuộc Dự án “Đầu tư xây dựng đường vành đai I (đoạn từ xã Liên Hồng đến xã Ngọc Sơn)”, do BQLDA Đầu tư Xây dựng cơ bản TP Hải Dương làm chủ đầu tư.

Vào ngày 16/12/2021, tại Quyết định 388/QĐ-BQLDA, ông Nguyễn Tùng Lâm – Giám đốc BQLDA ĐTXD cơ bản TP Hải Dương đã ký phê duyệt cho Công ty Phượng Hoàng trúng gói thầu này với giá hơn 281,412 tỷ đồng. Giá trúng thầu này tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước 265 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm chỉ 0,094%.

Chỉ 1 tháng sau đó, vào ngày 12/1/2022, ông Lê Văn Thảo – Chủ tịch UBND xã Quyết Thắng (TP Hải Dương) đã phê duyệt cho liên danh của Công ty Phượng Hoàng trúng gói thầu có giá dự toán hơn 40,33 tỷ đồng, thuộc dự án “Xây dựng trường THCS Quyết Thắng (Giai đoạn 1)”. Với giá trúng thầu là 40,289 tỷ đồng, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước 41 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm chỉ khoảng 0,1%.

Đến ngày 25/7/2022, ông Phạm Hồng Thanh – Giám đốc BQLDA Đầu tư Xây dựng huyện Kim Thành đã phê duyệt cho Công ty Phượng Hoàng trúng gói thầu 07 “Thi công xây dựng nhánh nối QL.5, nút giao Km4+200 và đường trục Đông Tây từ Km4+176,25 đến Km5+486,10”, thuộc dự án “Xây dựng đường trục Đông Tây trên địa bàn huyện Kim Thành, đoạn từ nút giao lập thể với QL.5 tại xã Kim Xuyên đến bùng binh xã Ngũ Phúc”.

Đây là gói thầu có giá dự toán hơn 73, 571 tỷ đồng. Với việc Công ty Phượng Hoàng được phê duyệt trúng thầu với giá hơn 73,4 tỷ đồng, đã tiết kiệm được 171 triệu đồng cho ngân sách Nhà nước, tương đương tỷ lệ tiết kiệm chỉ khoảng 0,23%.

Sang đến năm 2023, Công ty Phượng Hoàng một lần nữa được nhắc tên tại gói thầu giá trị hàng chục tỷ do BQLDA Đầu tư Xây dựng cơ bản TP Hải Dương làm chủ đầu tư. Đây là gói thầu xây dựng, thuộc dự án “Đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư và GPMB khu trung tâm phường Phạm Ngũ Lão, TP Hải Dương- Khu vực 1”, được ông Nguyễn Tùng Lâm – Giám đốc BQLDA phê duyệt tại Quyết định 323/QĐ-BQLDA ngày 31/7/2023.

Theo đó, giá của gói thầu này là hơn 40,169 tỷ đồng. Giá liên danh Công ty Phượng Hoàng đã trúng là 40,09 tỷ đồng, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước 79 triệu đồng. Tương đương với tỷ lệ tiết kiệm khoảng 0,19%.

Đặc biệt vào giai đoạn cuối năm, Công ty Phượng Hoàng còn trúng gói thầu Thi công xây dựng công trình + thiết bị, thuộc dự án “Cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 395 (Đoạn từ Km16+750-Km23+920) và đường dẫn cầu Cậy đến đường tỉnh 394, do BQLDA đầu tư xây dựng huyện Bình Giang làm chủ đầu tư.

Tại Quyết định 130/QĐ-BQLDA ngày 23/10/2023, ông Nguyễn Ngọc Quân – Giám đốc BQLDA đã phê duyệt cho liên danh của Công ty Phượng Hoàng trúng gói thầu này với giá hơn 538,664 tỷ đồng. Như vậy, giá trúng thầu chỉ tiết kiệm được khoảng 224 triệu đồng khi so với giá dự toán của gói thầu, tương đương tỷ lệ tiết kiệm chỉ vỏn vẹn 0,04%.

