Tăng gần 13% so với một năm trước đó
Các công ty Trung Quốc đã kiếm được 243 tỷ nhân dân tệ (45,6 tỷ USD) từ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ tháng 1 đến tháng 3 năm nay, dữ liệu công bố tuần trước cho thấy. Đó là con số quý 1 cao nhất kể từ năm 2016 – trước khi có chính sách ngăn dòng vốn chảy ra nước ngoài – và tăng gần 13% so với một năm trước đó.

Dẫn đầu sự thúc đẩy là các công ty trong các ngành mà Trung Quốc đang chạy đua trước các đối thủ, chẳng hạn như xe điện (EV) và năng lượng mặt trời. Những khoản đầu tư này có thể giúp giảm bớt căng thẳng thương mại - bằng cách tạo việc làm và tăng trưởng kinh tế ở thị trường nước ngoài, thay vì tràn ngập hàng xuất khẩu có nguy cơ khiến các nhà sản xuất địa phương phá sản.

Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết: “Trung Quốc muốn sản xuất ở nước ngoài nên thặng dư thương mại sẽ giảm và quan trọng nhất là tình trạng dư thừa công suất sẽ giảm. Tôi kỳ vọng tốc độ này sẽ tiếp tục rất mạnh mẽ. Nhưng họ vẫn sẽ phải đối mặt với chủ nghĩa bảo hộ”.

Đổ tiền vào các ngành mới nổi

Vẫn chưa có thông tin chi tiết chính thức về việc các khoản đầu tư trong năm nay hoặc năm ngoái đã đi đến đâu.

Vào năm 2022, khoảng 3/4 vốn FDI của Trung Quốc là ở châu Á – mặc dù con số đó bị sai lệch vì phần lớn trong số đó đến Hong Kong và sau đó được chuyển hướng sang các quốc gia khác, hoặc thậm chí quay trở lại đại lục. Gần 17% đầu tư là vào sản xuất, lĩnh vực lớn thứ hai của đất nước.

Một báo cáo riêng được công bố trong tuần này cho thấy sự gia tăng đầu tư sản xuất của Trung Quốc vào khối ASEAN gồm các nước Đông Nam Á, gần như tăng gấp bốn lần vào năm ngoái. Với 26 tỷ USD, gần gấp đôi tổng giá trị của các công ty Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản cộng lại.

Các doanh nghiệp Trung Quốc đã đổ tiền vào chế biến các nguyên liệu quan trọng, như mỏ niken và nhà máy luyện kim ở Indonesia. Họ cũng đang thực hiện đầu tư vào hạ nguồn. Chery Automobile tuần này đã công bố kế hoạch trở thành nhà sản xuất ô tô mới nhất của Trung Quốc thành lập nhà máy ở Thái Lan, nhằm bắt đầu sản xuất xe điện vào năm tới.

Chery đã ký một thỏa thuận khác trong tháng này để tiếp quản một nhà máy cũ của Nissan ở Tây Ban Nha và sản xuất ô tô điện ở đó. BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, đã bắt đầu xây dựng một nhà máy ở Brazil vào tháng trước - nhà máy đầu tiên bên ngoài châu Á - và đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất vào đầu năm 2025. Họ cũng có một dự án lớn ở Hungary, nơi đã trở thành trung tâm kinh doanh của Trung Quốc ở châu Âu.

Trong ngành năng lượng mặt trời, các nhà sản xuất Trung Quốc thống trị sản xuất toàn cầu đang tìm cách đầu tư nhiều hơn ra nước ngoài sau khi nhiều quốc gia cảm thấy không thoải mái khi phải dựa vào một đối thủ địa chính trị về thiết bị quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng.

Longi Green Energy Technology và Trina Solar đã công bố kế hoạch xây dựng các nhà máy ở Mỹ, nơi chính phủ có các khoản trợ cấp hào phóng như một phần trong nỗ lực phát triển năng lượng tái tạo của chính quyền Biden.

Theo Hofman, một số khoản đầu tư của Trung Quốc nhằm mục đích tiếp cận thị trường Mỹ mà không phải chịu thuế quan. Ông nói: “Bây giờ điều gì đó tương tự đang xảy ra với thị trường châu Âu”, trong bối cảnh có nhiều kỳ vọng rằng Trung Quốc cũng sẽ áp đặt nhiều mức thuế hơn ở đó. Các công ty cũng có thể đang tính đến nhu cầu trong nước đang ở mức yếu, khi tình trạng sụt giảm nhà ở ở Trung Quốc đè nặng lên chi tiêu của người tiêu dùng.

Sự gia tăng xây dựng nhà máy đánh dấu sự chuyển hướng khỏi đầu tư cơ sở hạ tầng mà cho đến gần đây vẫn là trọng tâm trong chi tiêu của người Trung Quốc ở nước ngoài. Đó không hẳn là một sự thay đổi về mặt địa lý, bởi vì đầu tư vào các quốc gia nằm trong Siêu dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh được cho là đã đạt kỷ lục vào năm ngoái.

Nhưng kể từ khi đại dịch suy thoái, nhiều khoản cho vay của Trung Quốc để tài trợ cho cơ sở hạ tầng đã trở nên khó khăn – trong khi các nước ở Châu Phi và Châu Á đang tìm cách tái cơ cấu và giảm nợ. Điều đó đã gây ra sự đảo ngược trong dòng lao động Trung Quốc dành cho đầu tư xây dựng. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, số lượng công nhân Trung Quốc ở Châu Phi đã giảm gần 2/3 trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2021.

Hồng Vân (Theo The Business Times)