Phải đến năm 2024, tỷ lệ tiết kiệm này mới có dấu hiệu “cải thiện”, khi Công ty này tiếp tục trúng hàng loạt gói thầu lớn khác như gói thi công xây dựng thuộc dự án “Khu dân cư mới Tứ Thông, phường Tứ Minh, TP Hải Dương”, có giá trúng thầu hơn 54 tỷ đồng; Hay gói thầu số 22: Chi phí xây dựng (bao gồm cả chi phí đảm bảo giao thông, chi phí di chuyển máy móc thiết bị), thuộc dự án “Đầu tư mở rộng đường dẫn cầu Hàn, đoạn từ đầu cầu Hàn đến nút giao ĐT.390 và xây dựng tuyến mới nối nút giao ĐT.390 đến QL18”, có giá trúng thầu hơn 214 tỷ đồng…

Trong 5 năm kiếm hơn 4.100 tỷ đồng, nhưng thuế TNDN đóng chưa đến 8 tỷ?

Theo tìm hiểu của Báo Nhà báo & Công luận, Công ty Phượng Hoàng thành lập tháng 9/2006, người đại diện pháp luật là ông Bùi Danh Biển. Tính đến cuối năm 2023, công ty có vốn điều lệ gần 137 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu hơn 169 tỷ đồng.

Năm 2021, công ty thực hiện tăng vốn điều lệ, tổng tài sản cũng theo đó lập kỷ lục hơn 1.250 tỷ đồng. Tuy nhiên, quy mô của Công ty Phượng Hoàng sau đó đã bị thu hẹp đáng kể trong 2 năm tiếp theo, xuống còn 980 tỷ đồng vào cuối năm 2023.

Nợ phải trả cũng giảm liên tiếp trong 2 năm, từ mức gần 1.100 tỷ đồng cuối năm 2021 xuống còn hơn 800 tỷ vào cuối năm 2023. Con số này gấp gần 5 lần vốn chủ sở hữu cùng thời điểm.

Trong quá khứ, nợ phải trả của Công ty Phượng Hoàng có thời điểm gấp đến hơn 13 lần vốn chủ sở hữu vào cuối năm 2020. Dù đã giảm đáng kể so với giai đoạn trước nhưng tỷ lệ đòn bẩy của công ty vẫn rất cao.

Đáng chú ý, quy mô thu hẹp nhưng doanh thu của Công ty Phượng Hoàng vẫn liên tục tăng mạnh. Đặc biệt trong năm 2023, công ty ghi nhận doanh thu thuần đạt 1.065 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ và là mức kỷ lục kể từ khi hoạt động. Tương ứng bình quân mỗi ngày công ty thu gần 3 tỷ đồng.

Lợi nhuận sau thuế cũng tăng đột biến từ 5,1 tỷ năm 2022 lên hơn 12 tỷ đồng năm 2023. Dù vậy, so với mức doanh thu hơn nghìn tỷ, lãi ròng của Công ty Phượng Hoàng khá mỏng. Biên lợi nhuận ròng chỉ khoảng hơn 1%.

Lợi nhuận mỏng, thuế TNDN đóng cũng “bèo”. Năm 2023, công ty đóng thuế TNDN nhiều nhất trong nhiều năm nhưng con số chỉ vỏn vẹn 3,1 tỷ đồng, tương đương khoảng 1 ngày doanh thu.

Tính chung 5 năm gần nhất, Công ty Phượng Hoàng chỉ đóng chưa đến 8 tỷ tiền thuế TNDN dù tổng doanh thu lên đến hơn 4.100 tỷ đồng. Liên tục trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm thấp, thuế TNDN đóng “bèo bọt” khiến dư luận đặt dấu hỏi về hiệu quả kinh tế mà các gói thầu Công ty Phượng Hoàng trúng mang về cho Nhà nước.